ԵՄ. Հայաստանն ունի ավիացիոն հանգույց դառնալու բոլոր շանսերը

Արմինֆո. Ապրիլի 27-ին Երևանում մեկնարկեցին Հայաստանի և Եվրոպական միության միջև ընդհանուր օդային տարածության շուրջ համապարփակ համաձայնագրի կնքման բանակցությունները:

ՀՀ Քաղաքացիական ավիացիայի գլխավոր վարչության ղեկավար Սերգեյ Ավետիսյանի խոսքով, համաձայնագրի ստորագրումը կազմում է 2013 թվականին ՀՀ կառավարության կողմից հաստատված «Բաց երկրնքի» քաղաքականության մասը: Փաստաթղթի ստորագրումով Հայաստանը հնարավորություն կստանա ազատականացնել օդային փոխադրումների շուկան, բարելավել ուղևորների սպասարկման որակը, կարգավորել իրավական դաշտը: «Կարծում եմ, որ համաձայնագրի ստորագրմանն ստիպված չենք լինի երկար սպասել»,-ընդգծել է Ս.Ավետիսյանը, հավելելով, որ բանակցային գործընթացի մեկնարկի առաջին քայլերն սկսվել են դեռ 2014 թվականին:

Իր հերթին, Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Պետր Սվիտալսկին ընդգծել է բանակցությունների մեկնարկի կարևորությունը: Նրա խոսքով, Հայաստանի և ԵՄ հարաբերությունները թևակոխում  են նոր փուլ, որի արդյունքներն իրենց վրա կզգան Հայաստանի շարքային քաղաքացիները: Համաձայնագրի ստորագրման արդյունքում կավելանան ավիաչվերթները, հայկական շուկայում կհայտնվեն նոր եվրոպական ավիաընկերություներ, կիջնեն ավիատոմսերի գները: Բացի այդ, կավելանա նաև դեպի Հայաստան զբոսաշրջիկների թիվը: «Հայաստանն ունի հիանալի բնություն, որով ես հիանում եմ, և վստահ եմ, որ նույն գնահատականը կտան նաև ԵՄ երկրների զբոսաշրջիկները»,-ընդգծել է Սվիտալսկին:

Նույն կարծիք է նաև Եվրահանձնաժողովի օդային համաձայնագրերի ստորաբաժանման ղեկավարի տեղակալ Կլաուս Գեյլը: Նրա խոսքով, երկու կողմերն էլ հետաքրքրված են բանակցությունների հաջող ավարտի հարցում, ինչի վկայությունն է 2016 թվականի դեկտեմբերի 1-ին ԵՄ Խորհրդի կողմից տրանսպորտի, հեռահաղորդակցության և էներգետիկայի ոլորտների մասին ընդունված մանդատը օդային տրանսպորտի շուրջ համապարփակ համաձայնագրի ստորագրման մասին: Փաստաթղթի կնքումը թույլ կտա բարաձրացնել մրցակցությունն օդային փոխադրումների հայկական շուկայում, իրավական բազան մոտեցնելով միջազգային ստանդարտներին: Գեյլը նշել է, որ նման բանակցություններ են ընթանում նաև Արևելյան գործընկերության երկրների հետ: Նա նշել է, որ Հայաստանն ունի ավիացիոն հանգույց դառնալու բոլոր շանսերը: Այս համատեքստում կողմերը միմյանց տրամադրում են 5-րդ ավիացիոն ազատությունը, այսինքն, եվրոպական փոխադրողները կարող են բեռներ և ուղևորներ տեղափոխել ոչ միայն իրենց երկրներից դեպի Հայաստան, այլ նաև Հայաստանից դեպի երրորդ երկրներ: Նման ազատություններ կստանան նաև Հայաստանի ավիաընկերությունները:

Հիշեցնենք, որ ԵՄ տրանսպորտի, հեռահաղորդակցության և էներգետիկայի Խորհուրդը 2016 թվականի դեկտեմբերի 1-ին հավանություն էր տվել բանակցություններն սկսելու մանդատին, կապված Հայաստանի հետ օդային տրանսպորտի համապարփակ համաձայնագրին: Ինչպես տեղեկացվել է ԱրմԻնֆո գործակալությանը, ընդհանուր օդային տարածության մասին համապարփակ համաձայնագիրն ուղղված է Եվրոպայում միջազգային կապի որակի բարձրացմանը, բարձրակարգ սպասարկման ապահովմանը և ավելի լայն ընտրություն կատարելու հնարավորության տրամադրմանն ուղևորներին:  

Հաղորդվում է, որ Խորհրդի նախագահ Արպադ Էրշեկը ողջունել է Հայաստանի հետ բանակցություններ մեկնարկը: Ըստ նրա, համաձայնագիրը կնպաստի զբոսաշրջիկների դինամիկ փոխանակմանը, ավելի ցածր սակագների սահմանմանն ավիացիոն շուկայում և նոր հնարավորություններ կբացի բիզնեսին: «Համաձայնագիրը համագործակցության հիանալի օրինակ կարող է դառնալ Հայաստանի և ԵՄ միջև, Արեւելյան գործընկերության համատեքստում», - ասել է նա: Հանձնաժողովը պետք է բանակցի ԵՄ-ի ու նրա անդամ երկրների անունից:

Նշենք, որ «Միասնական եվրոպական երկնքին» Հայաստանի միանալու ժամկետները մի քանի անգամ հետաձգվել են: 2015 թվականի դեկտեմբերին Բրյուսելում ԵՄ արտաքին գործերի գերագույն ներկայացուցիչ Ֆեդերիկա Մոգերինիի հետ հանդիպման ժամանակ արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը հայտարարել էր ԵՄ հետ ընդհանուր ավիացիոն տարածության շուրջ համաձայնագիր ստորագրելու Հայաստանի պատրաստակամության մասին: Նշվել էր, որ դեկտեմբերին ԵՄ մանդատ կտրամադրի նման համաձայնագրի ստորագրման համար, իսկ 2016 թվականի հունվարին կսկսվեն այդ հարցի շուրջ բանակցություններ: Վերջին ամիսների ընթացքում Երևանը բազմիցս ընդգծել է իր շահագրգռվածությունը բանակցությունների շուտափույթ մեկնարկով: Միաժամանակ հայկական կողմը նշել է, որ Հայաստանը մանդատի ձևակերպումը հետաձգելու պատճառ չի տեսնում:

Սահմանված կարգի համաձայն՝ մանդատն ստանալուն պես ԵՀ լիազորված կլինի բանակցություններ սկսել Երևանի հետ: Հայաստանին կտրամադրվի համաձայնագրի նախագիծը, որը, ըստ ԵՄ, կլինի միասնական ավիացիոն տարածությանը միանալու շուրջ բանակցությունների հիմքում: Էկոնոմիկայի փոխնախարարի ասելով, բանակցությունները  տևական չեն լինի,  քանի որ կա բոլոր երկրների հետ համագործակցության հիմնական մոդելային ձևաչափ:

Եվրոպայի միասնական ավիացիոն տարածությունը համարվում է հորիզոնական համաձայնագիր, այսինքն, այն ինքնըստինքյան ուժի մեջ կմտնի ինչպես ԵՄ, այնպես էլ դրա երկրներից յուրաքանչյուրի համար` առանձին վերցրած: Թռիչքների անվտանգության ապահովմանը և սերտիֆիկացիոն կանոնակարգերին զուգընթաց, փաստաթղթով նախատեսվում է Հայաստանի օտարերկրյա փոխադրողների և Հայաստանյան փոխադրողների դեպի Եվրոպայի երկրներ չվերթների սահմանափակումների վերացում: Դա թույլ կտա ավելի լավ պայմաններով Հայաստան ներգրավել եվրոպական ավիաընկերություններին, մասնավորապես` բյուջետայիններին: Ազատականացումը նաև կապահովի միջազգային մակարդակով բարեխիղճ մրցակցություն` պետական աջակցության և ստանդարտների կարգավորման համամդրման միջոցով: Դա նշանակում է ինտեգրում եվրոպական ավիացիոն շուկայում: Աջակցություն հայ գործարարների ելքին արտաքին շուկաներ, վերածում կարևոր տարանցիկ երկրի` օդային փոխադրումների ոլորտում: «Արևելյան գործընկերությանե անդամ երկրներից միասնական ավիացիոն տարածությանը միացել են Մոլդովան, Վրաստանն ու Ուկրաինան: Ընդհանուր եվրոպական ավիացիոն տարածությանը միանալը Հայաստանին թույլ կտա դուրս գալ անվտանգ ու կայուն օդային տարածք: