Քննարկվել են Հայաստանում նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցմանն առնչվող հարցեր

Արմինֆո. Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի ունեցած խորհրդակցության ընթացքում քննարկվել են Հայաստանի էներգետիկ ոլորտի ռազմավարական զարգացումները։

Կառավարության հաղորդագրության համաձայն, հատուկ ուշադրություն է դարձվել նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցման առաջարկներին, դրանց տեխնիկական, ֆինանսական և անվտանգային ասպեկտներին։

Խորհրդակցության մասնակիցները ներկայացրել են տարբեր գործընկերների և միջազգային կազմակերպությունների հետ հնարավոր համագործակցության տարբերակները՝ ֆինանսավորման մոդելների, տեխնոլոգիական լուծումների և ժամկետների վերաբերյալ։

Վարչապետը կարևորել է ներկայացված ուղղություններով շարունակական աշխատանքը՝ հաշվի առնելով այսօր ներկայացված առաջարկություններն ու դիտարկումները:

Նշենք, որ Հայաստանում ակտիվ քննարկումներ են ընթանում նոր բլոկի հզորությունների և տեխնոլոգիաների վերաբերյալ ։ Դրա կառուցման նախագծի կառավարման նպատակով ստեղծվել է "Նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցում" փակ բաժնետիրական ընկերությունը: ՀՀ կառավարության ծրագրի համաձայն, ատոմային էներգետիկայի խաղաղ զարգացումը Հայաստանի էներգետիկ ոլորտի կայուն զարգացման բանալիներից մեկն է, ինչը նախատեսված է մինչև 2040թ. հայրենական էներգետիկայի զարգացման ռազմավարությամբ: Նախատեսվում է, մասնավորապես, փոխարինել ներկայումս շահագործման մեջ գտնվող Հայկական ԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկի հզորությունները գործող կայանի հարթակում ։ ՀՀ կառավարությունում չեն բացառում տնտեսական նպատակահարմարության դեպքում փոքր մոդուլային ռեակտորի կամ ռեակտորների կառուցումը: Նոր կազմակերպության կազմակերպաիրավական ձևը և անձնակազմի ընտրությունը պետք է համապատասխանեն ԱԷՄԳ նորմերին, իսկ ֆինանսավորումը պետք է իրականացվի ՀՀ պետական բյուջեի հաշվին: Ընկերության ընդհանուր կառավարումը պետք է իրականացնի լիազորված մարմինը, տվյալ դեպքում ՝ ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունը: Վերոնշյալ կազմակերպությունը պետք է իրականացնի առաջարկվող բոլոր տեխնոլոգիաների և տեխնիկատնտեսական հիմնավորումների համեմատական ուսումնասիրություն, որի հիման վրա ներկայացնի տեխնոլոգիայի ընտրության մասնագիտական առաջարկ: ՀՀ կառավարության հավանությանն արժանանալուց հետո ընկերությունը նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցման մասին օրենքի ընդունումից հետո պետք է բանակցություններ վարի և պատրաստի նոր ատոմային էներգաբլոկի կամ Էներգաբլոկների կառուցման, ֆինանսավորման, տիրապետման և շահագործման հետ կապված փաստաթղթեր: Ընկերությունը պետք է կառավարի, կազմակերպի և պատասխանատվություն կրի նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցման համար, այսինքն ՝ լինի նախագծի կատարողը ։ Կախված վերը նշված աշխատանքների փուլերից ՝ ՓԲԸ-ն պետք է համալրվի համապատասխան անձնակազմով, իսկ հետագայում դառնա օպերատոր նոր բլոկի կառուցման ավարտից հետո: 2024 թվականի նախապատրաստական փուլում ընկերության ստեղծման և գործունեության համար ուղղվել է շուրջ 200 մլն դրամ, իսկ հետագա տարիներին ՝ 800 - ական մլն դրամ: Հաշվի առնելով ԱԷՄԳ-ի հանձնարարականները՝ նման նախագծի իրականացման համար անհրաժեշտ է տարբեր ոլորտների 50-60 բարձր որակավորում ունեցող մասնագետների հաստիք (Էլեկտրաէներգետիկա, միջուկային ֆիզիկա, շրջակա միջավայրի պահպանություն, կրթություն, քաղաքաշինություն և այլն):

Հայաստանի իշխանությունները նախընտրում են գործ ունենալ ռեֆերենտ բլոկի հետ, որպեսզի բացառեն բոլոր հնարավոր ռիսկերը ։ Այս առումով հարկ է նշել, որ փոքր մոդուլային ռեակտորների նախագծերը ներկայացված են միայն թղթի վրա ։ Դրանք կամ նախագծման փուլում են, կամ՝ լիցենզավորման փուլում: Իր հերթին, Ռուսաստանն առաջարկում է 1000-1200 ՄՎտ նոր էներգաբլոկի հզորության վերաբերյալ իր տարբերակը, որն արդեն փորձարկվել է աշխարհի շատ երկրներում: Սակայն խնդիրն այստեղ կայանում է նրանում, որ ռուսական դիզայնի էներգաբլոկի հզորությունները կարող են չհամընկնել երկրի էներգահամակարգի հետ, որի սահմանված հզորությունը կազմում է հենց 1000 ՄՎտ