Հինգշաբթի, 1 Դեկտեմբերի 2016 17:02

Արմինֆո. Հայաստանի պետական ​​պարտքի աճը 2016 թվականի հունվար-հոկտեմբերին կազմել է 10.4%, մինչև $ 5.6 մլրդ (2,7 տրլն դրամ), ինչը պայմանավորված է արտաքին և ներքին պարտքերի աճով: Ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության տվյալների, որոնք ԱրմԻնֆո գործակալությանն են տրամադրվել ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունից, արտաքին պարտքը 10 ամիսներին աճել է 5.3%, մինչև $ 4,5 մլրդ (2.2 մլրդ դրամ), իսկ ներքին պարտքը`39.6%, մինչև $ 1.1 մլրդ (505.4 մլրդ դրամ): Տարեկան կտրվածքով արտաքին պարտքն ավելացել է 21.8%, ներքին պարտքը`45%, ինչի արդյունքում Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքն ավելացել է 25.6%:

 

Արտաքին պարտքի կառուցվածքում կառավարության մասնաբաժինը կազմում է 89% կամ $ 4.04 մլրդ, իսկ մնացած 11%-ը կամ $ 498.9 մլն-ը կազմում է Կենտրոնական բանկի պարտքի մասնաբաժինը: Ընդ որում, կառավարության արտաքին պարտքն ամեն ամիս աճելով արագացված տեմպերով, բացառությամբ մայիսի և հոկտեմբերի աննշան անկման, ընդհանուր առմամբ 2016-ի հունվար-հոկտեմբերին աճել է 5.3%, իսկ ԿԲ արտաքին պարտքի գծով նույնպես դիտվել է գրեթե նույն դինամիկան, որի պարտքը հաշվետու ժամանակահատվածում աճել է 4.7% (նախորդ տարվա անկումը`3.2% և 11.5%): Տարեկան կտրվածքով կառավարության արտաքին պարտքն ավելացել է 23.3%, իսկ Կենտրոնական բանկի պարտքը`10.9%:

 

Իսկ ներքին պարտքի կառուցվածքում գերակշռում են պետական ​​պարտատոմսերը, որոնց մասնաբաժինը 2016 թվականի հունվար-հոկտեմբերին աճել է`87%-ից մինչև 91.4% ($ 971.7 մլն կամ 461.9 մլրդ դրամ), բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`63.2%, իսկ միայն հունվար-հոկտեմբերին`44.3%: Այնուհետև հաջորդում են հայկական եվրապարտատոմսերը`$ 84.6 մլն կամ 40.2 մլրդ դրամ, որոնց մասնաբաժինը 2016-ի հունվար-հոկտեմբերին նվազել է`13% -ից մինչև 7.9%, բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`2.2 անգամ, իսկ անկումը միայն հունվար-հոկտեմբերին`13.6%: Մնացածը բաժին է ընկնում երաշխիքներին (0.7%-ը կամ $ 7 մլն), իսկ առևտրային վարկերը զրոյացվել են 2015 թվականի նոյեմբերին:

 

Հայաստանի աճող արտաքին պարտքը և բարձր միգրացիան գնալով ավելի են խորացնում բնակչության մեկ շնչին ընկնող պարտքի բեռը, որը 2016 թվականի նոյեմբերի 1-ի դրությամբ արդեն հասել է $ 1.9 հազարի, այդ թվում` միայն $ 1.5 հազարը`արտաքին պարտքի գծով  (2009-ին կազմել էր`$ 550): Հաշվի առնելով արտագաղթի իրական չափերը, ապա բնակչության մեկ շնչին ընկնող պարտքի բեռը կարող է լինել ավելի մեծ (ըստ վիճալագրության, 2016-ի հոկտեմբերի 1-ին ՀՀ բնակչության թիվը կազմել է 2.994 մլն.մարդ, նախորդ տարվա 3.004 մլն-ի փոխարեն): 2016-ի 9 ամիսներին արտաքին պարտքի ծածկման աստիճանը ոսկու-արտարժույթի պահուստների միջոցով կրճատվել է`41.1%-ից մինչև 39.7%, երբ արտաքին պարտքն այդ ժամանակահատվածում ավելացել է 6.4%, իսկ պահուստները` ընդամենը 2.6%, ընդ որում, վերջիններիս հիմնական աճը տեղի է ունեցել 3-րդ եռամսյակում (16.2%), առաջին կիսայակի 11.7% անկումից հետո: Ըստ Համաշխարհային բանկի նորացված կանխատեսման պետական պարտքի մասնաբաժինը ՀՆԱ լառուցվածքում 2016 թվականին կազմել է 52.5%, 2015-ի 48.8% փոխարեն, ինչը 2017-2018 թվականներին կաճի մինչև 53.8-53.5%:

 

Հիշեցնենք, որ 2016-ի հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի ընդհանուր պետական ​​պարտքը կազմել էր 2.5 տրլն դրամ կամ $ 5,1 մլրդ (2014-ին`2.1 տրլն, 2013-ին` 1,9 տրլն դրամ), որի կառուցվածքում արտաքին պարտքը կազմել էր 2.1 տրլն դրամ կամ $ 4.3 մլրդ (2014-ին`1,8 տրլն դրամ, 2013-ին` 1,6 տրլն դրամ), իսկ ներքին պարտքը` 368.4 մլրդ դրամ կամ $ 761,5 մլն (2014-ին` 311.7 մլրդ դրամ, 2013-ին` 277.7 մլրդ դրամ): Ոսկու-արտարժույթի պահուստները 2015-ին կազմել էին $ 1,8 մլրդ, 2014-ին` $ 1,5 մլրդ.դրամ, 2013-ին` $ 2,3 մլրդ.դրամ, 212-ին` $ 1,8 մլրդ.դրամ: Ոսկու-արտարժույթի պահուստները 2013-ին աճեցին 27.8%, 2014-ին նվազեցին 34.8%, 2015-ին կրկին աճեցին 20%: Արտաքին պարտքի ծածկման աստիճանը ոսկու-արտարժույթի պահուստների միջոցով 2016 թվականին կազմել է 41.1%, գերազանցելով 2014-ի ցուցանիշը 39.3%, բայց զիջելով 2013-ի ցուցանիշին 57.7%: Դա նրա արդյունքն էր, որ 2013-ին, երբ ոսկու-արտարժույթի պահուստներն աճեցին 27.8%, արտաքին պարտքի աճն ավելի համեստ էր (5%), որից հետո, 2014-ին, ոսկու-արտարժույթի պահուստների 34.8% անկման պայմաններում, արտադին պարտն աճեց 13.7%, իսկ 2015-ին պահուստները, ինչպես նաև արտաքիմն պարտքը ցուցադրեցին վերընթաց դինամիկա, համապատասխանաբար կազմելով` 20% և 19%: