Ուրբաթ, 14 Փետրվարի 2020 18:30

Արմինֆո. 2019 թվականը հաջող էր ոչ միայն Հայաստանի բանկային համակարգի, այլև՝ երկրի տնտեսության համար: Ինչպես փետրվարի 14-ին կայացած մամուլի ասուլիսում հայտարարել է Հայաստանի բանկերի միության նախագահ, IDBank-ի Վարչության նախագահ Մհեր Աբրահամյանը, տարվա արդյունքներով արձանագրված տնտեսական աճը բավական բարենպաստ ազդեցություն է ունեցել բանկերի հիմնական ցուցանիշների և զարգացման միտումների վրա:

 

<Գրեթե բոլոր ցուցանիշներով աճ է գրանցվել։ Ընդ որում, վարկային պորտֆելում աննախադեպ աճ է նկատվել հիփոթեքի եւ սպառողական վարկերի գծով, ինչը պայմանավորված է մի շարք օբյեկտիվ պատճառներով, օրինակ՝ հիփոթեքային պորտֆելի աճը կապված է վերջին 2 տարում անշարժ գույքի գների բարձրացման միտման հետ: Կապիտալը, շահույթը և ROE-ն նույնպես աճել են, ինչը վկայում է բանկային համակարգի արդյունավետության բարձրացման մասին: Այսպես՝ վերջին 3 տարիների ընթացքում ROE - ն ցույց է տվել կայուն աճի միտում, իսկ դա ռիսկերի ավելի արդյունավետ կառավարման արդյունք է>, - նշել է Մ.Աբրահամյանը: Պատասխանելով չաշխատող վարկերի մակարդակի վերաբերյալ ԱրմԻնֆո-ի հարցին՝ նա նշել է, որ

ակտիվներում NPL-ի 5% - ը կարգավորվող մակարդակ է:  Ինչ վերաբերում է տոկոսադրույքների փոփոխությանը, նա ենթադրել է, որ 2020 թվականին նվազումը կշարունակվի, բայց աննշան կլինի ՝ այդ միտումը պայմանավորելով բանկերի միջեւ կոշտ մրցակցությամբ:

 

Ի լրումն ասվածի ՝ ՀԲՄ գործադիր տնօրեն Սեյրան Սարգսյանը թվերով ներկայացրել է 2019 թվականի արդյունքները, որոնք վերաբերել են բանկային հատվածի ֆինանսական ցուցանիշներին, վճարային համակարգին և ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումներին: Այսպես՝ բանկերի ընդհանուր կապիտալը հաշվետու տարում ավելացել է 9,5 տոկոսով ՝ մինչեւ 844.8 մլրդ դրամ, ակտիվները ՝ 17 տոկոսով ՝ մինչեւ 5.8 տրլն դրամ, ընդհանուր պարտավորությունները ՝ 18,3 տոկոսով ՝ մինչեւ 4.96 տրլն դրամ, վարկային ներդրումները ՝ 10,1 տոկոսով ՝ մինչեւ 3.6 տրլն դրամ: Հատկանշական է, որ 2019 թվականի արդյունքներով վարկային պորտֆելում հավասարվել են արժութային և դրամային բաղադրիչները, այսինքն ՝  ապադոլարիզացիան ակնհայտ է, այն դեպքում, երբ դեպոզիտային պորտֆելում արտարժութային բաղադրիչը գերազանցում է 57% - ը: 2019թ. բանկային համակարգն ավարտել է 78 մլրդ դրամ շահույթով ՝ հաշվետու ժամանակահատվածում այն ավելացնելով 25,4% - ով: Ակտիվների շահութաբերությունը (ROA) և կապիտալի շահութաբերությունը (ROE) 2019թ.արդյունքներով կազմել են համապատասխանաբար 1,34% և 9,24%: Եվ այն, որ 2019 թ. ROE մակարդակը 2011-ի և 2012-ի ցուցանիշներից ցածր էր, երբ շահույթի և կապիտալի չափն ավելի ցածր էր ներկայիս ցուցանիշներից, բացատրվում է մասշտաբի էֆեկտով ։

 

Խոսելով վճարային համակարգի մասին՝  Ս. Սարգսյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Հայաստանում շրջանառվող պլաստիկ քարտերի բազմազանությունը խթանում է ներգնա տուրիզմի ավելացումը (Visa, MasterCard, American Express, Diners Club, JCB - այլն): 2020 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ ակտիվ քարտերի թիվն ավելացել է տարեկան 18,1 տոկոսով ՝ մինչեւ 2.4 մլն հատ, պլաստիկ գործարքների քանակը ՝ 34,5 տոկոսով ՝ մինչեւ 64 մլն հատ, իսկ գործարքների ծավալը ՝ 21,3 տոկոսով ՝ մինչեւ 2.3 տրլն դրամ: Ս.Սարգսյանը հատուկ ուշադրություն

Է դարձրել այն բանին, որ կանխիկ գործարքներից անկանխիկ անցման միտում է նկատվում՝ ամրապնդվելով դա թվերով։ Անկանխիկ գործարքների թվի զգալի աճ՝ տարեկան 72,9% - ով մինչև 31.1 մլն հատ, ուղեկցվել է կանխիկ գործառնությունների համեստ աճով՝ 11,5% - ով, մինչև 33.6 մլն հատ, որոնց մասնաբաժինը գործարքների ընդհանուր քանակի մեջ կազմել է 48% և 52%: Պլաստիկ քարտերով անկանխիկ գործարքներն առաջ են անցնում կանխիկ գործարքներից նաև ծավալի աճով ՝ 52% 13,4% - ի փոխարեն ՝ 2019թ.արդյունքներով կազմելով համապատասխանաբար 602 մլրդ և 1.7 տրլն դրամ։ Անկանխիկ գործառնությունների ավելի աճի համատեքստում նա նաեւ տեղեկացրել է, որ POS-տերմինալների թվի աճը 2019 թվականին 19,4 տոկոսով ՝ մինչեւ 10503 միավոր, ուղեկցվել է բանկոմատների թվի կրճատմամբ ՝ 6,8 տոկոսով, մինչեւ 1400 միավոր:

 

Ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումների առնչությամբ Ս. Սարգսյանը նշել է, որ ներհոսքի աճն ավելի համեստ է եղել, քան արտահոսքը՝ 22,4% 9,7% - ի դիմաց, ինչը 504 մլն դոլարի զուտ ներհոսք է ձևավորել: <Նկատենք, որ Հայաստանում 2019 թվականը աչքի է ընկել մեքենաների ներմուծման բումով, ինչն ազդել է տրանսֆերտների վրա>, - ասել է ՀԲՄ գործադիր տնօրենը:

 

Նշենք, որ ՀՀ ԿԲ-ի տվյալներով, 2019 թվականի ընթացքում ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումների ներհոսքի ծավալը կազմել է 1.959 մլրդ դոլար, իսկ արտահոսքը ՝1.455 մլրդ դոլար, ինչը 15.5% - ով կրճատել է զուտ ներհոսքը՝ մինչև 504 մլն դոլար: Ռուսաստանի մասնաբաժինը ներհոսքի մեջ 2019 թվականի ընթացքում նվազել է 58.8% - ից մինչև 53.9%, իսկ արտահոսքը՝ 39.7% - ից մինչև 29.3%: Ընդ որում, Ռուսաստանից տրանսֆերտների ներհոսքի 0,6% չնչին աճն ուղեկցվել է դեպի Ռուսաստան դրամական փոխանցումների արտահոսքի 9,7% - ի անկմամբ ։

 

Ըստ ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների ՝ 2019 թվականին Հայաստանում տնտեսական ակտիվության աճը 2018 թվականի 5,8 տոկոսից արագացել է մինչեւ 7,8 տոկոս, և դրայվերներ են հանդիսացել ծառայությունների ոլորտը, արդյունաբերական հատվածը և առևտրի ոլորտը: