Երկուշաբթի, 14 Մայիսի 2018 20:41

Արմինֆո. Նավթ ներմուծող երկրներում սպասվում է տնտեսական աճի կտրուկ դանդաղում, մինչև 3,9%, քանի տարածաշրջանում շարունակվող կառուցվածքային խոչընդոտները կչեզոքացնեն դրամական փոխանցումների, համաշխարհային պահանջարկի, պղնձի գների (Հայաստան) և սպառման (Վրաստան) աճի դրական ազդեցությունը: Նման կանխատեսում է պարունակում ԱՄՀ «Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանային տնտեսական զեկույցը»:

Ըստ Հիմնադրամի վերլուծաբանների, մի շարք երկրներում բարձր դոլարիզացիան շարունակելու է խոչընդոտել դրամավարկային քաղաքականությանը, և գործոնների թվում, որոնք սահմանափակում են միջնաժամկետ աճի հեռանկարներ, շարունակում են մնալ`  ֆինանսական հատվածի շարունակական խոցելիությունը որոշ երկրներում, կառուցվածքային բարեփոխումների իրականացման ձգձգումը, որոնք կարող էին խթանել մասնավոր հատվածի գործունեությունը և աշխատատեղերի ստեղծումը, սահմանափակ հարկաբյուջետային տարածքը, իսկ նավթ արտահանող երկրների պարագայում` նավթի ցածր գները, 2010-2014 թվականների համեմատ:

Ելնելով անփոփոխ քաղաքականության ենթադրություններից, ՀՆԱ-ի աճը 2019-ին կանխատեսվում է 3,9%, իսկ 2020-2023 թվականներին`միջին հաշվով 4,1%: Միջնաժամկետ աճի այս մակարդակը, որը կազմում է միջին տեմպերի կեսից էլ պակասը տարածաշրջանում, ինչը գրանցվել է այս դարի առաջին տասնամյակում, ամենայն հավանականությամբ, պետք է շատ դանդաղ և զգալիորեն նվազեցնել գործազրկությունը, հատկապես այն երկրներում, որոնք կարող են բախվել միգրանտ աշխատողների վերադարձին: Դա նույնիսկ ավելի ցածր է, քան շատ այլ զարգացող և ձևավորվող շուկա ունեցող երկրներում, և ետ է մնում այն տեմպերից, որոնք անհրաժեշտ են մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ի զգալի մեծացմանը, հատկապես նավթ ներմուծող երկրներում:

Աճի ներկայիս մոդելը, որը հիմնված է հիմնականում նավթի և գազի, հանքարդյունաբերության, դրամական փոխանցումների, շինարարության և հանրային ծախսերի վրա, կարծես, ի վիճակի է ապահովել բարձր, կայուն և համապարփակ միջնաժամկետ աճ: Ծույլ տնտեսական աճից խուսափելու և բարենպաստ ներկայիս պայմաններից օգտվելու համար, նշված երկրները պետք է ավելացնեն ջանքերը, շարժվելով դեպի աճի նոր մոդելներ, մասնավոր հատվածի գերակիշ դերով` կառուցվածքային բարեփոխումների խթանման միջոցով: Միջավայրը, որը նպաստում է մասնավոր հատվածի դինամիկ զարգացմանը, ավելի լիարժեք կհամապատասխանի գլոբալ և տարածաշրջանային ինտեգրմանը և շարունակական տեխնոլոգիական առաջընթացին: Ավելի կոնկրետ, այդ ռազմավարությունը պետք է ներառի`առաջինը, բանկային հատվածի մաքրման ավարտը որոշ երկրներում, պահպանելով զգալի առաջընթացը, որը ձեռք է բերվել բանկերի վերականգնման ընթացքում: Երկրորդ, պետք է պահպանի բարեփոխումների իրականացման շարունակական առաջընթացը, կառույցների որակի բարելավելումը, բյուրոկրատիայի նվազեցումը և ապրանքների ու առևտրի ավելի մեծ դիվերսիֆիկացումը:

Հումքային ապրանքների գների իջեցումը, աճի դանդաղումը և ընդլայնողական հարկաբյուջետային քաղաքականության օգտագործումը նախորդ արտաքին ցնցումները չեզոքացնելու համար, հանգեցրեցին պետական պարտքի ավելացմանն այդ երկրներում վերջին յոթ տարիների ընթացքում: Իսկ նավթ արտահանող երկրներում պարտքն ավելացել է մոտ երեք անգամ: Նավթ ներմուծող երկրներում պարտքի հասել է ավելի բարձր մակարդակի, թեև ավելի դանդաղ տեմպերով: