Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանը հանդիպել է Westinghouse ընկերության ներկայացուցիչների հետ

Արմինֆո.Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինը հանդիպել է Westinghouse ընկերության ներկայացուցիչների հետ ՝ քննարկելու Հայաստանի միջուկային էներգետիկայի ոլորտը: Այդ մասին հաղորդում է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան մամուլի ծառայությունը։

Դիվանագիտական ներկայացուցչությունում հավելել են, որ ամերիկյան ընկերություններն ունեն զգալի փորձ և տիրապետում են նորարարական տեխնոլոգիաների, որոնք կարող են նպաստել Հայաստանի էներգետիկ ապագայի ապահովմանը, ինչը փոխշահավետ կլինի ինչպես ԱՄՆ-ի, այնպես էլ Հայաստանի համար:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների այն ժամանակվա նախարար Գնել Սանոսյանը նշել էր, որ Հայաստանի իշխանությունները մինչև 2023 թվականի ավարտը պետք է բարդ որոշում կայացնեն նոր միջուկային բլոկի հզորությունների վերաբերյալ: Ապագա ատոմային էներգաբլոկի ընտրության հարցում առաջնային գործոնները՝ լինի դա ռուսական, ամերիկյան, ֆրանսիական, թե կորեական դիզայնով, կդառնան առաջարկվող հզորությունները, անվտանգությունը, և միայն դրանից հետո՝ դրա արժեքը։ Նոր էներգաբլոկը պետք է կառուցվի մինչև 2036 թվականը, մինչ այդ կգործի ՀԱԷԿ-ի հին էներգաբլոկը: Իսկ արդեն 2024 թվականին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց երկրում ամերիկյան փոքր մոդուլային ռեակտորներ կառուցելու մտադրության մասին։

Ավելի վաղ հայտարարվել էր ռուսական արտադրության և 1200 Մվտ հզորությամբ ՏՈԻ միջուկային էներգաբլոկի կառուցման նախագծի մասին։ Ամերիկյան կառավարության Եվրոպային և Եվրասիային օժանդակության ծրագրերի համակարգող Մարիա Լոնգին տեղեկացրել էր, որ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները դիտարկում է Հայաստանում և Եվրասիայի այլ պետություններում փոքր մոդուլային միջուկային ռեակտորների կառուցման տարբերակը ՝ ձգտելով ամրապնդել դրանց էներգետիկ անկախությունը: Նրա խոսքով, մի շարք երկրներում, այդ թվում ՝ Հայաստանում, ԱՄՆ-ը գնահատում է փոքր մոդուլային միջուկային ռեակտորների ստեղծման հնարավորությունը, որոնք կառուցվում են ամերիկյան տեխնոլոգիայի կիրառմամբ եւ կարող են հանգեցնել ավելի մեծ էներգետիկ անկախության եւ Ռուսաստանից, եւ ՉԺՀ-ից: Նախագծի այլ մանրամասներ Լոնգին չէր ներկայացրել։ Ամերիկյան փոքր մոդուլային ռեակտորները մշակում է Westinghouse ընկերությունը։ 2023 թվականի մայիսին ընկերությունը ներկայացրել է AP300 ատոմային ռեակտորը՝ 300 ՄՎտ հզորությամբ։ Այն դարձել է AP1000-ի փոքրացված պատճենը։ Մեկ նման բլոկի արժեքը գնահատվում է 1 մլրդ ԱՄՆ դոլար, ինչը մի քանի անգամ պակաս է լիարժեք ատոմակայանից, որի արժեքը կազմում է 8-10 մլրդ դոլար:

2023 թվականի մարտի 23-ին ՀՀ կառավարությունը որոշում է ընդունել մինչև 2036 թվականը Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման կրկնակի երկարաձգման գործընթաց սկսելու մասին։ ԱԷԿ-ի շահագործման նախագծային ժամկետը լրացել է 2016 թվականին, սակայն արդիականացման և վերազինման լայնածավալ աշխատանքների շնորհիվ այն երկարացվել է մինչև 2026 թվականը: Աշխատանքները ֆինանսավորվել են 189 մլն ԱՄՆ դոլարի ռուսական վարկային և դրամաշնորհային միջոցների և ՀՀ պետբյուջեի 63,2 մլրդ դրամի միջոցների հաշվին: Հաշվի առնելով արդեն իսկ կատարված աշխատանքները և համապատասխան կազմակերպությունների կարծիքները և նմանատիպ էներգաբլոկների շահագործման ժամկետի երկարաձգման միջազգային փորձը, նախատեսվում է լրացուցիչ ներդրումների և աշխատանքների հաշվին հնարավորություններ ստեղծել Հայկական ԱԷԿ - ի երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման նախագծային ժամկետը ևս 10 տարով՝ 2026 թվից մինչեւ 2036թիվ երկարաձգելու համար:  Կառավարության որոշմամբ նախատեսվում է մշակել համապատասխան ծրագիր, գնահատել էներգաբլոկի շահագործման նախագծային ժամկետի երկարաձգման տեխնիկական հնարավորությունները, անհրաժեշտ ֆինանսական ռեսուրսները և հնարավոր ներդրումների ազդեցությունը սակագնի վրա՝ վերջնական սպառողի համար: