Հայաստանի իշխանությունները մտադիր են մինչեւ 44 տոննա քաշով իրանական բեռնատարներն ազատել ճանապարհային հարկի վճարումից

Արմինֆո. ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունն առաջարկում է մինչև 44 տոննա քաշ ունեցող իրանական բեռնատարներն ազատել ճանապարհային հարկի վճարումից՝ ինչպես տարանցիկ, այնպես էլ երկկողմ բեռնափոխադրումների դեպքում: Նախաձեռնությունը զետեղված է իրավական ակտերի միասնական պորտալում:

Ինչպես նշվում է փաստաթղթի հիմնավորման մեջ, «Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված (չհաշվառված) բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցներով Հայաստանի Հանրապետության տարածքով երրորդ երկրների տարածք տարանցման նպատակով և առանց տարանցման Հայաստանի Հանրապետության տարածք մուտք գործող ճանապարհային հարկ վճարողներին Հայաստանի Հանրապետության ավտոմոբիլային ճանապարհներից օգտվելու համար ճանապարհային հարկի վճարումից ազատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) ընդունումը պայմանավորված է Հայաստանի Հանրապետության և Իրանի Իսլամական Հանրապետության միջև բեռնափոխադրումների գոյություն ունեցող ծավալներն ավելացնելու, մասնավորապես՝ տարանցիկ փոխադրումների, ինչպես նաև երկկողմ փոխադրումների դեպքում Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծվող ապրանքների փոխադրման ծախսերի նվազեցման անհրաժեշտությամբ։

Նշվում է, որ ՀՀ հարկային օրենսգրքի  9-րդ բաժնի դրույթներին համապատասխան, ՀՀ չգրանցված (չհաշվառված) բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցներով ՀՀ մուտք գործելիս փոխադրողները վճարում են ճանապարհային հարկ, որը հաշվարկվում է ըստ տրանսպորտային միջոցի առավելագույն թույլատրելի զանգվածի (Օրենսգրքի 188-րդ հոդված)։ Միաժամանակ, Օրենսգրքի 191-րդ հոդվածով սահմանված են ճանապարհային հարկի վճարումից ազատման դեպքերը, որոնցից են օրինակ՝ միջազգային պայմանագրերին համապատասխան ճանապարհային հարկի արտոնությունից օգտվող ճանապարհային հարկ վճարողները։ Վերջինիս շրջանակներում ՀՀ և այլ պետությունների միջև վավերացված պայմանագրերի շրջանակներում տվյալ երկրների փոխադրողները մուտք են գործում ՀՀ՝ օգտվելով ճանապահային հարկի վճարման ազատման արտոնությունից (օրինակ, Վրաստան, Ռուսաստանի, Ղրղզստանի, Բելառուսի և այլ երկրների փոխադրողներ)։ ԻԻՀ հետ 1992 թվականին ստորագրված «Ճանապարհային հաղորդակցության մասին» համաձայնագրով կողմերը ազատվում են հարկումից և պարտադիր մաքսատուրքերից, սակայն Հարկային օրենսգրքով ԻԻՀ տրանսպորտային միջոցների նկատմամբ ճանապարհային հարկի ազատման պահանջ նախատեսված չէ։

Հարկային մարմնից ստացված տվյալների համաձայն 2024 թվականին ՀՀ պետական բյուջե վճարվել է 4,95 մլրդ ճանապարհային հարկ, ընդ որում՝ 2,98 մլրդ դրամը (կամ մուտքերի 60%-ը)՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետության փոխադրողների կողմից։ Նույն տարվա տվյալներով ՀՀ մուտք են գործել շուրջ 22 հազար ԻԻՀ-ում գրանցված (հաշվառված) բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոց, որոնց 95%-ից ավելին փոխադրում են իրանացրել դեպի Հայաստանի Հանրապետություն, իսկ մնացածը՝ տարանցիկ։

Այսպիսով, գոյություն ունեցող հարկային կարգավորումները չեն նպաստում ԻԻՀ գրանցված (հաշվառված) բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցներով ՀՀ տարածքով դեպի երրորդ երկրներ (տարանցիկ) փոխադրումները զարգացնելու համար, իսկ ԻԻՀ փոխադրողների կողմից վճարվող ճանապարհային հարկը գլխավորապես հաշվարկվում է ՀՀ մատակարարվող ապրանքների արժեքների մեջ, որի վճարողները հիմնականում ՀՀ ռեզիդենտ ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձինք են։

Այդ առնչությամբ նախագծով առաջարկվում է ազատել ԻԻՀ գրանցված (հաշվառված) 0-ից 44 տոննա ներառյալ առավելագույն թույլատրելի զանգված ունեցող բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցներով ՀՀ ավտոմոբիլային ճանապրհներից օգտվող ճանապարհային հարկ վճարողներին ճանապարհային հարկի վճարումից թե՛ տարանցիկ, թե երկկողմ բեռնափոխադրումներ իրականացնելու դեպքում, նպատակ ունենալով համապատասխանաբար թե ավելացնել ՀՀ տարածքով ԻԻՀ բեռնատար տրանսպորտային միջոցներով տարանցիկ փոխադրումների ծավալը, թե կրճատել ՀՀ ներմուծվող ապրանքների արժեքի մեջ փոխադրման արժեքի չափը։