«Փող չկա» կամ ինչպես է Հայաստանում լուծվում խոշոր ձեռնարկության ճակատագիրը

Արմինֆո. Քարակերտի քարաձուլական գործարանի վերագործարկմանն անհրաժեշտ է 5 մլն.դոլար: Փետրվարի 21-ին ՀՀ նախագահին կից Հանրային խորհրդի ֆինանսական-տնտեսական և բյուջետային հարցերի կոմիտեի նիստում այս մասին հայտարարել է գործարանի տնօրեն Սուրեն Գևորգյանը:

Ըստ նրա, գործարանը, որը միակն է Եվրոպայում, կարող է տալ բարձրորակ արտադրանք և բազալտի ձուլման բարդ կոնֆիգուրացիա, շահագործման է հանձնվել 1992-ին և դեռևս գտնվում է կոնսերվացված վիճակում: Ձեռնարկությունն ունի արտադրության կազմակերպման լիակատար ենթակառուցվածքներ: Գործարանի տարածքը 20 հեկտար է: Ազատ 5 հա տարածքում նախատեսվում է քարի վերամշակման արտադրության: Անհրաժեշտության դեպքում, այդ տարածքը հնարավոր է հասցնել 50 հեկտարի: Ընդ որում, գործարանի հիմնական ակտիվները`շենքերը, շինությունները, երկաթուղային ճյուղը գտնվում են բավարար վիճակում, և պահանջում են աննշան ներդրումներ: Ֆինանսավորման հետ կապված խնդիրների լուծման դեպքում ընկերությունն առաջին փուլում կարող է հասնել տարեկան 100 մլն.դոլարի շրջանառության, որից 50 մլն.դոլարը կկազմի զուտ շահույթը:

Սուրեն Գևորգյանը հավելել է, որ կառավարությանը ներկայացրել դեպի Ռուսաստան պեռլիտի արտահանման ծրագիրը, որով պեռլիտի տարեկան արտդրոթյան ծավալը կարող է հասնել 1 միլիարդ դոլարի, բայց ծրագիրը չի արժանացել գործադիրի արձագանքին: Ըստ նրա, Հայաստանն արտադրում է 1 խորանարդ մետր պեռլիտ, 300 դոլար արժեքով, բայց  Ռուսաստանում այն կարող է վաճառվել 800 դոլարով, իսկ Եվրոպայում`1200 դոլարով:

«Եկամտաբերությունն այնքան բարձր է, որ տրանսպորտային բոլոր ծախսերը կվերադարձվեն», - վստահեցրել է Գևորգյանը, հավելելով, որ միայն Ռուսաստանում ջերմա- և ձայնա-մեկուսիչ սալիկներերի պահանջարկը կազմում է 50 մլն խոր.մետր, իսկ Հայաստանը կարող է մատակարարել մինչև 15 միլիոն խորանարդ մետր: «Չօգտվել այդ հնարավորությունից, նշանակում է կատարել հանցագործություն, առավել ևս, որ հանքավայրն ի վիճակի է ձեռնարկությանը հումքով ապահովել ավելի քան 300 տարիների ընթացքում», - ասել է Խորհրդի ղեկավարը: Նա պատրաստակամություն է հայտնել պետության օգտին զոհաբերել իր 49 տոկոս ​​բաժնետոմսերը, միայն թե լուծվի այդ խնդիրը:

Նա հիշեցրել է, որ խորհրդային ժամանակներում, ձեռնարկությունը պատվիրատուն Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն էր, որը հետխորհրդային ժամանակաշրջանում, լինելով մասնավորեցված, կորցրել է հետաքրքրությունը նախագծի նկատմամբ: «ԱյսՓԲԸ-ում Քոչարյանն (Ռոբերտ Քոչարյան – ՀՀ երկրորդ նախագահ, խմբ)  իր մասնաբաժինը հասցրել է 90%-ի, և Քարակերտի գործարանը նրան չի հետաքրքրում», - վրդովված ասել է Սուրեն Գևորգյանը: Նա հավելել է, որ նա այժմ ստիպված է ձանձրացնել պաշտոնական կառույցներին, որպեսզի գտնի անհրաժեշտ ֆինանսական ռեսուրսներ, քանի որ երկրի առևտրային բանկերը վարկեր չեն տալիս չգործող ձեռնարկություններին, իսկ միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունները պահանջում են պետական  երաշխիքներ: «Ամենուր լսում եմ նույն պատասխանը`«փող չկա», - հայտարարել է ձեռնարկության ղեկավարը:

Իր հերթին, հանձնաժողովի անդամ, Հայրենական արտադրողների միության նախագահ Վազգեն Սաֆարյանը նշել է, որ այդ հարցի շուրտ ինքը խոսել է փոխվարչապետ, ՀՀ միջազգային տնտեսական ինտեգրման նախարար Վաչե Գաբրիելյանի հետ, որն առաջարկեց իր գերատեսչությանը ներկայացնել գործարանի վերագործարկման մասին առաջարկները: Այս նպատակով, հանձնաժողովի անդամները որոշել են ձևավորել աշխատանքային խումբ, փորձագետների միջոցով անցկացնել գործարանի սերտիֆիկացում, կատարել ծախսերի հաշվարկները:

Գործարանը գտնվում է խոշոր ոչ մետաղական հանքավայրերից 4-7 կմ հեռավորության վրա և կարող է դառնալ Հայաստանում ոչ-մետաղական հանքաքարի համալիր վերամշակման կենտրոն (դիատոմիտ, պեռլիտ, բազալտ, տուֆ, ցեոլիտ): Բազալտե իրերի գործառնական հատկությունները բնութագրվում են բարձր դիմադրությամբ, թթվադիմադրությամբ, ջերմադիմադրությամբ, դիէլեկտրիկ և մեխանիկական  բավականաչափ բարձր ամրությամբ, ինչպես նաև համեմատաբար ցածր գնով, մրցունակ լինելով այնպիսի նյութերի հետ, ինչպիսիք են`պողպատը, երկաթը, չուգունը, երկաթբետոնե իրերը և այլն: Իսկ ավելի վաղ «Քար և սիլիկատներ» գիտահետազոտական ​​ինստիտուտում մշակվել է բազալտից գեղարվեստական ​​և դեկորատիվ իրերի արտադրության տեխնոլոգիա:-