Հինգշաբթի, 12 Մարտի 2020 19:27

Արմինֆո. Հայաստանը չափազանց երկար է ապրում շատ ցածր ինֆլյացիայի վիճակում՝ իրավիճակ, որը ոչ մի կերպ չի նպաստում երկրի տնտեսության մրցունակության բարձրացմանը, արտահանման եւ ներդրումների խթանմանը։ <Ռուբլու արժեզրկման հետևանքները Հայաստանի տնտեսության վրա> թեմայով քննարկման ժամանակ ասել է <Ամերիա> ՓԲԸ կառավարման խորհրդատվական ծառայության տնօրեն Տիգրան Ջրբաշյանը։

 

Ըստ փորձագետի, դրամավարկային քաղաքականությունը պետք է դիտարկել որպես արտաքին ցնցումներին եւ ճգնաժամերին տնտեսական օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման միջնաժամկետ քաղաքականության գործիքներից մեկը, որոնց հետ ավելի հաճախ կարող է բախվել Հայաստանը՝ գլոբալ անկայունության կամ, այսպես կոչված, անկանխատեսելի գործոնների պատճառով, որոնք ընդունված է անվանել <Սև կարապներ> (տնտեսագետ Նասիմ Թալեբի տեսությունը - խմբ.):

 

Ջրբաշյանը կարծում է, որ ցածր ինֆլյացիան և կայուն փոխարժեքը հանգեցնում են արտահանման հնարավորությունների նվազմանը եւ զսպում աճը: Ուստի անհրաժեշտ է հասկանալ, որ հնարավոր է, մոնետար մարմինը, այնուամենայնիվ, պետք է հավատարիմ մնա ինֆլյացիայի նպատակային ցուցանիշներին, եւ երբեմն որոշակի ռիսկեր վերցնի իր վրա՝  անցնելով, երբ հնարավոր է, ընդլայնողական դրամավարկային քաղաքականության և խթանելով ինֆլյացիայի վերահսկելի աճը: <Այն, որ ինֆլյացիայի մակարդակն արդեն մի քանի տարի է էապես զիջում է նպատակային ցուցանիշներին (4+_1.5%), դա վատ է ։ Գների կայունությունը չի նշանակում ինֆլյացիայի բացակայություն, դա նշանակում է, որ մոնետար մարմինն ի վիճակի է ապահովել ինֆլյացիայի նպատակային մակարդակը, սակայն դա չի անում ՝ անընդհատ իրեն վերաապահովագրելով ։ Մենք փորձում ենք լինել ավելի կաթոլիկ , քան Հռոմի պապը>, - ասել է Ջրբաշյանը ։ Նման քաղաքականությունը, կարծում է փորձագետը, տուգանում է պոտենցիալ տնտեսական աճը, արտահանման ներուժը, պակաս մրցունակ է դարձնում արտահանման ծառայությունները: Իսկ դա աճի համար իր հիմնարար նշանակությունն ունի ։ <Որպես առաջին քայլ ՝ ես կառաջարկեի մեր մոնետար իշխանություններին ավելի համարձակ լինել ՝ աշխատելով ինֆլյացիայի հետ։ ԿԲ - ն պետք է հասկանա, որ իր խնդիրը ոչ թե գների զրոյական կայունության ապահովումն է, այլ դրանց կանխատեսելի նպատակային ապահովումը>։

 

Նույն կերպ է կարգավորող մարմինը վարվում Բազել III սկզբունքների կիրառման առնչությամբ: <Այդ կարգավորող սահմանափակումները ներդնելու մեր անբացատրելի ջանասիրությունը նույնպես նվազեցնում է մեր մրցունակությունը:  Ոչ միայն հարևան Վրաստանը, այլև եվրոպական շատ երկրներ չեն շտապում այդ սկզբունքների ներդրման հարցում, չեն սահմանափակում բանկերին տնտեսության ֆինանսավորման իրենց քաղաքականությունում։ Ինչո՞ւ մեզ մոտ, բավական կայուն իրավիճակի պայմաններում, պետք է լինեն պահուստավորման բարձր նորմեր, իսկ կապիտալի համարժեքության գործակիցը պետք է 4 տոկոսով ավելի բարձր լինի, քան Վրաստանում ։ Ինչո՞ւ ընդհանրապես վազել շոգեքարշի առջևից>,- հարց է տալիս տնտեսագետը։

 

Զարգացնելով թեման ՝ Ջրբաշյանը ուշադրությունը հրավիրել է 2019 թվականին Հայաստանի բյուջեով կապիտալ ներդրումների ծրագրերի զգալի թերակատարմանը (մոտ 600 մլն դոլար - խմբ.): Արդեն փետրվարն է, և կառավարությունը խոստացել է էապես բարձրացնել այդ ծախսերը, որպեսզի խթանի պահանջարկն ու նպաստի աճին ։ Սակայն առայժմ մենք չենք տեսնում այդ նախագծերը։ Փորձագետը համաձայնել է, որ գուցե կան խոչընդոտներ, այդ թվում ՝ ինստիտուցիոնալ, որոնք սահմանափակում են տարբեր նախագծերում և ծրագրերում պետական ներդրումների արդյունավետությունը ։ Բայց կան նաեւ այլ աջակցության մեխանիզմներ, ինչպիսիք են՝ վարկային տոկոսադրույքների սուբսիդիաների ընդլայնումը՝ այս կամ այն ոլորտի զարգացմանն աջակցման համար, կամ

հարկային արձակուրդ հայտարարելու հանարավորությունը բիզնեսի որոշակի տեսակների համար, օրինակ՝ շահութահարկի գծով:

 

<ՓՄՁ-ների վիճակի մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ, ցավոք, Հայաստանի տնտեսությունը հիմնականում ուղղված է դեպի ներս. մեկ արտահանողին բաժին է ընկնում 4 ներմուծող ։ Սակայն, ի տարբերություն ներմուծողների, որոնք չեն ձգտում զարգացման եւ նորարարությունների, հենց արտադրող-արտահանողներն են լի իրենց արտադրություններն ընդլայնելու հավակնություններով, ձգտում են արտադրողականության բարձրացմանը, այդ թվում ՝ նորարարությունների ներդրման միջոցով ։ Դա ուրախալի է, և դրա համար էլ հենց այս ոլորտն է իր նկատմամբ առանձնահատուկ վերաբերմունքի կարիք զգում, այդ թվում ՝ նաև պետության մակրոտնտեսական քաղաքականության շրջանակներում>, - ամփոփել է փորձագետը ։