Առաջին կիսամյակում Հայաստանում տնտեսական ակտիվության աճի մինչեւ 6,3% արգելակումն ուղեկցվել է արտաքին առեւտրի 45% անկմամբ

Արմինֆո. Հայաստանում տնտեսական ակտիվության աճը 2025թ. առաջին կիսամյակում դանդաղել է մինչև  տարեկան 6,3% (2024թ.նույն ժամանակահատվածի 10,4% - ից)։ Ընդ որում, արդյունաբերության հատվածը, որը մեկ տարի առաջ հանդես էր գալիս որպես աճի շարժիչ ուժ, ներկայիս երկնիշ անկմամբ թուլացնում է տնտեսական աճի տեմպերը։ Ինչպես վկայում են ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի նախնական տվյալները, դա ուղեկցվում է արտաքին առևտրի միտման վատթարացմամբ ՝ մի քանի անգամ աճից մինչև ծանրակշիռ անկում։

Վիճակագրության համաձայն ՝ 2025թ. առաջին կիսամյակում տնտեսական ակտիվության աճի նման արտահայտված արգելակումն առավելապես բխել է արդյունաբերության հատվածի տարեկան դինամիկայի վատթարացումից՝ 18,2% աճից մինչև 12,1% անկում, և առևտրի ոլորտի աճի խիստ դանդաղումից՝ 22,9%-ից մինչև 3,9% ։ Աճի տեմպերի թուլացում է նկատվում նաև էներգահամալիրում՝ 5% - ից մինչև լճացման 0,8%: Ընդ որում, ծառայությունների ոլորտին հաջողվել է արագացնել տարեկան աճը՝ 4,4 տոկոսից մինչեւ 9,8 տոկոս, ինչը դիտվել է նաեւ շինարարության ոլորտում՝ 15,7 տոկոսից մինչեւ 18,5 տոկոս: Տարեկան աճի արագացում է արձանագրվել նաև ագրոհատվածում՝ 4%-ից մինչեւ 7,3%։

2025թ. առաջին կիսամյակի վիճակագրական տվյալների համաձայն,  բացարձակ մեծությամբ առաջատարի դիրքը պահպանում է առևտրի հատված՝ 2.95 տրլն դրամ (7.5 մլրդ դոլար) ծավալով։ Երկրորդ տեղը զբաղեցնում է ծառայությունների ոլորտը՝ 1.8 տրիլիոն դրամ (4.6 մլրդ դոլար), երրորդը՝ արդյունաբերական հատվածը ՝ 1.3 տրլն դրամ (3.2 մլրդ դոլար), չորրորդը՝ ագրոհատվածը՝ 316.1 մլրդ դրամ (807.8 մլն դոլար), իսկ հինգերորդը՝ շինարարության հատտվածը՝ 224.9 մլրդ դրամ (574.7 մլն դոլար)։ 2025թ. առաջին կիսամյակում էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը կազմել է 4325,6 մլն կվտ/ժամ, որից միայն հունիսին' 616,2 միլիոն կՎտ/ժամ:

Ընդ որում, 2025թ. հունիսին 2024թ. հունիսի համեմատ տնտեսական ակտիվության աճն, ընդհակառակը, արագացել է մինչև 8,6% (մեկ տարի առաջվա 7,1% - ից), իսկ միայն հունիսին աճը 5,4% - ից հասել է 8,8% - ի (2024թ.հունիսին աճի 2% - ից մինչև 11,2% արագացման դիմաց) ։ Ընդ որում, 2025թ. հունիսին արդյունաբերության հատվածի աճը դանդաղել է 2,9% - ից մինչև 2,5%, այն դեպքում, երբ մեկ տարի առաջ նույն ամսին գրանցվել էր անկման խորացում ՝ 0,2% - ից մինչև 2,4% ։ Միևնույն ժամանակ, հունիսին աճի արգելակում է նկատվել շինարարության հատվածում՝ 24,8% - ից մինչև 21,1%, ծառայությունների ոլորտում ՝ 1,8% - ից մինչև 1,3%: Ընդ որում, դինամիկայի բարելավում նկատվել է հունիսին առևտրի ոլորտում՝ 0,9% անկումից մինչև 6,2% աճ, իսկ էներգահամալիրում՝ 11,4% անկումից մինչև 6,3% աճ։

Տարեկան կտրվածքով (2025թ. հունիսին՝ 2024թ. հունիսի համեմատ) վերընթաց միտում են դրսեւորել բոլոր ճյուղերը, բացի անկման մեջ հայտնված արդյունաբերական հատվածից (1,2%) ։ Մասնավորապես, տարեկան ամենամեծ աճը ցույց է տվել շինարարության հատվածը՝ 22,6 տոկոս, որին աճի տեմպերով հաջորդել է ծառայությունների ոլորտը՝ 8,2%, առևտրի ոլորտը՝ 2,8%, և էներգահամալիրը՝ 1,7%: Մեկ տարի առաջ ՝ 2024թ. հունիսին, 2023թ. հունիսի նկատմամբ բոլոր ոլորտները, բացի էներգահամալիրից (անկումը ՝ 5,3%), աճ էին ցույց տալիս.  շինարարության ոլորտը՝ 18%, առևտրի ոլորտը՝ 16,2%, ծառայությունների ոլորտը՝ 7,8%, արդյունաբերության հատվածը՝ 1,4%:

Այս ֆոնին, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը 2025թ. առաջին կիսամյակում կազմել է 3.8 տրլն. դրամ (9.7 մլրդ դոլար)՝ նվազելով տարեկան 45%-ով (մեկ տարի առաջվա 2 անգամ աճի դիմաց) ։ Դա պայմանավորված է և արտահանման, և ներմուծման արտահայտված անկմամբ, համապատասխանաբար, տարեկան  52,8% և 38,6%, մինչդեռ, անցյալ տարի երկու ցուցանիշներն էլ զգալի աճ են գրանցել՝ 2,3 անգամ (արտահանում) և 86,5% (ներմուծում)։ Արդյունքում՝ արտահանման բացարձակ մեծությունը 2025թ. առաջին կիսամյակում կազմել է 1.5 տրլն դրամ (3.8 մլրդ դոլար), իսկ ներմուծումը՝ 2.3 տրլն դրամ (5.9 մլրդ դոլար)։

2025թ. հունիսին 2024թ. հունիսի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառությունը նվազել է 16,6% - ով ՝ ի հաշիվ ինչպես արտահանման 15,9%, այնպես էլ ներմուծման 17,1% կրճատման, մինչդեռ, մեկ տարի առաջ 2024թ. հունիսին 2023թ. հունիսի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառությունը գրանցել էր 34,6% աճ ՝ ի հաշիվ արտահանման արտահայտված 59,9% աճի և ներմուծման չափավոր աճի ՝ 20,6% - ով։

Նշենք, որ 2023 թվականից ի վեր վիճակագրական հաշվետվություններում փոխվել է արտադրված էլեկտրաէներգիայի ծավալների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մասնավորապես, սկսել են հաշվի առնվել նաև ինքնավար արտադրողների արտադրած էլեկտրաէներգիայի ծավալները: Ագրոհատվածի վերաբերյալ տվյալները հրապարակվում են միայն եռամսյակային և տարեկան վիճակագրական հաշվետվություններում: (Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2025 թվականի հունվար-հունիսին կազմել է 391,31 դրամ/1դոլար)։