Փոխվարչապետ. «Բաց երկնքի» քաղաքականությունը հանգեցրել է օդային տրանսպորտի 22,7%, Հայաստանի շուկա բերելով նոր ավիաընկերությունների

Արմինֆո. «Բաց երկնքի» քաղաքականությունը հանգեցրել է օդային փոխադրումների 22,7% -ով բարձրացման և հայաստանյան շուկա ներգրավելով նոր ավիաընկերությունների: Այս մասին նոյեմբերի 15-ին ՀՀ Ազգային ժողովում հայտարարել է ՀՀ փոխվարչապետ, ՀՀ միջազգային տնտեսական ինտեգրման և բարեփոխումների նախարար Վաչե Գաբրիելյանը, պատասխաննելով «Ելք» խորհրդարանական խմբակցության հարցմանը:

Ըստ նրա, ճիշտ չէ, որ Թբիլիսիում Շոթա Ռուստավելու անվան միջազգային օդանավակայանի ծառայությունները շատ ավելի ցածր են, քան Երևանի «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանինը: Երկու օդանավակայանների ծառայությունների արժեքի մեջ իրական տարբերություններ չկան: Ավելին, Թբիլիսիի օդանավակայանի սակագնային քաղաքականությունը հայտնի չէ, հատկապես չարտերային չվերթների գծով: Ավիացիոն վառելիքի տարբերությունը տատանվում է, կախված վառելիքի միջազգային շուկայի տատանումներից: Այս տարվա սեպտեմբերի վերջին «Զվարթնոց» և «Շիրակ» օդանավակայաններն ավիացիոն վառելիքը վաճառում են մեկ տոննայի համար 841 դոլարով, սակայն Թբիլիսիի օդանավակայանի կողմից առաջարկվող վառելիքի արժեքը չի հրապարակվել: Միաժամանակ, Հայաստանում ավիացիոն վառելիքի արժեքի զգալի մասը կազմում են տրանսպորտային ծախսերը: Օդային տոմսերի գների վերաբերյալ իրականացվում է ճկուն քաղաքականություն: Ավելին, կան բազմաթիվ գործոններ, որոնք չեն կարող կանխատեսել, օրինակ, եղանակային պայմանների փոփոխությունները: Տոմսերի գների ձևավորման կարևոր պայմանը բյուջետային և ոչ բյուջետային ավիաընկերությունների կողմից մատուցվող ծառայություններն են: Վրաստանի քաղաքացիական ավիացիան, հիմնականում կենտրոնացած է Ստամբուլի օդանավակայանի թռիչքների վրա, դեպի այլ երկրներ տարանցիկ թռիչքներ իրականացնելու որոշ առավելություններ ստանալու համար: Ինչ վերաբերում է Մոսկվայի ուղղությանը, այստեղ առավելությունը Հայաստանի կողմն է: Ինչ վերաբերում է այսպես կոչված «օդի հարկին», ինչպես նշել է փոխվարչապետը, այն չօգտագործելը կարող է հանգեցնել բյուջետային քաղաքականության խնդիրներին:

Մինչդեռ «Էլք» խմբակցության պատգամավոր Արամ Սարգսյանը նշել է «օդի հարկի» կիրառումը հիմնական այն գործոնների շարքում, որոնք ազդում են Հայաստանում ավիացիոն ծառայությունների արժեքի բարձրացման վրա: 7 միլիոնանոց սփյուռք ունեցող Հայաստանը, ըստ պատգամավորի, պարտավոր է հրաժարվել այդ տեսակի հարկերից: Բացի այդ, ըստ նրա, մեծ դեր է խաղում նաև ավիացիոն վառելիքի բարձր արժեքը, ինչպես նաև «Զվարթնոց» օդանավակայանի ծառայությունների գները:

Իր հերթին, խմբակցության ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանը մատնանշել է Հայաստանում օդային փոխադրումների ոլորտում կոռուպցիոն ռիսկերի առկայությունը: Ըստ նրա

իրականում ռուսական «Աէրոֆլոտը» դարձել է հանրապետության ազգային փոխադրողը: Նույնիսկ ռուսական ուղղությամբ Վրաստանն ու Ռուսաստանը թռիչքները հավասարապես բաժանում են, ինչը գործնականում չկա Հայաստանում: Փաստորեն, նա շարունակել է, որ Հայաստանը կորցնում է իր ազգային ավիացիան, և դրան նպաստում են երկրի իշխանությունները: Արդյունքում, հանրապետության քաղաքացիները գերադասում են մեկնել Թբիլիսիի օդանավակայանից: Փաշինյանը հիշեցրել է երկրի նախագահ Սերժ Սարգսյանի խոստումը, որ Ստեփանակերտի օդանավակայանում նա կդառնա թռիչքի առաջին ուղևորը: «Փաստորեն, նա դարձավ առաջին և վերջին ուղևորը, քանի որ թռիչք այդպես էլ չիրականացվեց», - ասել է պատգամավորը, նշելով նաև գիշերերային թռիչքների խնդիրը, քանի որ այդ ժամերին ավիաընկերություններն օդանավակայանի  ծառայությունների դիմաց  վճարում են ավելի ցածր գներ, քան ցերեկը:

Ըստ ՀՀ Հայաստանի քաղավիացիայի գլխավոր վարչության տվյալների, «Զվարթնոց» և Գյումրիի «Շիրակ» օդանավակայաններից ավիւափոխադրումների ծավալները 2017 թվականի հունվար-հոկտեմբերին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 22.7%, մինչև 2 154 092 ուղևոր: Հոկտեմբերին երկու հայկական օդանավակայանների ուղևորափոխադրումները կազմել են 231 909, գերազանցելով նախորդ տարվա նույն ցուցանիշը 12.5%: Միևնույն ժամանակ, Երևանի «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանի միջոցով այս տարվա հոկտեմբերին ուղևորափոխադրումները կազմել է 220 726 մարդ, ինչը 7.4% գերազանցում է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը: Իսկ 2017 թվականի հունվար-հոկտեմբերին, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, «Զվարթնոց» օդանավակայանն արձանագրել է ուղևորափոխադրումների 18,8%: «Զվարթնոց» օդանավակայանով բեռնափոծադրումները տարվա առաջին տասն ամիսներին կազմել է 18910 հազար տոննա, ինչը 42,2% -ով ավելի է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Զեկույցում նաև նշվում է, որ 2017 թ. հոկտեմբերին Գյումրիի «Շիրակ» օդանավակայանով ուղևորափոխադրումները կազմել են 11 183 մարդ, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 624-ի համեմատ: Այս տարվա հունվար-հոկտեմբերին «Շիրակ» օդանավակայանով ուղևորահոսքը կազմել է 77 772 մարդ, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի`7 689-ի համեմատ: «Զվարթնոց» և «Շիրակ» օդանավակայաններով թռիչքների և վայրէջքների թիվը տարվա առաջին ինն ամիսներին տարեկան կտրվածքով աճել է 19,2%:

Ներկայումս Հայաստանում գործում են երկու օդանավակայաններ`Երևանի «Զվարթնոց» և Գյումրի «Շիրակ» օդանավակայանները, որոնք շահագործվում են «Հայաստան -  միջազգային օդանավակայաններ» ընկերության կողմից, համաձայն 30 տարով կոնցեսիոն կառավարման պայմանագրի, որը Հայաստանի կառավարության հետ 2001 թվականին ստորագրվել է այդ ընկերության սեփականատերը`American International Airports ընկերության սեփականատեր, արգենտինահայ ԷդուարդոԷռնեկյանը: