Երեթշաբթի, 31 Հունվարի 2017 20:40

Արմինֆո. Հայաստանի պետական ​​պարտքի 17% աճը 2016 թվականին, մինչև $ 5.9 մլրդ., պայմանավորեցին արտաքին և ներքին պարտքերի աճը: Ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության տվյալների, որոնք ԱրմԻնֆո գործակալությանն են տրամադրվել ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունից, արտաքին պարտքը 2016 թվականին աճել է 11%, մինչև $ 4,8 մլրդ (2.3 մլրդ դրամ), իսկ ներքին պարտքը`49%, մինչև $1.14 մլրդ (550 մլրդ դրամ): Համեմատության համար նշենք, որ 2015-ին արտաքին պարտքի 14% և ներքին պարտքի 18% աճը Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքն ավելացրեցին 16%:

Արտաքին պարտքի կառուցվածքում կառավարության մասնաբաժինը կազմել է 89.5% կամ $ 4.3 մլրդ, իսկ մնացած 10.5%-ը կամ $ 504.7 մլն-ը կազմում է Կենտրոնական բանկի մասնաբաժինը: Ընդ որում, կառավարության արտաքին պարտքը ամեն ամիս աճելով արագացված տեմպերով, բացառությամբ մայիսի, հոկտեմբերի և նոյեմբերի աննշան անկումից, ընդհանուր առմամբ 2016-ի հունվար-դեկտեմբերին աճել է 11.8%, ինչի ֆոնին ԿԲ արտաքին պարտքն աճել է 5.9%, 2015-ի ավելի բարձր աճի համեմատ, որը համապատասխանաբար կազմել է` 14.6% և 8.3%:

Իսկ ներքին պարտքի կառուցվածքում գերակշռում են պետական ​​պարտատոմսերը, որոնց մասնաբաժինը 2016 թվականին աճել է`87%-ից մինչև 91% ($ 1.03 մլրդ կամ 500.3 մլրդ դրամ), բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`56.3%: Այնուհետև հաջորդում են հայկական եվրապարտատոմսերը`$ 95.6 մլն կամ 46.3 մլրդ դրամ, որոնց մասնաբաժինը 2016-ին նվազել է`13% -ից մինչև 8.4%, բացարձակ արժեքի տարեկան աճը`3.5%, իսկ առևտրային վարկերը զրոյացվել են 2015 թվականի նոյեմբերին:

Հայաստանի աճող արտաքին պարտքը և բարձր միգրացիան գնալով ավելի են խորացնում բնակչության մեկ շնչին ընկնող պարտքի բեռը, որը 2017 թվականին հունվարի 1-ի դրությամբ արդեն հասել է 2 հազար դոլարի (2009-ին` $ 550): Հաշվի առնելով արտագաղթի իրական չափերը, ապա բնակչության մեկ շնչին ընկնող պարտքի բեռը կարող է լինել ավելի մեծ (վիճակագրական տվյալներով Հայստանի բնակչության թիվը 2017-ի հունվարի 1-ին կազմել է 2987 մլն., 2015-ի 2999 մլն-ի և 5 տարի առաջվա` 3274 մլն.- համեմատ): 2016 թվականին արտաքին պարտքի ծածկման աստիճանը ոսկու-արտարժույթի պահուստների միջոցով 41.1%-ից աճել է մինչև 45.9%, մինչդեռ արտաքին պարտքն ավելացել է 11.6%, իսկ պահուստները` 22.2%, ապահովելով այդ դինամիկան 4-րդ եռամսյակում, առաջին կիսամյակի 11.1% անկումից հետո: Ըստ Համաշխարհային բանկի նոյեմբերյան նորացված կանխատեսման, Հայաստանի պետական պարտքի մասնաբաժինը ՀՆԱ կառուցվածքում 2015 թվականի 48,8%-ից 2016-ին ավելացել է մինչև 52,5%, հետագայում 2017-2018 թվականներին աճելով մինչև 53,8%-53,5%: Հարկ է նշել, որ դեկտեմբերին Համաշխարհային բանկը վերանայեց Հայաստանի ՀՆԱ-ի իր կանխատեսումը, վատթարացման կողմը, մինչև 0% ստագնացիա, ինչը հետագայում, 2017-ի հունվարին վերանայվեց դեպի 2.4% աճի կողմը, 2017-ին արագանալով մինչև 2.7%: Ըստ պաշտոնական վիճակագրության, տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը Հայաստանում 2016 թ. դանդաղել է մինչև 0.5%, 2015-ի 3.1% -ի և 2014-ի 3.9%-ի համեմատ:

Հիշեցնենք, որ 2016-ի հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի ընդհանուր պետական ​​պարտքը կազմել էր 2.5 տրլն դրամ կամ $ 5,1 մլրդ (2014-ին`2.1 տրլն, 2013-ին` 1,9 տրլն դրամ), որի կառուցվածքում արտաքին պարտքը կազմել էր 2.1 տրլն դրամ կամ $ 4.3 մլրդ (2014-ին`1,8 տրլն դրամ, 2013-ին` 1,6 տրլն դրամ), իսկ ներքին պարտքը` 368.4 մլրդ դրամ կամ $ 761,5 մլն (2014-ին` 311.7 մլրդ դրամ, 2013-ին` 277.7 մլրդ դրամ): Ոսկու-արտարժույթի պահուստները 2015-ին կազմել էին $ 1,8 մլրդ, 2014-ին` $ 1,5 մլրդ.դրամ, 2013-ին` $ 2,3 մլրդ.դրամ, 212-ին` $ 1,8 մլրդ.դրամ: Ոսկու-արտարժույթի պահուստները 2013-ին աճեցին 27.8%, 2014-ին նվազեցին 34.8%, 2015-ին կրկին աճեցին 20%: Արտաքին պարտքի ծածկման աստիճանը ոսկու-արտարժույթի պահուստների միջոցով 2016 թվականին կազմել է 41.1%, գերազանցելով 2014-ի ցուցանիշը 39.3%, բայց զիջելով 2013-ի ցուցանիշին 57.7%: Դա նրա արդյունքն էր, որ 2013-ին, երբ ոսկու-արտարժույթի պահուստներն աճեցին 27.8%, արտաքին պարտքի աճն ավելի համեստ էր (5%), որից հետո, 2014-ին, ոսկու-արտարժույթի պահուստների 34.8% անկման պայմաններում, արտադին պարտն աճեց 13.7%, իսկ 2015-ին պահուստները, ինչպես նաև արտաքիմն պարտքը ցուցադրեցին վերընթաց դինամիկա, համապատասխանաբար կազմելցվ` 20% և 19%: