Չորեքշաբթի, 6 Մայիսի 2020 11:57

Արմինֆո.Հայաստանում 2020թ. առաջին եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունը 2019թ. առաջին եռամսյակի համեմատ դանդաղել է մինչև 4%։ Ըստ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի վերջնական տվյալների՝ որպես աճի դրայվեր հանդես են եկել էներգահամալիրը՝ 14,8% և արդյունաբերական հատվածը՝ 8,7%, ավելի քիչ՝ ծառայությունների ոլորտը՝ 5,7% և առևտրի հատվածը՝ 0,2%, իսկ ագրոհատվածը անկումից հասել է 4,5% աճի, իսկ շինարարության հատվածը շրջադարձ է կատարել դեպի անկում՝ 9,4%: 

Նախորդ տարվա տեմպերի համեմատ աճի արագացում է նկատվել  արդյունաբերական հատվածում, աճի դանդաղում՝ ծառայությունների և առևտրի ոլորտներում, անկումից դեպի աճ ելք՝ ագրոհատվածում և էներգահամալիրում, իսկ աճից դեպի անկում շրջադարձ՝ շինարարական հատվածում։

 

2019թ. հունվար-մարտին, 2018թ. հունվար-մարտ ամիսների համեմատ տնտեսական ակտիվությունը դանդաղել էր 10,6% - ից մինչև 6,5% ՝ արտահանման 8,6% և ներմուծման  3,1% անկման ֆոնին։ Աճն այն ժամանակ ավելի շատ գրանցվել էր ծառայությունների ոլորտում՝ 17,3 տոկոսով, շինարարական հատվածում՝ 10,8 տոկոսով, առեւտրի ոլորտում՝ 10,1 տոկոսով, արդյունաբերական հատվածում՝ 2 տոկոս համեստ աճի ֆոնին, եւ ագրոարդյունաբերական համալիրի եւ էներգահամալիրի, համապատասխանաբար,  0,2 եւ 14 տոկոս անկման ֆոնին:

 

Մինչդեռ 2020թ. մարտին փետրվարի համեմատ (ամսական կտրվածքով) տնտեսական ակտիվությունը լճացման մեջ է հայտնվել (2019թ. մարտին ՝ 14,8% աճի դիմաց)։ Ընդ որում, բացի շինարարության ոլորտից, որը 14 տոկոս աճ է գրանցել, մնացած բոլոր ճյուղերն անկում են ապրել. էներգահամալիր՝ 15,4 տոկոս, ծառայությունների ոլորտ ՝ 5,3 տոկոս, առեւտրի ոլորտ՝ 3,5 տոկոս եւ արդյունաբերական ոլորտ՝ 2 տոկոս, իսկ ագրոհատվածի մասով մեկ ամսվա վիճակագրություն չի նշվում։ 2019թ. մարտին, փետրվարի համեմատ, բոլոր ճյուղերն ունեցել են աճ ՝ շինարարական հատված՝ 61,1%, արդյունաբերական հատված՝ 16,1%, ծառայությունների ոլորտ՝ 10,8%, էներգահամալիր՝ 9,3%, առևտրի ոլորտ՝ 6,7%, իսկ ագրոհատվածում ամսվա տվյալները բացակայում են։

 

Իսկ տարեկան կտրվածքով (2020թ. մարտից մինչև 2019թ. մարտ) տնտեսական ակտիվությունը ծավալվել է 6,2% աճից դեպի 4,7% անկում։ Դա պայմանավորված է բոլոր ոլորտներում դինամիկայի վատթարացմամբ, ընդ որում, հատկապես տպավորիչ անկում է գրանցվել շինարարության ոլորտում՝ 26,2 տոկոսով, որից հետո վայրընթաց թրենդով հետեւում են  առեւտուրը՝ 9,9 տոկոս, ծառայությունների ոլորտը՝ 4,3 տոկոս, արդյունաբերական հատվածը՝ 1,9 տոկոս, էներգահամալիրը՝ 1 տոկոս, իսկ ագրոհատվածի վերաաբերյալ վիճակագրական հաշվետվությունում տվյալներ չեն նշվում։ 2019թ. մարտին 2018թ. մարտի համեմատ այդ ճյուղերի  աճի  դանդաղման միտում է դիտվել. ծառայությունների ոլորտը՝ 18,8%-ից մինչև 16,9%, առևտրի ոլորտը ՝ 6,3% - ից մինչև 5,3%, արդյունաբերական ոլորտը ՝ 8,2% - ից մինչև 2,2%, էներգետիկ ոլորտը ՝ 6,9% - ից մինչև 3,4%, շինարարության ոլորտը ՝ 23,2% - ից մինչև 0,5%:

 

Ըստ վիճակագրական տվյալների՝ 2020թ. առաջին եռամսյակում բացարձակ մեծությամբ առաջատարը շարունակում է մնալ առևտրի ոլորտը՝ 657.5 մլրդ դրամ ծավալով ($1.4 մլրդ) ։ Երկրորդ տեղում է ծառայությունների ոլորտը՝ 452.4 մլրդ դրամ ($937.9 մլն), երրորդում՝ արդյունաբերական ոլորտը՝ 450.4 մլրդ դրամ ($933.8 մլն), չորրորդում՝ գյուղատնտեսությունը՝ 73.6 մլրդ դրամ ($152.6 մլն), իսկ հինգերորդում ՝ շինարարության ոլորտը՝ 43.9 մլրդ դրամ ($91 մլն): Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2020թ. հունվար-մարտ ամիսներին կազմել է 2083.3 մլն կվտ.ժ, որից միայն մարտին ' 622 մլն կվտ.ժ: Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2020 թվականի հունվար-մարտին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 0,1% - ով, միայն մարտին նվազել է 0,4% - ով, իսկ 2019թ.մարտի համեմատ նվազել է 1,7%-ով, մինչդեռ նախորդ տարվա դինամիկան հետևյալն էր. 2019թ. հունվար-մարտին ՝ 0.3% աճ, մարտին՝ 0.7% աճ, 2018թ. մարտի համեմատ  3% աճ։

 

Միևնույն ժամանակ, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը 2020թ.առաջին եռամսյակում կազմել է 753.9 մլրդ դրամ ($1565.1 մլն)՝ տարեկան 4% անկումով։ Դրա կառուցվածքում արտահանման ծավալը  տարեկան 0,2 տոկոսով աճել է՝ մինչև 262,4 մլրդ դրամ ($544.9 մլն), իսկ ներմուծումը՝ 6,2 տոկոս անկում ՝ մինչև 491.5 մլրդ դրամ ($1020.2 մլն)։ Միայն 2020թ. մարտին արտաքին առևտրաշրջանառությունը կրճատվել է 7,9%-ով ՝ արտահանման  13,3% և ներմուծման 4,9% անկման հաշվին։ 2020թ. մարտին  2019թ. մարտի համեմատ արտահանման 17,4% և ներմուծման 15,3% անկումը  արտաքին առևտրաշրջանառությունը նվազեցրել են  16%-ով։ Մեկ տարի առաջ՝ 2019թ.հունվար-մարտին, արտաքին առևտրաշրջանառությունը տարեկան 5% անկում ապրեց՝ ներմուծման  3.1%  և արտահանման 8.6% անկման հաշվին, 2019թ. մարտին ներմուծման 8.8% և արտահանման 7.5% աճը ապահովել է արտաքին առևտրաշրջանառության 8.4% աճ, իսկ 2018թ. մարտի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 0.4% անկումը պայմանավորված էր արտահանման 2.5% անկմամբ՝ ներմուծման 0.8% աճով։

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2020թ. մարտին կազմել է 489,01 դր/$1, իսկ հունվար-մարտ ամիսներին' 482,32 դր/$1, 2019թ. մարտին' 487,48 դր/$1 - ի եւ 2019թ. հունվար-մարտին' 487,23 դր/$1-ի դիմաց: Նշենք, որ ՀՀ կառավարությունը 2020 թ. համար կանխատեսում Է ՀՆԱ 2% անկում: Համաշխարհային բանկի կանխատեսումներով, Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2020թ. կկազմի 1,7% (բազային սցենարով), սակայն չի բացառվում նաև անկման հավանականությունը։ Հայաստանի արտաքին առեւտրի գծով ՀԲ-ն 2020 թվականին արտահանման եւ ներմուծման անկում է կանխատեսում, համապատասխանաբար, 1,5 եւ 2,6 տոկոսով: ԱՄՀ-ը Հայաստանի համար կանխատեսում է ՀՆԱ-ի 1,5 տոկոս անկում։ ՀՀ ԿԲ-ն կանխատեսում է 2020 թվականին  ՀՆԱ-ի աճի դանդաղում մինչև լճացման 0,7 տոկոս (2019թ. փաստացի 7,6 տոկոս աճից): Հիշեցնենք, որ Հայաստանում կորոնավիրուսի համաճարակի տարածումը կանխելու միջոցառումների շրջանակում մարտի 16-ից արտակարգ դրություն է հայտարարվել, որը կտեւի մինչեւ մայիսի 14-ը ներառյալ: Այդ կապակցությամբ արտակարգ դրության առաջին ամսվա ընթացքում տնտեսական գործունեության որոշ տեսակների նկատմամբ սահմանվել էր ժամանակավոր արգելք, որը մասնակիորեն հանվել է ապրիլի երկրորդ կեսին: