Երեթշաբթի, 21 Օգոստոսի 2018 14:56

Արմինֆո. Հայաստանում գյուղատնտեսական ռիսկերի ապահովագրության համակարգի գործարկման նախաշեմին բանկերի կողմից գյուղատնտեսության վարկավորումը 2018 թվականի հուլիսի 1-ից  դուրս է եկել ստագնացիայից և արձանագրել վարկավորման տեմպերի կտրուկ արագացում`0,9% -ից մինչև 7,4%:

 

Այս ֆոնին ՀՆԱ-ի կառուցվածքում գյուղատնտեսական ապրանքների համախառն ծավալը 2018 թվականի առաջին կիսամայակում արձանագրել է 5.5% աճ: Ինչպես գտնում են ԱրմԻնֆո գործակալությանը փոխկապակցված AmRating վարկանիշային գործակալության վերլուծաբանները, դա վկայում է գյուղատնտեսության ոլորտում սպասումների բարելավման մասին, ինչին նպաստում է նաև ֆինանսական կազմակերպությունների ակտիվ ներգրավվածությունը գյուղատնտեսական վարկերի տոկոսադրույքերի սուբսիդավորման պետական ծրագրին, ինչպես նաև հակակարկտային համակարգերի ներդրումը:

 

Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` Հայաստանի Բանկերի Ֆինանսական վարկանիշի արդյունքների, այնուամենայնիվ, գյուղատնտեսական վարկերի գծով NPL բացարձակ մեծությունը մեկ տարում աճել է 33%, գերազանցելով 44 մլրդ դրամը: Այդ գումարի գրեթե կեսը մտել է անհույս վարկերի խումբ, տարեկան կտրվածքով կրճատվելով 14%, բայց դրա փոխարեն 4 անգամ ավելացել են վերահսկվող խմբի չաշխատող վարկերի ծավալները, ինչի ֆոնին ոչ ստանդարտ և կասկածելի խմբերի ծավալների անկումը չնչին էր: Այս ամենն ուղեկցվել է աշխատող գյուղատնտեսական վարկերի տարեկան աճով`ընդամենը 1.8%: Արդյունքում, բանկերի գյուղատնտեսական վարկերի ընդհանուր պորտֆելում NPL մասնաբաժինը 2018-ի առաջին կիսամյակին աճել է 1,4%, իսկ միագումար ագրովարկերի ծավալում NPL մասնաբաժինը տարեկան կտրվածքով աճել է`20.5%-ից մինչև 25, 5%:

 

Սակայն, կուտակված տուգանքների և տույժերի զրոյացման մասին կառավարության հուլիսյան որոշումը, որի իրականացման անմիջապես ձեռնամուխ եղան բանկերը, կարող է արմատապես բարելավել ֆինանսական կազմակերպությունների վարկային պորտֆելների որակը, այդ թվում նաև գյուղվարկավորման գծով: Հատկանշական է, որ առաջինը  համաներմանը ձեռնամուխ եղավ ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ-ԱԳՐԻԿՈԼ Բանկը, որի մասնաբաժինը կազմում է ընդհանուր գյուղվարկերի ավելի քան 48% - ը կամ 84 մլրդ դրամ (բանկի պորտֆելի 35%-ը): Այս բանկը հիմնականում մասնագիտացած է գյուղատնտեսության ոլորտի վարկավորմամբ, այդ պորտֆելով ապահովելով ստանդարտ խմբի 18%աճ, զուգահեռաբար կրճատելով ռիսկայն խմբերը, ընդ որում, վերջին`ելնելով շահույթի էական աճից, ինչը վկայում է պրոբլեմային վարկերն աշխատող վարկերով փոխարինվելու մասին:

 

Նշենք, որ հուլիսի 2-ին ՀՀ կառավարությունում բանկիրների հետ  տեղի ունեցած հանդիպման ընթացքում խոսվեց ժամկետանց վարկերի տույժերի ու տուգանքների զիջման մասին: Նույն օրը տույժերի և տուգանքների զրոյացման մասին հայտարարեցին` ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ Բանկը, Ամերիաբանկը, հուլիսի 4-ին`ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը և IDBank-ը, հուլիսի 6 –ին`Արդշինբանկը 11-ին`Կոնվերս Բանկը:

 

Հիշեցնենք, որ ռիսկերի նվազեցման նպատակով ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության կողմից արդեն իրականացվում է հակակարկտային հրթիռային համակարգերի փորձնական ծրագրի ներդրումը: Բացի այդ, 2018 թ. մեկնարկեց գյուղատնտեսական վարկերի տոկոսադրույքների սուբսիդավորման պետական ​​ծրագիրը, կապված հակակարկտային պաշտպանության համակարգերի ներդրման հետ: Այդ ծրագրի իրականացմանն արդեն մասնակցում են`ԱԿԲԱ-Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը, Ինեկոբանկը, Կոնվերս Բանկը, Արմսվիսբանկը, Արդշինբանկը, Հայբիզնեսբանկը, «Ֆարմ Կրեդիտ Արմենիա» և «Զարգացման կորպորացիա և Հայաստանի ներդրումներ» ունիվերսալ վարկային ընկերությունները: Ըստ գյուղատնտեսության նախարարության տվյալների, սուբսիդավորման ծրագիրի շրջանակներում վարկերը կտրամադրվեն 7 տարով, 14% տարեկան տոկոսադրույքով, որոնց սուբսիդավորումը թոյլ կտա վարկը տրամադրել 2% տոկոսադրույքով:

 

ՀՀ Գյուղատնտեսության նախարարությունը գտնում է, որ մինչև 2018 թ վերջը կհաջողվի ներդնել գյուղատնտեսական ապահովագրության պիլոտային ծրագիրը: 2019 թվականի առաջին եռամսյակում արդեն պատրաստ կլինեն ապահովագրության վկայագրերը: KfW փորձագետները, ԱԻՆ հիդրոմետ ծառայությունը և Ազգային վիճակագրական ծառայությունն արդեն զբաղվում են տվյալների հավաքագրմամբ: Փորձնական ծրագրի ընթացքում գերմանական KfW բանկը կտրամադրի 5.3 մլն եվրոյ դրամաշնորհ, որից 4.8 մլն եվրոն կտրամադրվի բացառապես ապահովագրական վկայագրերի գնման սուբսիդավորմանը, իսկ մնացած 515 հազար եվրոն կուղղվի խորհրդատվության ծախսերին: ՀՀ կառավարությունը կտրամադրի 5 մլն եվրոյ: Կլիմայի Ներդրումային ֆոնդը նույնպես կտրամադրի 2 միլիոն եվրո, որից 200 հազար եվրոն կուղղվի ապահովագրության վկայագրերի գնման սուբսիդավորմանը, իսկ 1.8 մլն եվրոն`խորհրդատվական ծառայություններին: Նախնական փուլում ապահովագրությունը կտարածվի միայն մրգերի, բանջարեղենի և հացահատիկային կուլտուրաների վրա: Ծածկվող ռիսկերը նախնական փուլում կներառեն պատճառված վնասները կարկտահարությունից և սառնամանիքներից, իսկ այնուհետև`նաև երաշտից: