Ուրբաթ, 9 Հունիսի 2017 16:32

Արմինֆո. ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը հունիսի վերձին նախատեսում է գործարկել նորացված վեբ-պորտալը – պետական գնումների տեղեկատուն`gnumner.am, որը մասնակիցների համար կթեթևացնի գործընթացը: Միջազգային համագործակցության գերմանական ընկերության (GIZ) աջակցությամբ հունիսի 12-ին կմեկնարկեն գնումների գծով մասնագետների որակավորման բարձրացման դասընթացները: Այս մասին հունիսի 9-ին կայացած մամուլի ասուլիսում հայտնել է ֆինանսների նախարարության Պետական գնումների ներքին ֆինանսական վերահսկողության և մեթոդաբանության վարչության ղեկավար Սերգեյ Շահնազարյանը: Նախարարության ներկայացուցիչը հերթական անգամ հայտարարել է գնումների ոլորտի դրական նորամուծությունների, ինչպես նաև այսօր արդեն նկատվող դրական տեղաշարժերի մասին:

Նրա խոսքով, այսօր թեթևացվել են գործընթացի պայմանները, քանի որ մինչև 5 մլն.դրամ գնումների դեպքում չեն կիրառվում որակի ստանդարտները: Արդյունքում, զգալիորեն կրճատվել է մասնամցության համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը ՓՄՁ ներկայացուցիչների համար: Նորամուծությունները վերաբերվում է նաև նրանց, ովքեր նախկինում հնարավորություն չեն ունեցել մասնակցել մրցույթին: Ըստ նոր օրենքի, տնտեսվարողին տրամադրվում է նման հնարավորություն, եթե հարկային ժամկետանց պարտավորութոյւները չեն գերազանցում 50 000 դրամը:

Օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում, ըստ Շահնազարյանի, ֆինանսների նախարարությունը մեկ տարում զգալիորեն ավելացել է մի շարք հաճախորդ-օգտատերերի գնումների էլեկտրոնային համակարգը: Եթե 2015-2016 թվականներին դրանք մոտ 130 հատ էին, ապա 2017-ին հասան 380-ի: 2017 թվականին Համաշխարհային նույնպես գնումներ կիրականացնի Հայաստանում, գնումների էլեկտրոնային հարթակում: Նմանատիպ բանակցություններ են ընթանում նաև Ասիական զարգացման բանկի և ՀՀ այլ միջազգային դոնոր կազմակերպությունների գրասենյակի հետ:

Ինչպես հայտնել է ՀՀ ֆինանսների նախարարության ներկայացուցիչը, Հայաստանը 2016 թվականին, նախորդ տարվա համեմատ, 2.5 անգամ կրճատել է մեկ անձի կողմից կատարվող գնումները, մինչդեռ, այս ցուցանիշն անցյալ տարի կազմում էր 7,2% կամ 6,6 մլրդ դրամ: իսկ 2015-ին այս ցուցանիշը կազմել էր 21.2 մլրդ դրամ կամ գնումների ընդհանուր գումարի 18.3%-ը: «Ակնկալում ենք, որ 2017 թվականը կեզրափակենք մեկ անձի կողմից ժամկետային գնումների ավելի ցածր ցուցանիշներով», - նշել է Դավիթ Շահնազարյանը: Բացի այդ, տարվա արդյունքներով նկատվել է մրցակցութւյան բարձրացում, քանի որ մինչն մասնակցությունը մեկ մրցույթին կազմել է 6.4 կազմակերպություն 1, մինչդեռ 2015-ին այս ցուցանիշը կազմել էր 3.4: Չնայած այն հանգամանքին, որ կրճատվել է ամենամյա մրցույթների մասնակիցների ընդհանուր թիվը, 7591-ից հասնելով 6847-ի, ինչը, ըստ գերատեսչության, պայմանավորված է ընդհանուր բյուջեի նվազեցումով: Այս տարի նույնպես սպասվում է բյուջեի նվազեցում, նախորդ տարվա 90,5 մլրդ.դրամից մինչև 87 մլրդ,դրամ 2017-ին: Բայց դա, ըստ Սերգեյ Շահնազարյանի, չի ազդի մասնակցության քանակի վրա, քանի որ նախարարության կողմից ձեռնարկված բոլոր քայլերն ուղղված են գործընթացի մասնակիցների շրջանակի ակտիվացմանը և ընդլայնմանը, թափանցիկությունը բարձրացնելու միջոցով:

ՀՀ խորհրդարանի կողմից 2016-ի վերջին ընդունված նոր օրենքն ուժի մեջ մտավ 2017-ի ապրիլի 25-ին: Կառավարությունը գնաց ընթացակարգերի պարզեցմանը, քանի որ պետական գնումների թիվը կրճատվել է, հասցնելով չորսի (նախկին 7-ի փոխարեն), որն ընդգրկում է` էլեկտրոնային տենդերը, մրցակցությունը, գնանշումները և գնումները մեկ անձի կողմից: Օրենքը, ինչպես հայտարարել են պատասխանատու անձինք, առաջին հերթին ուղղված է պետականմիջոցների արդյունավետ օգտագործմանը և կոռուպցիոն ռիսկերի չեզոքացմանը, ընթացակարգերի թափանցիկության ապահովմանը, հավասար մրցակցային պայմանների ստեղծումը, մասնակիցների հաշվետու լինելը և տեղեկատվության հասանելիությունն armeps.am էլեկտրոնային հարթակում: Ըստ հեղինակների, օրենքը հնարավոր է տալիս բացահայտել մրցույթի մասնակիցների փոխկապակցվածությունը պաշտոնյաների հետ, քանի որ մրցույթի մասնակիցը պարտավոր է հայտում նշել ընկերության սեփականատիրոջ անունը, փոխկապակցված ընկերությունների անունները, ինչը նախկինում չէր նախատեսվում: Խախտումների դեպքում ընկերությունը կարող է հայտնվել «սև ցուցակում» և 2 տարով կորցնում է մասնակցելու իրավունքը մրցույթներին: Սակայն, դա չի նշանակում, որ փոխկապակցված ընկերության բացահայտումն այդ ընկերությանը կհեռացնի մրցույթից: Դա պարզապես մի օղակ է, որը թույլ է տալիս ապահովել համակարգի թափանցիկությունը, բացահայտել շահերի բախումները, ինչպես նաև վերացնել հնարավոր կոռուպցիոն ռիսկերը: Բացի այդ, ոխկապակցված անձինք, ըստ ըստ նախարարի, չեն ընդգրկվի մրցութային հանձնաժողովի կազմում: Նման դեպքերի բացահայտման դեպքում հանձնաժողովի անդամը պետք է հայտարարի ինքնաբացարկ: Բացի այդ, պոտենցիալ մասնակիցների ցանկը մինչև վերջ կմնա գաղտնի հանձնաժողովի մասնակիցներից: Իսկ հակամրցույթային համաձայնագրերից խուսափելու համար ֆինանսների նախարարությունն առաջարկել է հայտի ֆինանսական ապահովման համակարգը, այսինքն, մասնակցի հայտը պետք է պարունակի ներկայացվող գնային առաջարկի մինչև 5%-ը կամ մինչև 70 մլն.դրամ: Այդ գումարը գերազանցելու դեպքում անհրաժեշտ կլինի բանկային երաշխիք: Նոր օրենքը նախատեսում է նաև արբիտրաժային համակարգ: Խորհուրդը ձևավորվում է նախագահի կողմից, վարչապետի առաջարկով: Դատական վեճերը հայցվորի վրա կնստի 30 հազար դրամ: Դրական որոշման դեպքում այդ գումարը վերադարձվում է: Չնայած Խորհրդի անդամի աշխատանքը վարձատրվում է պետբյուջեից, նախարարության հավաստմամբ, այդ մարմինը պետք է լինի լիովին անկախ կառույց: Եթե հայցվորը բավարարված չի լինում կայացված որոշումից, նա հնարավորություն է ունենում դիմել դատարան: Նշենք, որ պետգնումների մասին առաջին օրենքը Հայաստանում ընդունվել էր 2000 թվականին: Ներկայումս գործող օրենքը չորրորդն է: