YEDI. Հայաստանից չիրացված ներուժի  "հոտ է գալիս"

Արմինֆո. "Հայաստանից չիրացված ներուժի հոտ է գալիս", - Արմինֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում ասել է Յորքի ձեռնարկատիրության զարգացման ինստիտուտի (YEDI) հիմնադիր և նախագահ Մարատ Ռեսինը, ով երկշաբաթյա այցով Հայաստան է ժամանել YEDI  "Միջազգային START-UP" ծրագրի իրականացման համար:

"Մենք Հայաստանն ընտրել ենք սկզբունքային նկատառումներով։ Ուզում ենք աջակցել այն հրաշալի գործընթացներին, որոնք այստեղ տեղի են ունենում", - ասել է նա։

Մասնավորապես, այդ կապակցությամբ Ռեսինը պատմել է, որ Ռուսաստանում ծնված լինելու պատճառով մշտապես հետեւել է հետխորհրդային երկրներում տեղի ունեցող իրադարձություններին, եւ Հայաստանում տեղի ունեցած վերջին քաղաքական իրադարձությունները կանադացի հյուրի վրա արտասովոր տպավորություն են թողել:

"Հրաշալի է, որ մարդիկ կարողացան իրենց ճակատագիրը իրենց ձեռքը վերցնել: Եվ այդ պատճառով պետք է ժամանակ չկորցնել և հենց այս պահին փորձել զարգացնել բոլոր հնարավոր նախաձեռնությունները", - հավելել է YEDI-ի ղեկավարը։

Չնայած այն բանին, որ Հայաստանը որոշակի դժվարություններ ունի ՝ կապված փակ սահմանների, արտադրանքի արտահանման հետ, Ռեսինը նկատել է, որ YEDI ծրագրի շրջանակներում երկիր են այցելել գործարարներ աշխարհի տարբեր անկյուններից, այդ թվում ՝ Չինաստանից, Հնդկաստանից, Վիետնամից, Իրանից, որոնք կներկայացնեն և կկիսվեն հյուսիսամերիկյան և համաշխարհային շուկայում բիզնեսի զարգացման հնարավորությունների վերաբերյալ գիտելիքներով:

"Դա նույնպես յուրօրինակ արտահանում է", - ասել է Յորքի ինստիտուտի ղեկավարը, ընդգծելով, որ Կանադայում բարձրագույն կրթությունը արտահանման տեսակներից մեկն է եւ լուրջ մասնաբաժին է զբաղեցնում: Այդ կապակցությամբ նա հավելել է, որ ամեն տարի Կանադան մոտ 3 մլրդ դոլար ունի միայն ուսանողների կրթության համար վճարումների համար: "Իսկ եթե դրան ավելացնենք նաև նրանց բնակարանային, սննդի և այլ ծախսերը, ապա այդ ցուցանիշը կլինի ավելի բարձր։  Կարծում եմ, որ այստեղ Հայաստանում այս առումով ևս մեծ ներուժ կա", - ընդգծեց է նա։

Խոսելով Հայաստանում YEDI ծրագրի մասին ՝ Ռեսինը նկատել է, որ այն պարունակում է երկու բաղադրիչ։  "Առաջին նախագիծը նախատեսված է բոլոր այն երկրների ներկայացուցիչների համար, ովքեր ցանկանում են իրենց բիզնեսը զարգացնել Հյուսիսային Ամերիկայի շուկայում՝ սկսած Կանադայից։  Ինչպես նաեւ ծրագիր կա նրանց համար, ովքեր ապրում են սահմանափակ շուկա ունեցող երկրներում", - պարզաբանել է փորձագետը։  Այդ առումով նա նշել է, որ, ընդհանուր առմամբ, սկսնակ ձեռներեցները խնդիրներ ունեն ստարտափների հետագա զարգացման հետ։   "Մարդը ստեղծում է ստրատապ, զարգացնում է այն, ապա պետք է կամ վաճառի, կամ ինքը դուրս գա: Սա մեծ խնդիր է, որը դադարեցնում է երկրի տնտեսության զարգացումը։  Այսպիսով, մենք ունենք ծրագիր, որը թույլ է տալիս պլանավորել մեր ստարտափը հենց սկզբից ՝ հյուսիսամերիկյան եւ համաշխարհային շուկայի առանձնահատկությունների ըմբռնումով, ինչը կբացառի իր երկրի սահմաններից դուրս գալու անհրաժեշտությունը: Ստարտափները կարող են օգտագործել մեր ռեսուրսները Կանադայում, որպեսզի իրենց ապրանքներն ու ծառայությունները առաջ մղեն դեպի հյուսիսամերիկյան շուկա", - ասել է նա։

Նշենք, որ Հայաստանում "միջազգային START-UP" ծրագիրը Ձեռնարկատիրության զարգացման Յորքի ինստիտուտն իրականացնում է Ռուսաստանի Գ. Վ. Պլեխանովի անվան տնտեսագիտական համալսարանի երեւանյան մասնաճյուղի հետ համագործակցությամբ:

ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով՝ Հայաստանի եւ Կանադայի միջեւ արտաքին առեւտրաշրջանառությունը 2019 թվականի առաջին կիսամյակում աճել է 78,9 տոկոսով ՝ մինչեւ 44,7 մլն դոլար: Մասնավորապես, արտահանումը 3.1 անգամ աճ է գրանցել ՝ կազմելով 32.4 մլն դոլար, ներմուծման 15.6%,  մինչև 12.3 մլն դոլար անկման դեպքում։

Մինչդեռ, ամբողջ 2018 թվականին երկրների միջեւ արտաքին առեւտրաշրջանառությունը կրճատվել է 30,9 տոկոսով՝ մինչեւ 63,3 մլն դոլար: Ընդ որում արտահանումը աճել է 2.2 անգամ՝ մինչեւ 33,2 մլն դոլար, ներմուծման 30,7 տոկոսով, մինչեւ 30,1 մլն դոլար անկման դեպքում: