Արտակ Շաբոյան. Սպառողական շուկայում թանկացումները լիովին պայմանավորված են հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտած հարկային փոփոխություններով

Արմինֆո. Հայաստանի տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը (ՏՄՊՊՀ) սոցիալապես նշանակալի ապրանքների շուկայում չարաշահումներ չի հայտնաբերել այն ճյուղերում, որտեղ առկա են շուկայում գերիշխող դիրք ունեցող տնտեսավարող սուբյեկտներ: Հունվարի 16-ին լրագրողների հետ զրույցում այդ մասին հայտարարել է ՏՄՊՊՀ նախագահ Արտակ Շաբոյանը` ներկայացնելով թանկացումների առնչությամբ սոցիալական նշանակության ապրանքների շուկայի դիտարկման արդյունքները:

Շաբոյանի ասելով, հանձնաժողովը մանրամասն հաշվարկներ է իրականացրել հարկային փոփոխությունների առնչությամբ ապրանքնների գների համահարաբերակցության աստիճանը պարզելու նպատակով: Դիտարկման արդյունքների համաձայն, 1 լ բենզինի գինը բարձրացել է 20 դրամով, 1 լ դիզելային վառելիքինը` 60 դրամով, 1 խմ հեղուկ գազինը` 20 դրամով: Այսպես, 2018 թվականի հունվարից բենզինի ներմուծման ակցիզային հարկը կկազմի 40.000 դրամ` նախկին 25.000 դրամի դիմաց (1 տոննայի հաշվարկով):  Ընդ որում,  ակցիզային հարկի և ԱԱՀ գումարը 120 հազար դրամից բարձրացել է մինչև 135 հազար դրամ, ինչն, իր հերթին, ազդել է վերջնական գնի վրա: Ընդ որում, մինչև 2018 թիվը դիզելային վառելիքի ներմուծումն ու վաճառքը ենթակա չէր ԱԱՀ հարկման, իսկ ակցիզային հարկի գումարը կազմում էր առնվազն 35 հազար դրամ 1 տոննայի դիմաց: Արդեն հունվարից ակցիզային հարկը կրճատվել է, կազմելով, 13 հազար դրամ: Սակայն, դրան զուգընթաց, ավելացել է ԱԱՀ, ինչը հանգեցրել է 1 լիտր դիզելային վառելիքի 60 դրամով թանկացման: Ինչ վերաբերում է հեղուկ գազին, ապա, Շաբոյանի ասելով, ակցիզային հարկն ավելացել է 16670 դրամով` 8830 դրամից մինչև 25 հազար դրամ, գումարած ԱԱՀ գումարը, ինչը հանգեցրել է, ընդհանուր առմամբ, 20 հազար դրամով թանկացման: Արդյունքում, ՏՄՊՊՀ նախագահի ասելով, պարզվել է, որ թանկացումները լիովին պայմանավորված են հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտած Հարկային օրենսգրքի փոփոխություններով:

Միևնույն ժամանակ, համեմատելով բենզինի և դիզելային վառելիքի գները Հայաստանում ու Վրաստանում, Արտակ Շաբոյանը հավաստիացրել է, որ դրանք, գործնականում, նույնական են: Ինչպես նշել է ՏՄՊՊՀ նախագահը, դրանց աննշան տարբերությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ Հայաստան ներմուծվող բենզինը տարանցվում է Վրաստանի տարածքով, և տրանսպորտային ծախսերն էապես ազդում են վառելիքի վերջնական արժեքի վրա: Բացի այդ, Վրաստանը վառելիք է ներմուծում նաև Ադրբեջանից և Թուրքմենստանից:

Նշենք, որ 2018 թվականին Հայաստանում զգալիորեն բարձրացել են թռչնամսի, կարագի, բենզինի, հեղուկ գազի, ոգելից խմիչքների, հավկիթի, շաքարի և այլ ապրանքների գները: Առաջիկայում սպասվում է ծխախոտի թանկացում: Ավելի վաղ հաղորդվել էր, որ թանկացումները պայմանավորված են ավելի քան 800 ապրանքատեսակների  մաքսատուրքերի բարձրացմամբ: Դրանք, հիմնականում, պայմանավորված են այն հանգամանքով, որ 2018 թվականի հունվարի 1-ից ուժի մեջ է մտնել նոր Հարկային օրենսգիրքը, ինչպես նաև` ԵԱՏՄ նոր Մաքսային օրենսգիրքը, ինչը ենթադրում է ԵԱՏՄ անդամ չհանդիսացող երկրներից ներմուծվող ապրանքների մաքսատուրքերի բարձրացում: Գնաճը քննարկելու նպատակով հունվարի 10-ին խորհրդակցություն է անցկացրել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը` գնաճի հետևանքների հնարավոր մեղմմանը նպատակաուղղված որոշումներ մշակելու նպատակով: Կառավարությանը հանձնարարվել է կազմել սոցիալապես կարևոր ապրանքների ցանկը, որոնց գներն ավելացել են հարկային կամ օրենսդրական փոփոխությունների հաշվին, և ներկայացնել դրանց գների բարձրացման հետևանքների մեղմման տարբերակներ: Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովին առաջարկվել է վճռական միջոցներ ձեռնարկել ապրանքային շուկաներում գների չհիմնավորված բարձրացման դեպքում, ուսումնասիրել հացահատիկի և ալյուրի շուկայում գնագոյացման գործընթացը և համապատասխան առաջարկներ ներկայացնել` խնդիրների առկայության դեպքում: