Խորհրդարանական. «Նաիրիտի» սնանկացումն արտագաղթի նոր ալիքի կհանգեցնի

Արմինֆո. «Նաիրիտի» սնանկացումը  կհանգեցնի գործազրկության մակարդակի բարձրացման և Հայաստանից արտագաղթի նոր ալիքի: Այդ մասին հայտարարել է ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Լյուդմիլա Սարգսյանը:

«Նոր կառավարությունը հայտարարում է տնտեսության ակտիվացման և խթանման մասին, սակայն «Նաիրիտ» գործարանի շուրջ իրավիճակը հակառակի մասին է վկայում: Քիմիական հսկայի սնանկացումը գործազուրկ կդարձնի հազարավոր մարդկանց և արտագաղթի նոր ալիքի, պրոֆեսիոնալ կադրերի արտահոսքի պատճառ կհանդիսանա, մինչդեռ կառավարությունը հայտարարում է ինտելեկտուալ Հայաստան ստեղծելու անհրաժեշտության մասին»,- ընդգծել է նա:

Խորհրդարանականը նշել է «Նաիրիտին» տրամադրված վարկային միջոցների անարդյունավետ ծախսման և փողերի լվացման գործընթացին նախկին վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի մասնակցության մասին ԶԼՄ-ների բազմաթիվ հաղորդումների մասին: «Սակայն, ոչ միայն իրավապահ մարմինները չեն արձագանքում այդ հաղորդումերին, այլ նաև նոր կառավարությունը համարժեք պատասխան չի տալիս իր նախորդների գործունեոթւյանը: Գողացված միջոցները վերադարձնելու մեխանիզմներ ստեղծելու փոխարեն կառավարությունը ոչինչ չի ձեռնարկում գործարանը փրկելու համար, որը կարող է տնտեսության լոկոմոտիվը դառնալ»,- ընդգծել է պատգամավորը:

Նշենք, որ նախօրեին Երևանի «Նաիրիտ» գործարանի նախկին աշխատակիները բաց նամակով դիմել են «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ սեփականատեր Սամվել Կարապետյանին՝ կոչ անելով ժամանակավորապես դադարեցնել «Նաիրիտ» գործարանի սնանկության վճիռը՝ մինչև մրցույթի ավարտը՝ 2017 թվականի հունվարի 20-ը: Ինչպես ասված է նամակում, 2015 թվականի ապրիլի 7-ին  «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ-ն դիմել էր դատարան, գործարանի կողմից սպառած էլեկտրաէներգիայի վճարները ստանալու և պարտապանին սնանկ ճանաչելու պահանջով: Երևանի Շենգավիթ վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանը նոյեմբերի 28-ին բավարարեց հայցը և գործարանը սնանկ ճանաչվեց: Քանի որ «Նաիրիտը» չի կատարել սպառված էլեկտրաէներգիայի դիմաց իր պարտավորությունները, որոնք, ըստ դատարանի ոոշման, կազմում են 1 մլրդ.235 մլն.3 հազ.232 դրամ (ավելի քան 2,6 մլն.դոլար):

Նշենք, որ ավելի վաղ գործարանի վերագործարկման իրենց շահագրգռվածությունն են հայտնել ինչպես գործարանի աշխտանքային կոլեկտիվը, այնպես էլ՝ EU-ASIA Business Finance Centre հոլդինգը, որը պատրաստ է մինչև 150 մլն եվրո ներդնել ՙՆաիրիտ՚ գործարանում: Իսկ ընթացիկ տարվա նոյեմբերի 14-ին «Նաիրիտ գործարանե ՓԲԸ բաժնետերերի ընդհանուր ժողովի որոշմամբ ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարությունը հայտարարել է մրցույթ՝ մասնավոր ներդրողի ներգրավմամբ «Նաիրիտ գործարանե ՓԲԸ արտադրական ենթակառուցվածքների վերագործարկման նպատակով։ Նախարարությունը հրավիրել է համապատասխան կազմակերպություններին ներկայացնելու հետաքրքրության հայտ /նամակ/, որին կարող է կցվել նաև Նաիրիտ գործարանի արտադրական ենթակառուցվածքների վերագործարկման նախնական ծրագիր։  Հետաքրքրության հայտը պետք է ներկայացնել մինչև 2017թ.-ի հունվարի 20-ը:

Հիշեցնենք, որ «Նաիրիտե գործարանը լիովին դադարեցրել է աշխատանքը 2014 թվականին: Գործարանի ընդհանուր պարտքը մոտեցել է 50 մլրդ դրամի (շուրջ 130 մլն դոլար): Մինչև նախորդ դարի 80-ական թվականների վերջը գործարանի արտադրանքն զբաղեցնում էր սինթետիկ կաուչուկի համաշխարհային շուկայի 10-12%-ը: 2006 թվականին «Նաիրիտե ընկերության բաժնետոմսերի 90%-ը վաճառվել է  բրիտանական Rhainoville Property Limited կոնսորցիումին: Կոնսորցիումին է պատկանում «Նաիրիտ գործարանե ՓԲԸ բաժնետոմսերի 89,999%-ը, 4,496%-ը պատկանում է ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությանը, 3,596%-ը` «ՀայՌուսգազարդե ՓԲԸ-ին, 1,907%-ը` «Երևանի ՏԷՑե ՓԲԸ-ին: 2006 թվականին գործարանի և հիմնական բաժնետեր Rhinoville Property Limited-ի հիմնական միջոցները գրավադրվել են Միջպետական բանկի 70 մլն դոլար վարկի դիմաց և դարձել են բանկի սեփականություն` վարկը չմարելու արդյունքում: 2015 թվականին Համաշխարհային բանկը Հայաստանի կառավարության պատվերով անցկացրել էր «Նաիրիտե գործարանի ֆինանսական և տեխնիկական աուդիտ: ՀԲ գնահատականների համաձայն, գործարանի վերագործարկումն աննպատակահարմար է   թվում, քանի որ պահանջվում է առնվազն 250 մլն դոլար: Սակայն ներդրողներ հայտնվելու դեպքում էլ ՀԲ փորձագետները կասկածում են, որ գործարանի արտադրանքը գնորդ կգտնի և, ընդհանրապես, կլինի մրցունակ:  ՀԲ աուդիտորները հանգել են հետևության, որ ինչպես բութադիենի, այնպես էլ ացետիլենի հիման վրա արտադրական գործընթացի պայմաններում «Նաիրիտիե արտադրանքը կունենա բավականին բարձր ինքնարժեք` նաև հիմնական միջոցների զգալի մասի էական մաշվածության պատճառով: Փորձագետների մեծ մասը կարծում է, որ ՀԲ աուդիտի արդյունքները կարելի է դիտարկել որպես գործարանի սնանկացման գործընթաց սկսելու հանձնարարական, ինչն էլ, ըստ էության, տեղի ունեցավ: