Ուրբաթ, 9 Հունիսի 2017 17:39

Արմինֆո. «Transparency International հակակոռուպցիոն կենտրոնի կողմից հրատարակված թվերն ընդգրկում են նաև մենաշնորհայնացված շուկաների գնումների մասին տվյալներ»,-հունիսի 9-ին կայացած մամուլի ասուլիսում հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարարության Պետական գնումների ներքին ֆինանսական վերահսկողության և մեթոդաբանության վարչության ղեկավար Սերգեյ Շահնազարյանը, մեկնաբանելով մեկ անձի կողմից իրականացվող գնումների պաշտոնական վիճակագրության տարբերությունն անկախ կառույցների, մասնավորապես, Transparency International-ի տվյալներից:

Բացի այդ, ֆինանսների նախարարության ներկայացուցիչը, պատասխանելով ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հարցին, վստահեցրել է, որ այս տարվա սեպտեմբեր-հոկտեմբերին գերատեսչությունը կհրապարակի պետգնումների առաջատար ընկերությունների ցանկը: Ըստ Շահնազարյանի, 2015 թվականի համեմատ, մեկ անձի կողմից կատարված գնումները 2016-ին նվազել են ավելի քան 2.5 անգամ, 21,2 մլրդ դրամից մինչև 6,6 մլրդ դրամ: 2016-ին իրականացված գնումների կառուցվածքում 97 մլրդ դրամ են կազմել մենաշնորհայնացված շուկաների ոլորտի գնումները` բնական մենաշնորհները (ջուր, էլեկտրաէներգիա, այլ կոմունալ ծառայություններ, բուժհաստատություններ): «Այդ ոլորտներում չկա մրցակցություն, նույնիսկ շատ մեծ ցանկության դեպքում անհնար է անցկացնել մրցակցային գնումներ, քանի որ այդ շուկաներում պարզապես չկա մրցակցություն: Այսպիսով, հրապարակված 70% թիվը վերաբերում է նաև այդ շուկաների գնումներին», - պարզաբանել է նա:

Իսկ անցյալ տարի 90,5 մլրդ դրամի գնումներն անցկացվել են մրցույթով: Այս տարի մրցունակ գնումները, չհաշված գաղտնի գնումները, կկազմեն 87 մլրդ դրամ: Ինչ վերաբերում է ֆիքսված ակնհայտ ֆավորիտներին, որոնք տարեցտարի հաղթում են պետական գնումներում, ինչպես վստահեցրել է, Սերգեյ Շահնազարյանը, այս փուլում ֆինանսների նախարարության կողմից մշակվում են համապատասխան գործիքներ, որոնք թույլ կտան օn-line ռեժիմով հետևել մրցույթի արդյունքներին և դրա շահառուներին, ըստ ոլորտների և շրջանների: «Ծրագրի շնորհիվ ընթացիկ տարվա սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին բոլոր շահագրգիռ կողմերին հայտնի կլինի շահառուների շրջանակը», - ասել է նա:

Հիշեցնենք, որ ըստ Transparency International-ի հետազոտության տվյալների, 2015 թվականին Հայաստանում պետական գնումների համար 70%-ը կատարվել է առանց մրցույթի, մեկ անձի կողմից: Ընդ որում, կազմակերպությունը հատուկ ընդգծել է միայն մեկ անձի կողմից կատարվող այն գնումները, որտեղ կա այլընտրանք: Միևնույն ժամանակ, ավելի քան 30 խոշոր գնումները (100 միլիոն դրամ և ավելի) անց են կացվել առանց մրցույթի, թեև այլընտրանքները շուկայական եղել են: Նման պայմանագրերի թիվը կազմել է`33, իսկ ընդհանուր գումարը`11 մլրդ 780 մլն դրամ (մոտ $ 24 մլն.): Մասնավորապես, հինգ շատ մեծ շինարարական և ճանապարհային մրցույթները բաժին են ընկել «Սահակյանշին» ՍՊԸ-ին, մեկը մոտ 2,4 մլրդ դրամի, մյուսը` մոտ 1.2 մլրդ.դրամի, երրորդը` 934 մլն.դրամի, չորրորդը`646 մլն.դրամի (Տավուշի մարզի ճանապարհների վերանորոգման համար), իսկ հինգերորդը`419 մլն.դրամ: Նրանք նաև հաղթել են ևս 5 մրցույթներում, 101-ից մինչև 216 մլն դրամ գումարներով: Ընդ որում, բոլոր այդ պայմանագրերը, բացառությամբ մեկի, կնքվել է ֆինանսների նախարարության հետ: Արդեն 2016-2017 թվականներին, ինչպես հայտարարել է  Ինչպես հայտնել է Transparency International-ի ծրագրի ղեկավար Վարուժան Օկտանյանը, գնումների գհծով ամենից շատ պայմանագրեր ֆինանսների նախարարությունն ստորագրել է օլիգարխ և պատգամավոր Սամվել Ալեքսանյանի կնոջ հետ: Ըստ նրա, ընդհանուր առմամբ, նշված ժամանակահատվածում մեկ անձից կատարված գնումները կազմել են 98 մլրդ. 432 մլն. դրամ (ընդհանուրի 17%-ը): Օկտանյանը հավելել է, որ Եվրոպայում այդ ցուցանիշը կազմում է 5-6%:

Միևնույն ժամանակ, ՀՀ խորհրդարանի կողմից 2016-ի վերջին ընդունված նոր օրենքն ուժի մեջ մտավ 2017-ի ապրիլի 25-ին: Կառավարությունը գնաց ընթացակարգերի պարզեցմանը, քանի որ պետական գնումների թիվը կրճատվել է, հասցնելով չորսի (նախկին 7-ի փոխարեն), որն ընդգրկում է` էլեկտրոնային տենդերը, մրցակցությունը, գնանշումները և գնումները մեկ անձի կողմից: Օրենքը, ինչպես հայտարարել են պատասխանատու անձինք, առաջին հերթին ուղղված է պետականմիջոցների արդյունավետ օգտագործմանը և կոռուպցիոն ռիսկերի չեզոքացմանը, ընթացակարգերի թափանցիկության ապահովմանը, հավասար մրցակցային պայմանների ստեղծումը, մասնակիցների հաշվետու լինելը և տեղեկատվության հասանելիությունն armeps.am էլեկտրոնային հարթակում: Ըստ հեղինակների, օրենքը հնարավորություն է տալիս բացահայտել մրցույթի մասնակիցների փոխկապակցվածությունը պաշտոնյաների հետ, քանի որ մրցույթի մասնակիցը պարտավոր է հայտում նշել ընկերության սեփականատիրոջ անունը, փոխկապակցված ընկերությունների անունները, ինչը նախկինում չէր նախատեսվում: Խախտումների դեպքում ընկերությունը կարող է հայտնվել «սև ցուցակում» և 2 տարով կորցնում է մասնակցելու իրավունքը մրցույթներին: