ԱԶԲ-ն միացավ Հյուսիս-Հարավ միջանցքի հարավային հատվածի կառուցմանը

Արմինֆո. Ասիական զարգացման բանկը (ԱԶԲ) Հայաստանին զգալի աջակցություն է ցուցաբերում "Հյուսիս - Հարավ" տրանսպորտային միջանցքի կառուցման նախագծի իրականացման գործում: Այդ մասին հաղորդել է "Ճանապարհային դեպարտամենտ" հիմնադրամի գործադիր տնօրենի տեղակալ Նարեկ Զուլալյանը՝ Հայաստանի Հանրապետության հետ ԱԶԲ համագործակցության 20-ամյակին նվիրված մամուլի շրջագաաայության ընթացքում:

Նրա խոսքով, ծրագրի իրականացման նպատակով բանկի հետ կնքվել է երեք վարկային պայմանագիր, որոնցից առաջինի մասով աշխատանքներն արդեն ավարտվել են:

Ընդ որում, ինչպես ընդգծել է Զուլալյանը, ճանապարհահատվածների շինարարությունն իրականացվում է այնպես, որ դրանք կարողանան ապահովել մի քանի գյուղերի բնակիչների կապը հիմնական մայրուղու հետ: "Օրինակ, հանրապետության Արագածոտն մարզում 34 կմ երկարությամբ մայրուղու ելք կստանան Արուճ, Կաքավաձոր և Ագարակավան գյուղական համայնքների բնակիչները։ Այստեղ նախատեսվում է կառուցել ինը ճանապարհային հանգույց, որոնք տեղական համայնքների հետ համաձայնեցվել են դեռևս նախագծման փուլում ։ Այս հանգույցներն, առաջին հերթին, ստեղծված են հիմնական մայրուղի բնակիչների անվտանգ մուտքի համար։ Այս հատվածի ծածկման բոլոր աշխատանքներն ավարտված են, ներկայումս իրականացվում է անվտանգության տարրերի և դրենաժային համակարգի տեղադրում", - պարզաբանել է Զուլալյանը ։ Նա նաև հավելել է, որ ԱԶԲ-ի հետ համագործակցության շրջանակում նախատեսվում է կառուցել Երևանից Գյումրի ժամանակակից ճանապարհ, որը կլինի առաջին տեխնիկական կարգի մայրուղի՝ յուրաքանչյուր ուղղությամբ երկու երթևեկելի գոտիով: Յուրաքանչյուր շերտի լայնությունը կկազմի 3,6 մետր։ Հիմնադրամի գործադիր տնօրենի տեղակալը նշել է, որ 34 կմ երկարությամբ ճանապարհի տվյալ հատվածում շարունակվում են հողային աշխատանքները: Դրանց շինարարական աշխատանքները նախատեսվում է ավարտել 2025 թվականի վերջին, որից հետո ճանապարհը բաց կլինի երկկողմանի երթևեկության համար։ Նախագծի այս փուլի արժեքը կազմում է 76 մլն դոլար։

Զուլալյանն անդրադարձել է նաև Լանջիկ գյուղի մոտ ճանապարհահատվածի կառուցմանը։ Նա նշել է, որ այդ հատվածում շինարարական աշխատանքների արժեքը կազմել է 60 մլն դոլար ։ "Աշխատանքներն այստեղ ավարտվել են 2022 թվականի հոկտեմբերին, և այդ ժամանակվանից ճանապարհը բաց է երկկողմանի երթևեկության համար։ Այդ հատվածի երկարությունը 18,7 կիլոմետր է", - հավելել է Զուլալյանը։

Նշենք, որ Տրանշ-1-ի շրջանակներում ԱԶԲ-ից ներգրավվել են 60 մլն դոլար վարկային միջոցներ, Տրանշ-2-ի ՝ Աշտարակ - Թալին 42 կմ երկարությամբ հատվածի շրջանակներում ԱԶԲ-ից ստացվել է ևս 170 մլն դոլար, իսկ Տրանշ - 3 - ի ՝ Աշտարակ-Թալին, Թալին-Գյումրի հատվածում ներգրավվել է 100 մլն ԱՄՆ դոլար վարկային միջոցներ (Թալին-Լանջիկ հատված ՝ 18,7 կմ): Խոսելով 8կմ երկարությամբ Աշտարակ-Թալին տեղամասի մասին՝Զուլալյանը նշել է իրականացվում են ավարտական աշխատանքներ: Նա հաղորդել է, որ ճանապարհահատվածն արդեն ամբողջությամբ ասֆալտապատվել է երեք շերտով, և այս պահին շինարարական կազմակերպությունն իրականացնում է ջրահեռացման համակարգի տեղադրում: Բացի այդ, նրա հավաստմամբ, արդեն ամբողջությամբ տեղադրվել են մետաղական արգելապատնեշները, և սպասվում է, որ հուլիսին այդ աշխատանքները կավարտվեն, որից հետո ճանապարհը կբացվի երկկողմանի երթևեկության համար: Այս հատվածի աշխատանքներից, ինչպես նշել է Զուլալյանը, առայժմ բացակայում են գծանշումները, որոնք շուտով նույնպես կսկսվեն։ "Դրենաժային համակարգը լինելու է "Հյուսիս-Հարավ" ավտոմայրուղու ողջ երկայնքով։ Յուրաքանչյուր հատվածում, կախված ջրի քանակից, նախատեսված է ճանապարհի համապատասխան թեքություն, և կառուցված են դրենաժային համակարգեր", - նշել է Զուլալյանը։ Անդրադառնալով Սիսիան-Քաջարան ճանապարհահատվածի կառուցմանը, որը նույնպես ֆինանսավորվում է ԱԶԲ-ի կողմից, նա նշել է, որ այս պահին նախապատրաստական աշխատանքներ են ընթանում: Ճանապարհի երկարությունը, ըստ Զուլալյանի, կկազմի 60 կմ, և ԱԶԲ-ը ֆինանսավորում է ճանապարհի հյուսիսային հատվածը՝ մինչև Բարգուշատի թունել: Ընդ որում, նա հավելել է, որ ճանապարհի այդ հատվածի համար նախատեսվում է Ագարակ-Ոսկեվազ հատվածում մեկ հանգույց և 31 արհեստական կառույց: Ինչպես պարզաբանել է հիմնադրամի գործադիր տնօրենի տեղակալը, դա ներառում է գյուղատնտեսական տեխնիկայի անցումներ, անասունների անցումներ, դրենաժային համակարգեր, վերգետնյա անցումներ,  եւ՝ ոչ միայն:

Նշենք, որ ս.թ. մարտի 18-ին Հայաստանն ու ԱԶԲ-ը 236 մլն եվրոյի վարկային համաձայնագիր են ստորագրել "Հյուսիս-Հարավ" տրանսպորտային միջանցքի Սիսիան-Քաջարան ճանապարհի հյուսիսային հատվածի կառուցման համար ։ Համաձայնագրի շրջանակում նախատեսվում է կառուցել 27.1 կմ երկարությամբ ասֆալտբետոնե ճանապարհ, որը դիմակայուն է կլիմայական բարդ պայմաններին և բնական աղետներին, ինչը թույլ կտա կրճատել Սիսիան-Քաջարան ճանապարհահատվածի երկարությունը: Արդյունքում՝ կկրճատվի ուղևորությունների տևողությունը, կավելանա տրանսպորտային միջոցների միջին արագությունը, կբարձրանա ուղևորությունների հարմարավետությունն ու անվտանգությունը: Սիսիան - Քաջարան շուրջ 60 կմ երկարությամբ նոր ճանապարհահատվածի շինարարությունը, ներառյալ Բարգուշատի թունելը, նախատեսվում է սկսել 2025 թվականին: Աշխատանքները կիրականացվեն երեք ենթաբաժիններով. հյուսիսային հատված ՝ 27,12 կմ երկարությամբ, Բարգուշատի թունելի հատված՝ 8,65 կմ երկարությամբ, և հարավային հատված՝ 24,25 կմ երկարությամբ: Ընդհանուր առմամբ, ճանապարհահատվածի երեք ենթաբաժինների կառուցման համար կպահանջվի 708 մլն եվրո վարկային միջոցներ: Սիսիան - Քաջարան 60 կմ երկարությամբ նոր ճանապարհը կլինի տեխնիկական երկրորդ կարգի։ Այն կանցնի լեռնային բարդ ռելիեֆով, կներառի 27 կամուրջ՝ 4,7 կմ ընդհանուր երկարությամբ, և 9 թունել ՝ 12,5 կմ ընդհանուր երկարությամբ (Բարգուշատի ամենաերկար թունելը՝ մոտ 8,6 կմ երկարությամբ): Այդ նախագծով ավարտվել է միջազգային մրցույթի նախաորակավորման փուլը, որին մասնակցելու հայտ են ներկայացրել 23 ընկերություններ Եվրոպայից, Չինաստանից և այլ երկրներից: ԵՄ կողմից Հայաստանին տրամադրվող 2,6 մլրդ եվրո ֆինանսական աջակցության ընդհանուր փաթեթից առաջիկա հինգ տարիներին 600 մլն եվրոն կուղղվի Քաջարան - Սիսիան ճանապարհի կառուցմանը: Եվս 200 մլն դոլար կտրամադրի Կայունացման և զարգացման եվրասիական հիմնադրամը, 500 մլն դոլար արդեն տրամադրել է ԱԶԲ-ը ։ 60 կմ երկարությամբ ճանապարհահատվածը կլինի 80 կմ/ժ հաշվարկային արագությամբ։

Հյուսիս-Հարավ մայրուղին անկախ Հայաստանի պատմության մեջ ամենախոշոր ենթակառուցվածքային նախագծերից մեկն է ։ Այն կկրճատի Իրանի եւ Վրաստանի սահմանների միջեւ հեռավորությունը՝ 550-ից մինչեւ 490 կմ, կարագացնի տարանցումը երկրի տարածքով եւ լոգիստիկ նոր հնարավորություններ կստեղծի, ներառյալ՝ Իրանից դեպի Սեւ ծով բեռների փոխադրումը:

Նշենք, որ Ասիական զարգացման բանկը Հայաստանի հետ աշխատում է 2005 թվականից: 2024 թվականի վերջի դրությամբ բանկը Հայաստանում իրականացրել է 1.9 մլրդ դոլարի բազմաթիվ ծրագրեր, որոնք ուղղված են եղել տրանսպորտային, ֆինանսական, էներգետիկ և ջրային ոլորտների և այլ ենթակառուցվածքների զարգացմանը։