Գերման Գրեֆ. ԵվրԱզԷՍ-ի շրջանակներում Հայաստանի առջև մեծ հնարավորություններ են բացվում

Արմինֆո. ՀՀ կառավարությունը միակ ճիշտ քայլն է կատարել՝ անդամակցելով Եվրասիական տնտեսական միությանը, այդսիսի կարծիք է հայտնել Ռուսաստանի Սբերբանկի նախագահ Գերման Գրեֆը՝ հոկտեմբերի 14-ին ելույթ ունենալով հայ-ռուսական միջտարածաշրջանային համաժողովի շրջանակներում: Նա նշել է, որ փոքր Հայաստանի տնտեսությունը գրավիչ չէ, եթե այն միայնակ է: «ԵվրԱզԷՍ»-ում այն զգալիորեն ավելի գրավիչ է դառնում, եթե, իհարկե, այն բաց է, եթե այն միահյուսված է խոշոր տնտեսություններին, իսկ դա ներդրողներ ներգրավելու միակ միջոցն է»,- նշել է Գրեֆը:

Սբերբանկի ղեկավարի կարծիքով, հաջողության հասնելու համար Հայաստանի կառավարությունը պետք է ԵՏՄ երկրների բոլոր կառավարություններից «ամենաարագը» լինի, քանի որ «եթե այստեղից հարմար ելք ապահովվի դեպի Եվրասիական միության շուկաները, ինչպես նաև իդեալական պայմաններ ստեղծվեն բիզնես վարման համար, ներդրողները կընտրեն Հայաստանը»: Նա ընդգծել է, որ այդ տրանսֆորմացիայում առանցքային դեր է խաղում կառավարման մակարդակը, նշելով, որ կառավարութւյան կազմում պետք է լինեն ժամանակակից, երիտասարդ, շատ ազատ և բաց մտածող անձինք, որոնք կարող են ստեղծել կառավարման այնպիսի համակարգ, որն «ամենաճկունը» կարող է լինել ԵԱՏՄ երկրների շարքում: Գրեֆն ընդգծել է, որ նման տրանսֆորմացիայի համար Հայաստանում կան բոլոր պայմանները, թե կլիմայական, թե հյուրընկալության, և թե աշխատանքային ներուժի առումով: Այս համատեքստում նա հաջողություն է համարել առաջընթացը կրթության ոլորտում: «Ես այստեղ եկա, որպեսզի հատուկ ուսումնասիրեմ նոր մասնավոր դպրոցների կառուցման փորձին, «Այբ» դպրոցի օրինակով»,-ասել է նա: Այս առումով Գերման Գրեֆն իր հիացմունքն է արտահայտել հայտնի ֆիլանտրոպ, «Տրոյկա Դիալոգ» ընկերության նախկին ղեկավար Ռուբեն Վարդանյանի գործունեությամբ, ով Դիլիջան հանգստավայրային քաղաքում դրեց հրաշալի մասնավոր ուսումնական կենտրոնի զարգացման հիմքերը:

Բանկիրն իր գնահատականն է տվել նաև Հայաստանի Կենտրոնական բանկին, որպես «շատ դինամիկ ռեգուլյատորի»: Այդ ամենը միասին, ասել է նա, բարենպաստ պայմաններ է ստեղծում Հայաստանում ունիկալ բիզնես-միջավայրի զարգացման ուղղությամբ: «Որակյալ աշխատուժը, լավ, արագ կարգավորումը և բյուրոկրատիայի բացակայությունը, լավ վարձատրվող պետական մենեջերները, որոնք այստեղ ուզում են կարիերա ստեղծել`դեպի ԵԱՏՄ երկրների շուկաները լավագույն հնարավորություններով… ինձ թվում է, որ այս ամենը – Հայաստանի ապագան է», - ընդգծել է Սբերբանկի ղեկավարը:

Ինքն իրեն տալով «որտեղ է Հայաստանի ապագան» հարցը, Գերման Գրեֆը նշել է Սինգապուրի օրինակը: Նրա խոսքով, Սինգապուրի այն ժամանակվա ղեկավար Լի Քվան Յուն երկիրն ստացավ ավելի վատ վիճակում, քան հիմա Հայաստանն է, և այդ երկիրը նա դարձրեց աշխարհի ամենաբարգավաճ երկրներից մեկը: Նա ընդգծել է, որ դրա համար անհրաժեշտ է`հայկական Լի Քվան Յու, ինչպես նաև լավ թիմ: «Ինձ թվում է, որ Հայաստանը հնարավորությունների երկիր է, իսկ հումքային բազան կարող է ծառայել միայն մեկնարկին, ինչի հիման վրա պետք է կառուցվի նոր տեսակի տնտեսությունը»,-նշել է նա:

Գերման Գրեֆն իր ելույթում հատուկ ուշադրություն է հատկացրել նաև ներկայիս ճգնաժամային պայմաններում տնտեսական զարգացման ընտրության պրոբլեմի վրա: Նա նշել է, որ ռեսուրսային տնտեսությունն ավելի խոցելի է սթրեսներից: Ավելին, նա իր տեսակետն է հայտնել այն առումով, որ պահանջարկը և առաջարկը նավթամթերքի համաշխարհային շուկայում հավասարակշռված է, և որ ինքը չի կիսում այն կանխատեսումը, որ նավթի գները կարող են աճել մինչև 100 դոլար:

Ըստ Գրեֆի, չնայած Ռուսաստանը մնում է ԵԱՏՄ տնտեսական շարժիչ ուժը, 3 տարվա հեռանկարում տնտեսական աճը երկրում կլինի 1-1.5% սահմաններում, ինչը բավարար չէ Ռուսաստանի և ԱՊՀ երկրների տնտեսությունները վերականգնելու համար: Այս առումով նա նկատել է, որ Չինաստանը, որից կախված է համաշխարհային տնտեսության կլիման, նույնպես որոշակի դժվարություններ ունի: Անկայուն է շարունակում մնալ նաև արժույթի համաշխարհային շուկան:

Ըստ Գրեֆի, այդ պատճառով էլ բարեփոխումները պետք է հիմնված լինեն երկրորդ, ոչ-ռեսուրսային տեսակի տնտեսության վրա: «Ռեսուրսային տնտեսությունում նույնպես կարող են լինել վերաբաշխումներ, որոնք տնտեսությունը պաշտպանում են ապրանքների գների հնարավոր տատանումներից: Սկսած երրորդ, ամենաբարձր վերաբաշխումից, մենք տեսնում ենք, որ տնտեսությունն սկսում է աշխատել ավելի հավասարակշռված, քանի որ ցանկացած հումքային ցիկլի յուրաքանչյուր հաջորդ վերաբաշխումը – տնտեսությունը պաշտպանելու միջոց է: Բայց ավելի լավ է կառուցել երկրորդ տեսակի տնտեսություն, հիմնված աշխատանքի վրա: Այդ տնտեսությունն ավելի ադապտացված է լինում: Այն ավելի դինամիկ է, և միշտ ավելի արագ է ադապտացվում»,-ասել է Գրեֆը: Այս առումով բանկիրն ընդգծել է տեխնոլոգիաների երեք հիմնական գործոնների առկայության անհրաժեշտությունը – տեխնոլոգիաները, պետկառավարման որակը և մարդկային կապիտալի որակը: Այդ առումով բիզնեսը երեք առանցքային ռեժիմների օժանդակության պայմաններում պետք է անցնի ինքնատրանսֆորմացիայի ուղիով, որոնք են`ընթացիկ բիզնեսի պրոֆեսիոնալությունը, բիզնես-մոդել համակարգի կորեկցիայի մշտական օժանդակությունը, ծախսերի կրճատումը, շուկային ավելի ցածր գներով և մշտապես նոր ապրանքներ և ծառայություններ մատարտակարարելու հնարավորության բարձրացումը, և երրորդը – ինովացիաներին օժանդակելու ունակությունը: