ՀԲ-ը Հայաստանին 70,4 մլն եվրո վարկ կտրամադրի ջրամատակարարման և ոռոգման ծառայությունների բարելավման համար

Արմինֆո. ՀՀ կառավարությունը դեկտեմբերի 11-ին հավանություն է տվել Հայաստանի Հանրապետության և Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի (ՎԶՄԲ-ը Համաշխարհային բանկի խմբի հիմնական վարկային ստորաբաժանումն է) միջև «Հայաստանի ջրի և ոռոգման ծառայությունների բարելավման ծրագիր. 1-ին փուլ»  վարկային համաձայնագիրը վավերացնելու մասին օրենքի նախագծին:

Ինչպես ասվում է փաստաթղթի հիմնավորման մեջ, 2025 թվականի սեպտեմբերի 11-ին և 18-ին Հայաստանի Հանրապետությունը և Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկը ստորագրել են համապատասխան վարկային համաձայնագիրը։

Ծրագրի ֆինանսավորման նպատակով Համաձայնագրով Բանկը Հայաստանի Հանրապետությանը տրամադրում է 70.4 միլիոն եվրո՝ իսկ ՀՀ կառավարությունը պարտավորվում է  համաֆինանսավորել հարկերը, տուրքերը, Ծրագրի իրականացման հետ կապված գործառնական ծախսերը և մնացած այն ծախսերը, որոնք վարկային միջոցներից թույլատրելի չէ իրականացնել։

Վարկային համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելու վերջնաժամկետը՝ ստորագրումից հետո 180 օր, իսկ Ծրագրի տևողությունը՝ ուժի մեջ մտնելուց հետո 5 տարի։ Համաֆինանսավորման համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելու վերջնաժամկետը՝ 2026թ. մարտի 31։

Ծրագիրը բաղկացած է հետևյալ հիմնական բաղադրիչներից․ ջրային ոլորտի բարեփոխում և կլիմայադիմացկուն ոռոգման և գյուղական ջրամատակարարման ու ջրահեռացման ծառայությունների ինստիտուցիոնալ հզորացում; գյուղական ջրամատակարարման և ջրահեռացման բարելավում; ոռոգման ենթակառուցվածքների և համակարգերի կառավարման արդիականացում; ծրագրի կառավարում:

Նախատեսվում է նաև Ծրագրի համաֆինանսավորում Զարգացման ֆրանսիական գործակալության (Agence Française de Développement) կողմից:

Նշվում է, որ, հաշվի առնելով Հայաստանի ջրային ոլորտում առկա խնդիրների բազմազան և փոխկապակցված բնույթը՝ ոռոգման ենթակառուցվածքների հնությունը, գյուղական բնակչության սահմանափակ հասանելիությունը ապահով ջրամատակարարման ծառայությունների, ինչպես նաև կլիմայական փոփոխություններից բխող վտանգների աճը, առաջարկվող Ծրագիրը նպատակ ունի կիրառել ինտեգրված, բազմափուլային մոտեցում՝ ապահովելու ոլորտի կայուն զարգացումը և արդյունավետ կառավարումը։

Ծրագիրը հանդիսանում է Համաշխարհային բանկի կողմից ֆինանսավորվող անցյալ նախաձեռնությունների տրամաբանական շարունակությունը, որը կապահովի անհրաժեշտ քաղաքական, ինստիտուցիոնալ և ենթակառուցվածքային բարեփոխումների ներդրում։

Ծրագրի իրականացման արդյունքում ակնկալվում է ներդնել կլիմայական կայուն ոռոգման և ջրամատակարարման համակարգեր, որոնք կնպաստեն տնտեսական աճին, պարենային անվտանգությանը և տարածաշրջանային հավասարակշռված զարգացմանը:

Հունիսին ԱրմԻնֆո-ն հաղորդել էր, որ Համաշխարհային բանկի տնօրենների խորհուրդը հավանություն է տվել 435 մլն դոլար ծավալով մասշտաբային ծրագրի առաջին փուլին, որն ուղղված է Հայաստանի գյուղական և թերսպասարկվող շրջաններում ջրամատակարարման և ոռոգման համակարգերի բարելավմանը: Ծրագիրը նախատեսված է 2025-2031թթ. համար և կֆինանսավորվի Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի կողմից 80 մլն դոլարին համարժեք վարկի միջոցով: Ծրագիրը համաֆինանսավորելու են Ֆրանսիական զարգացման գործակալությունը, ԵՄ-ը և ՀՀ կառավարությունը՝ ընդհանուր 185 մլն դոլարի չափով: Հաջորդ 10 տարիներին ընդհանուր ֆինանսավորումը կկազմի 435 մլն դոլար, որի առյուծի բաժինը (330 մլն դոլար) կհասնի ՎԶՄԲ-ին։

«Ծրագիրը նախատեսում է ջրային ռեսուրսների կառավարման ոլորտի ձեռնարկությունների համալիր բարեփոխումներ: Այն ընդգրկում է ոռոգման համակարգերի արդիականացում եւ ընտրված գյուղական բնակավայրերում հուսալի ջրամատակարարման ընդլայնում", - նշել է ՀԲ երեւանյան գրասենյակի ղեկավար Կարոլին Գեգենատը: Նրա խոսքով ՝ ենթակառուցվածքներում ներդրումները, կառավարման եւ քաղաքականության բարեփոխումներին զուգահեռ, կօգնեն Հայաստանին հաղթահարել այնպիսի մարտահրավերներ, ինչպիսիք են երաշտները, ջրհեղեղները եւ էքստրեմալ շոգը: Ընդհանուր առմամբ, ծրագիրը կբարելավի գյուղական համայնքների կյանքի որակը և տնտեսական կայունությունը:

Ծրագրի առաջին վեցամյա փուլը կիրականացվի ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության Ջրային կոմիտեի կողմից՝ Արարատի, Արմավիրի, Կոտայքի, Արագածոտնի, Շիրակի և Տավուշի մարզերի բնակավայրերում: Նախաձեռնությունն ուղղված է ենթակառուցվածքների արդիականացմանը և ջրային ոլորտը կարգավորող հաստատությունների ամրապնդմանը ՝ ջերմոցային գազերի արտանետումների նվազեցման և եղանակային էքստրեմալ երևույթներին հարմարվողականության բարձրացման Հայաստանի պարտավորություններին համապատասխան: Ըստ աղբյուրի ՝ Հայաստանում մոտ 650 հազար մարդ 579 գյուղական բնակավայրերում մնում է առանց կենտրոնացված ջրային ծառայությունների հասանելիության, քանի որ բնակվում են այն գոտիներում, որոնք վարձակալության պայմանագրերի համաձայն չեն ընդգրկում ջրամատակարարման ծառայությունների մատուցում:

Նշվել է, որ Համաշխարհային բանկը հավատարիմ է մնում Հայաստանի զարգացմանն աջակցելուն, աղքատության դեմ պայքարին և ավելի կայուն ու բարեկեցիկ ապագա կերտելուն: 1992 թվականից ի վեր ՀԲ-ն երկրին տրամադրել է մոտ 3 մլրդ դոլար, ներառյալ ներդրումային վարկեր, դրամաշնորհներ, վերլուծական աջակցություն և տեխնիկական աջակցություն: ՎԶՄԲ-ի, տրաստային հիմնադրամների և Զարգացման միջազգային ասոցիացիայի (ԶՄԱ) ընթացիկ պորտֆելը կազմում է մոտ 400 մլն դոլար։ 2023 թվականից Հայաստանը դարձել է նաև ԶՄԱ դոնոր երկիր։