Միջազգային «Ֆիչ Ռեյթինգս» հեղինակավոր գործակալությունը Երևանին առաջին անգամ շնորհել է «B+» վարկանիշ

Արմինֆո. Միջազգային «Ֆիչ Ռեյթինգս» (Fitch Ratings) գործակալությունը հանրային ֆինանսների բնագավառում Երևանին շնորհել է երկարաժամկետ վարկային «B+» կայուն վարկանիշ և կարճաժամկետ վարկային արտարժույթով «B» վարկանիշ: Կանխատեսումը երկարաժամկետ վարկանիշով - «Կայուն»:

Ինչպես տեղեկացնում է «Ֆիչ Ռեյթինգս»-ի կայքը, վարկանիշը Երևանին շնորհվել է 2016 թվականի դեկտեմբերի 2-ին: Երևանի վարկանիշներն արտացոլում են վարչատարածքային բաժանման թույլ ինստիտուցիոնալ հիմքը, ինչի մասին է վկայում Հայաստանի երկրի առաստաղային վարկանիշը («B+» - «Կայուն» կանխատեսմամբ): Վարկանիշներն արտացոլում են նաև Երևանի կարգավիճակը`որպես Հայաստանի մայրաքաղաքի, բյուջեի բավարար կատարումը, կառավարության մշտական ֆինանսական աջակցությունը, ինչպես նաև առանց պարտքի կարգավիճակը:

Իր բազային սցենարով Ֆիչն ակնկալում է, որ ֆիսկալ քաղաքականության բավարար իրականացման համար քաղաքը 2016-2018 թվականներին կապահովի 2-3% օպերացիոն մարժա (2011-2015 թվականներին` 7.5%): Սպասվում է նաև, որ Երևանը բյուջեն կկատարի ոչ մեծ պրոֆիցիտով, 2016-2018 թվականներին սպասվող ընդհանուր եկամուտների 1-2% պարտքի նախաշեմին, 2011-2015 թվականների 1% դեֆիցիտի փոխարեն: Ֆիչը կանխատեսում է, որ Երևանի օպերացիոն եկամուտները 2016-ին կկազմեն 78 մլրդ.դրամ, 3% տարեկան աճով: Կառավարությունից Երևանին հատկացված ընթացիկ տրանսֆերտները 2011-2015 թվականներին միջին հաշվով կազմել են օպերացիոն եկամուտների 74%-ը:

Միջնաժամկետ հեռանկարում ընթացիկ տրանսֆերտները, հավանաբար, կմնան քաղաքի օպերացիոն եկամուտների մոտ 75%-ի կայուն մակարդակում, մինչդեռ տեղական մակարդակով հավաքված հարկերը կազմում են օպերացիոն եկամուտների մոտ 15%-ը, ինչը համապատասխանում է 2011-2015 թվականների միջին մակարդակին: Կապիտալ ծախսերը 2016-2017 թվականներին ամենայն հավանականությամբ կնվազեն մինչև 7-8 մլրդ.դրամ (2015-ին` 9 մլրդ.դրամ), 2018-ին ավելանալով 10 մլրդ.դրամով: Կապիտալ ծախսերը հավանաբար կմնան ընդհանուր ծախսերի 10%-ի ցածր մակարդակում, ինչը 22% ցածր է 2011-2015 թվականների ցուցանիշից, երբ քաղաքը ֆինանսական ներդրումներ էր իրականացնում ենթակառուցվածքներում`պետական տրանսֆերտների և դոնորական սուբսիդիաների հաշվին:

Ֆիչն ակնկալում է, որ Երևանը շարունակելու է ֆինանսավորել կապիտալ ծախսերը հիմնականում ակտիվների վաճառքի և կառավարության կողմից ստացված տրանսֆերտների հաշվին: Ֆիչը Հայաստանի ինստիտուցիոնալ շրջանակը դիտարկում է տեղական և տարածաշրջանային իշխանությունների շրջանակներում, որպես մայրաքաղաքի վարկանիշների սահմանափոկումներ, որն ունի կայուն զարգացման ավելի ծառայողական ցանկ: Թույլ կառույցները բերում են Հայաստանի բյուջետային քաղաքականության կանխատեսումային նվազման, պլանավորման շրջանակների սահմանափակման և երկարաժամկետ զարգացման հնարավորությունների զսպման: Երևանի առջև ծառացած հիմնական մարտահրավերը հանդիսանում է միջին- և երկարաժամկետ քաղաքականությունների ցածր կանխատեսելիությունը, որոնք կախված են կառավարության որոշումներից: Քաղաքը չունի պարտքեր կամ երաշխիքներ: 2015 թվականին քաղաքի իրացվելիության մակարդակն իջավ մինչև 175 մլն.դրամ, 2014-ի` 941 մլն.դրամի փոխարեն, Երևանի կողմից իր ֆինանսական միջոցները կապիտալ ծախսերին ուղղելու արդյունքում: Այնուամենայնիվ, Երևանի դրամական միջոցների միջին ամսական կարգավիճակը 2016-ի 9 ամիսներին աճել են մինչև 3.2 մլրդ.դրամ, 2016-ի 175 մլն.դրամի փոխարեն: Ֆիչն ակնկալում է, որ քաղաքի կանխիկ միջոցների պահուստները 2016-2018 թվականներին կաճեն մինչև 1.5-3 մլրդ.դրամ, գերազանցելով 2011-2015 թվականների միջին ցուցանշը 1 մլրդ.դրամով:

Երևանում է ապրում Հայաստանի բնակչության 36%-ը, ինչի արդյունքում, Ֆիչի գնահատականներով Երևանի մեկ շնչին ընկնող  համախառն արդյունքը 2015-ին կազմել է 1.8 մլն դրամ կամ 3770 դոլար: Գործազրկության մակարդակը քաղաքում բարձր է, միջին հաշվով`մոտ 17.6% 2011-2015 թվականներին, ըստ միջազգային կազմակերպությունների գնահատականների և ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների: Տնտեսական աճը Հայաստանում 2015-ին կազմել էր 3%, արտահանման ցուցանիշների բարելավման հաշվին: Ֆիչն ակնկալում է, որ 2016-ին Հայաստանի տնտեսությունը կաճի 3.5%, 2017-2018 թվականներին`3.6%: 2014-2015 թվականներին Հայաստանի տնտեսության վրա բացասական ազդեցություն թողեցին ցնցումները հումքային ապրանքների գների անկումից հետո, ինչպես նաև գործընկեր-երկրներում տեղի ունեցած տնտեսական վիճակի վատթարացումը և դրամական փոխանցումների հոսքերի կրճատումը, ինչպես նաև արատահանման ծավալների կրճատումը:

Ըստ AmRating-ի վերլուծաբանների կանխատեսումների, Երևանին վարկանիշի շնորհումը պայմանավորված էր Երևանի քաղաքապետարանի`պարտքի շուկաներ դուրս գալու որոշումով, ինչի մասին առայժմ չի հաղորդվում: