Երկուշաբթի, 5 Հունիսի 2017 15:56

Արմինֆո. Համաշխարհային բանկը 2017 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ 2,7% աճ է կանխատեսում` 2018-2019 թթ. տեմպերի մինչև 3,1-3,4% արագացմամբ: Այդ մասին ասվում է Համաշխարհային բանկի «Համաշխարհային տնտեսության հեռանկարները» զեկույցում, որը հրապարակվել է 2017 հունիսին:

Համաշխարհային բանկի զեկույցում նշվում է, որ 2017 թվականի առաջին կիսամյակում Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրներում տնտեսական աճի տեմպերը շարունակում են աճել: Ընդ որում, տնտեսական վերելքի հաջողվել է հասնել ինչպես հումքային ապրանքներ արտահանող, այնպես էլ ներմուծող երկրներին: Տարածաշրջանը  շահավետորեն օգտվել է նավթի գների աճից,  նպաստավոր գլոբալ ֆինանսական պայմաններից, հաստատուն տնտեսական աճից եվրագոտում եւ ընդհանուր բարենպաստ քաղաքականությունից, որը վարում են տարածաշրջանի մի շարք խոշոր երկրներ: Մասնավորապես, տնտեսական ակտիվության ամրապնդման մասին վկայող ցուցանիշները ցույց են տալիս 2017 թվականի առաջին կեսին Ռուսսատանում տնտեսական աճի շարունակումը: Ակնկալվում է, որ երկու տարվա անկումից հետո Ռուսաստանում տնտեսական աճի տեմպերը 2017 թվականին կկազմեն  1,3%, իսկ 2018-2019 թթ.` 1.4%:  Տնտեսական աճին կնպաստի  սպառման աճը:  Կանխատեսվում է, որ տնտեսական ակտիվության վրա նավթի գների կայունացման բարենպաստ ազդեցության և ճկուն մակրոտնտեսական քաղաքականության ֆոնին Ղազախստանի տնտեսությունն այս տարի կկաճի 2,4 տոկոսով` 2018 թվականին 2,6% արագացմամբ: Ուկրաինայում տնտեսական աճի տեմպերը, Համաշխարհային բանկի կանխատեսմամբ, 2017 թվականին կդանդաղեն 2% -ով, իսկ այնուհետև  2018 թվականին կարագանան 3,5%-ով:  Ադրբեջանի տնտեսությունը, ինչպես ակնկալում են  Համաշխարհային բանկի փորձագետները, կմնա անկման վիճակում. բանկային համակարգի բացթողումների, ինչպես նաև կոշտ դրամավարկային և հարկաբյուջետային քաղաքականությունների ազդեցության ներքո կանխատեսվում է 1,4% անկում, որը 2018 թվականին կփոխարինվի 0.6% համեստ աճով:

Ինչ վերաբերում է հումք ներկրող երկրներին, ապա Թուրքիայում ճկուն հարկաբյուջետային քաղաքականության պայմաններում  տնտեսական աճը 2017 թվականին կանխատեսվում է 3,5% մակարդակում` 2018 թվականին մինչև 3,9% արագացմամբ` անորոշության նվազմանը, զբոսաշրջության վերականգնմանն ու ընկերությունների ֆինանսական վիճակի բարելավմանը զուգընթաց: Բելառուսի տնտեսությանն այս տարի սպասում է 0.4% անկում` հարկաբյուջետային քաղաքականության հետագա խստացման առնչությամբ, սակայն հաջորդ տարի աճը կարող է վերականգնվել` 0.5% համեստ մակարդակում:

Ընդհանուր առմամբ, Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանում 2017 թվականին կանխատեսվում է մինչև 2,5% տնտեսական աճ, 2018 թվականին մինչև 2,7%, իսկ 2019 թվականին մինչև 2.8% արագացման միտումով, ինչին կնպաստեն հումք արտահանող երկրների տնտեսությունների վերականգնման շարունակումը, աշխարհաքաղաքական ռիսկերի և ներքաղաքական անորոշության նվազումը տարածաշրջանի խոշոր երկրներում:

Սակայն կանխատեսվող տնտեսական վերելքը տարածաշրջանում հաստատուն չէ և ենթակա է սպառնալիքների, որոնք առնչվում են ինչպես տարածաշրջանի ներսում, այնպես էլ դրանից դուրս քաղաքական անորոշության և աշխարհաքաղաքական ռիսկերի մակարդակի բարձրացմանը: Հեռանկարում ռիսկի լրացուցիչ գործոն են հումքային ապրանքների գների նվազման վերսկսումն ու միջազգային ֆինանսական շուկաների  ապակայունացումը: Խոցելիության գործոններ են ազգային բանկային համակարգերի թույլ տեղերը: Եվրոպական ինտեգրման կասեցումը կանդրադառնա Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների վրա` այդ տարածաշրջանների միջև սերտ առևտրային և ֆինանսական կապերի հետևանքով:

Միևնույն ժամանակ, տարաշրջանում կամ դրա ծայրագավառում աշխարհաքաղաքական լարվածությունն ի զորու է ճնշող ազդեցություն գործել տնտեսական աճի վրա: Սիրիայում բռնության սրման նոր ալիքը կարող է խաթարել ներդրողների և սպառողների վստահությունը: Տարածաշրջանում հնարավոր ցնցումների օրինակների  թվում են ահաբեկչական գործողությունները Ռուսաստանում, բեռնափոխադրումների շրջափակումն Ուկրաինայի արևելքում, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տարածքային վեճի շարունակումը: Հումքային ապրանքների գների նվազման վերսկսումը ևս մեկ սպառնալիք է  տարածաշրջանում հումքային ապրանքներ արտահանող երկրներում տնտեսական աճի համար, իսկ համաշխարհային ֆինանսական շուկաներում պայմանների անկանոն խստացումը կարող է ճնշում գործել արտարժույթների փոխարժեքների վրա, նպաստել փոխառությունների արժեքի բարձրացմանն ու հանգեցնել կապիտալի արտահոսքի: Մինչդեռ Կենտրոնական Ասիայի երկրների միջև հարաբերությունների ամրապնդումը, այդ թվում Ղրղըզստանի և Ուզբեկստանի միջև սահմանագծման շուրջ նախնական համաձայնությունը և Տաջիկստանի և Ուզբեկստանի միջև ուղիղ օդային հաղորդակցության վերականգնումը ռիսկի նվազեցման օրինակ են:

Նշենք, որ 2017 թվականին Հայաստանի պետբյուջեում ամրագրված է ՀՆԱ 3,2% աճ: ՀՀ ԿԲ թարմացված կանխատեսման համաձայն, 2017 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ աճը կկազմի 3,2-4,4%: Համաշխարհային բանկի կանխատեսման համաձայն,  ՀՆԱ աճը Հայաստանում 2017 թվականին կկազմի 2.7%, ըստ ԱՄՀ կանխատեսման`  2.9%, Fitch- ի կանխատեսմամբ` 2.1%, ԵԱԶԲ կանխատեսման համաձայն`  2.9%, իսկ Ասիական զարգացման բանկի կանխատեսմամբ`  2.2%: