Անձնական ոչինչ: Պարզապես՝ բիզնես. Հայաստանի իշխանությունները չեն հրաժարվի անշարժ գույքի հարկի հետագա բարձրացումից

Արմինֆո. Կենտրոնում բնակվող մեր տատիկ-պապիկներին Հայաստանի իշխանությունները բաց տեքստով ասում են. չես կարող վճարել որպես ժառանգություն ստացած անշարժ գույքի հարկը, վաճառիր այն և տեղափոխվիր բնակվելու այն բնակարանում, որին կբավարարի քո թոշակը: Այդ մասին ապրիլի 9-ին ԱԺ տնտեսական հարցերի հանձնաժողովի նիստում հայտարարել է "Հայաստան" խմբակցության պատգամավոր Թադեւոս Ավետիսյանը, ներկայացնելով խորհրդարանական ընդդիմության օրենսդրական նախաձեռնությունը, որով առաջարկվում է ձեռնպահ մնալ 2026 թվականի հունվարի 1-ից 200 միլիոն դրամից պակաս հարկման բազա ունեցող անշարժ գույքի համար գույքահարկի հերթական՝ շուրջ 33 տոկոսով ավելացումից։ Նախաձեռնությունն ավելի վաղ մերժվել էր կառավարության կողմից, որը համարել է, որ տվյալ հարկատեսակի ներուժը, որպես համայնքային բյուջեների եկամուտների կարեւոր աղբյուր, գործնականում, չի օգտագործվում:

Մասնավորապես, Թադևոս Ավետիսյանի խոսքով, իրենք առաջարկում են սահմանել, որ ՀՀ Հարկային օրենսգրքի 233-րդ հոդվածի 7-րդ մասով նախատեսված անշարժ գույքի հարկի հաշվարկման դրույքաչափերը 2025 թվականի հաշվետու տարվա համար 75 տոկոսի և 2026 թվականի և դրան հաջորդող հաշվետու տարիների համար 100 տոկոսի չափով կիրառվում են միայն 200 միլիոն դրամից ավելի հարկման բազա ունեցող անշարժ գույքի (բացառությամբ գյուղատնտեսական նշանակության հողերի) նկատմամբ: Արդյունքում, մինչև 200 միլիոն դրամ հարկման բազա ունեցող անշարժ գույքի համար 2025 թվականի հաշվետու տարվա և դրան հաջորդող հաշվետու տարիների համար անշարժ գույքի հարկի չափը հաշվարկել հարկի գումարի 75 տոկոսի չափով:

"Հայաստան" խմբակցությունը նաև նշում է, որ տվյալ անհաղթահարելի հարկով հարկվում են նաև սոցիալապես անապահով այն քաղաքացիները, որոնք հանդիսանում են ցածրարժեք բնակարանների կամ բնակելի տների (մինչև 3 միլիոն դրամ արժողությամբ) սեփականատերեր: Մինչդեռ, նախկինում գույքահարկից ազատվելոււ արտոնություն ունեին։

Այդ առնչությամբ, խորհրդարանականի ասելով, առաջարկվում է դադարեցնել ֆիզիկական անձանց համար անշարժ գույքի հարկային բեռի աճը, որը տարեցտարի զգալիորեն ավելանում է՝ 2021 թվականից ի վեր, ինչը հակասոցիալական եւ անարդար բնույթ է կրում եւ արդեն անտանելի է դարձել, հատկապես, խոցելի խավի քաղաքացիների համար: Այսպես, 2 սենյականոց բնակարանի համար նվազագույն կենսաթոշակ ստացող կենսաթոշակառուն ստիպված կլինի վճարել իր ամբողջ կենսաթոշակը՝ որպես հարկ:

Մինչդեռ, կառավարությունը՝ ի դեմս Ֆինանսների նախարարության, մի կողմ թողնելով հարցի սոցիալական բաղադրիչը, իր մերժումը բացատրում է չոր թվերի հաշվապահական լեզվով. <նույնիսկ բարեփոխումների արդյունքում 2026 թվականին անշարժ գույքի հարկի ներուժը գնահատվում է 2026 թվականին կանխատեսվող ՀՆԱ-ի մոտ 0,35% - ը, ինչը նշանակում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում անշարժ գույքի հարկային բեռը շարունակում է մնալ համեմատաբար ցածր (Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից վարվող պետական ֆինանսների վիճակագրության համաձայն ՝ Հայաստանի Հանրապետությունում անշարժ գույքի հարկի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ 0,2 տոկոս է): Միաժամանակ, 2021 թվականին նախատեսվում էր հավաքել մոտ 12,4 մլրդ դրամ, իսկ հավաքագրվել է ամբողջ 12,7 մլրդ դրամ, արդեն 2024 թվականին այդ գծով հարկերը կազմել են մոտ 22 մլրդ դրամ կամ նախատեսվածից 1 մլրդ-ով ավելի։

Ինչպես հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների փոխնախարար Արման Պողոսյանը, անշարժ գույքի հարկման համակարգի բարեփոխումների շրջանակներում իրականացվող աշխատանքների ընթացքում դիտարկվել եւ գնահատվել են հարկման մասշտաբների եւ դրույքաչափերի բազմաթիվ համակցություններ, որոնցից ընտրվել են հարկման տեսանկյունից առավել արդար եւ համաչափ հարկումն ապահովող տարբերակները: Բացի այդ, տվյալ բարեփոխումն ուղղված է հարկի վճարման մշակույթի ձեւավորմանը, նշել է նա։

<Անշարժ գույքի հարկը գույքահարկ է, և հարկային պարտավորության չափը պետք է ուղղակիորեն կախված լինի գույքի արժեքից: Այսինքն, որպես հարկի տեսակ, դրա չափը չպետք է կախված լինի այն անձի սոցիալական կամ այլ կարգավիճակից, որին պատկանում է գույքը:

Այդ առնչությամբ նախագծում ներկայացված առաջարկի նպատակը չի բխում անշարժ գույքի հարկի ընդհանուր տրամաբանությունից և սկզբունքներից», - հայտարարել են Ֆինանսների նախարարությունում ՝ մերժելով ընդդիմության նախաձեռնությունը։

Հիշեցնենք, որ 2021 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանի բնակիչները սկսել են մի քանի անգամ ավելի շատ գույքահարկ վճարել, քանի որ փոխվել է դրա հաշվարկման կարգը.Այն հաշվարկվում է շուկայական կադաստրային արժեքին մոտեցված: