Սերգեյ Դորոխին․ <ՀԿԵ-ն ունի բոլոր անհրաժեշտ ռեսուրսները ցանկացած բարդության և ցանկացած հեռավորության փոխադրումների կազմակերպման համար>

Արմինֆո. Օրերս Հայաստանի Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանը հայտարարեց, որ ընթացիկ տարվա արդյունքներով երկրի գլխավոր բանկի մասնագետներն ակնկալում են ՀՆԱ-ի 4 տոկոս անկում: Չնայած այն բանին, որ հիմնական անկումը բաժին է ընկնում շինարարության եւ ծառայությունների ոլորտներին՝ այս

իրավիճակը կանդրադառնա կենսագործունեության բոլոր ոլորտներին, այդ թվում՝ ռազմավարական տրանսպորտային ոլորտին, ինչը կխթանի մրցակցություն բեռնատար տրանսպորտի հիմնական տեսակների միջև՝ ավտոմոբիլային եւ երկաթուղային։ Հարկ է նշել, որ այս երկու տրանսպորտային միջոցներն ավանդաբար մրցակցում են միմյանց հետ, ինչը հանգեցնում է ինքնարժեքի նվազման և բիզնեսի ու տնտեսության համար մատուցվող ծառայությունների զարգացման։ Այն մասին, թե ինչ մրցակցային առավելություններ է առաջարկում <Հարավկովկասյան երկաթուղի> ընկերությունը, պատմել է ընկերության ֆիրմային տրանսպորտային սպասարկման ճանապարհային կենտրոնի պետ Սերգեյ Դորոխինը:

Սերգեյ Վլադիմիրովիչ, ի՞նչ կարող է առաջարկել երկաթուղին բիզնեսին՝ տնտեսության սպասվող անկման պայմաններում։ Ի՞նչ զեղչեր, սակագներ:

Նախևառաջ երկու խոսք ասեմ մեր կենտրոնի մասին։ Այն ստեղծվել է դեռևս 2008 թվականին ՀԿԵ գործունեության տրանսպորտային-լոգիստիկ ուղղության իրականացման համար, և դրա հիմնական խնդիրներն են՝ բեռների փոխադրման հետ կապված ծառայությունների վաճառքի ապահովումը, ինչպես նաև բեռնատերերի տրանսպորտային սպասարկման համակարգի կատարելագործումը և հաճախորդների բավարարվածության բարձրացումը:

Ինչ վերաբերում է մեր սակագնային քաղաքականությանը, ապա այն ինտեգրված է տարածաշրջանային քաղաքականությանը և ձևավորվում է ԱՊՀ երկրների սակագնային քաղաքականության հիման վրա ՝ հաշվի առնելով Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտային շուկայի առանձնահատկությունները: Դեռևս 2017 թվականին ՀԿԵ-ն անցում կատարեց բոլոր տեսակի հաղորդակցությունների միասնական սակագների (արտահանման, ներմուծման, ներպետական): Միասնական սակագների առավելագույն մակարդակը սահմանվել է Միջազգային երկաթուղային տարանցիկ սակագնի բազային դրույքաչափերի մակարդակում, ինչը թույլ է տվել ԱՊՀ ողջ տարածքում ստեղծել փոխադրավճարների հաշվարկների միասնական համակարգ:

Ըստ էության, նշեմ, որ Եվրասիական տնտեսական միության պայմանագրին համապատասխան, ինչպես նաև երկաթուղային տրանսպորտով բեռների փոխադրումների ծավալների պահպանման և աճի խթանման նպատակով ՀԿԵ - ն կիրառում է նվազեցնող գործակիցներ՝ կախված առաքման հեռավորությունից: Արտոնյալ սակագնային պայմանների ձեւավորման համար տրամադրվում են նաեւ փոխադրումների երաշխավորված տարեկան ծավալի արտոնություններ:

Օրինակ ՝ հացահատիկների համար, որոնց փոխադրման համար երկաթուղին որերորդ տարին մրցակցում է ավտոմոբիլային փոխադրողների հետ․ Այո, այդ թվում։ Բեռների առաքման մրցունակ պայմանների պահպանման նպատակով մենք Վրացական երկաթուղու հետ համատեղ 2020 թվականին երկարացրել ենք Փոթիի նավահանգստի տերմինալներից հացահատիկային բեռների եւ շրոտի փոխադրման, ինչպես նաեւ արագացված կոնտեյներային գնացքի կազմում 40-ֆուտանոց բեռնարկղերի տեղափոխման միջանցիկ սակագնային դրույքաչափերի գործողությունը: Պահպանվել են Երևանի և Փոթիի ու Բաթումի նավահանգիստների միջև արագացված կոնտեյներային գնացքի երթևեկության պայմանները ։ Տվյալ երթուղով բեռների առաքման ժամկետը կազմում է 30 ժամ, իսկ սակագնային դրույքաչափերը ցածր են սովորական բեռնատար գնացքի կազմում բեռների փոխադրման վճարից 30% - ով ՝ 20 ֆուտանոց կոնտեյներների համար և 52% - ով ՝ 40 ֆուտանոց կոնտեյներների համար ։

Ի՞նչ որակյալ մրցակցային առավելություններ է առաջարկում ՀԿԵ-ն բիզնեսին:

Դեռևս 2011-ին ՖՏՍՃԿ կազմում բացվել է Տրանսպորտային ծառայությունների կենտրոն, որը տրամադրում է տրանսպորտային-լոգիստիկ ծառայությունների ամբողջական փաթեթ՝ <մեկ պատուհան> սկզբունքով: ՏԾԿ գործունեության ընթացքում առաքվել է ավելի քան 100 հազար տոննա բեռ, այդ թվում ՝ մուլտիմոդալ փոխադրումներ, վտանգավոր և ոչ մեծ չափերի բեռների առաքում: Օրինակ՝ անցյալ տարի իր տեսակի մեջ առաջին ոչ մեծ չափերի բեռների փոխադրումն իրականացվել է Հայաստանում Komatsu - ի պաշտոնական դիստրիբյուտորի ՝ <ԻԿՕ Մաշիների> ընկերության պատվերով ՝ դեպի Ղրղզստան ։

<Հրազդան ցեմենտ Քորփորեյշն> ընկերության պատվերով Ռուսաստանից Հայաստան է բերվել ոչ մեծ չափերի տեխնոլոգիական սարքավորում, կազմակերպվել է Հայկական ԱԷԿ-ի համար արտաչափային սարքավորուման տեղափոխում և այլն: Այսպիսով՝ ՀԿԵ-ն ակտիվորեն աշխատում է Հայաստանի բեռնափոխադրումների շուկայում՝ ամրապնդելով դիրքերը տրանսպորտային ծառայությունների ոլորտում և ընդլայնելով բեռնափոխադրումների աշխարհագրությունը: Ներկայումս մենք բեռնափոխադրումներ ենք իրականացնում աշխարհի ավելի քան 75 երկրներ:

Մեր աշխատանքի լավագույն գնահատականը համարում եմ փոխադրվող բեռների ծավալների անընդհատ ավելացումը, ինչին ականատես ենք լինում վերջին մի քանի տարիների ընթացքում։ Այսպես՝ 2019 թ․ ՀԿԵ-ի բեռնափոխադրումների ծավալը կազմել է 3,2 մլն տոննա, ինչը 11,1% - ով գերազանցում է 2018 թվականի ցուցանիշը: Ընդ որում, բեռնաշրջանառությունը աճել է 17,3 տոկոսով, արտահանման փոխադրումները ՝ 25 տոկոսով, տեղական փոխադրումները ՝ 6,9 տոկոսով, իսկ ներմուծումը ՝ 12,5 տոկոսով:

Ցավոք, այս տարվա համար մենք ունենք զսպված սպասումներ ՝ կապված կարանտինային միջոցառումների հետ ։ Սակայն, մեր ջանքերն առաջին կիսամյակում թույլ տվեցին անցած տարվա բեռնափոխադրումների ծավալն ավելացնել 12,9 տոկոսով։ Ինչ վերաբերում է երկրորդ կիսամյակին, ապա պլանները մեզ մոտ այնքան էլ լավատեսական չեն ։

Իսկ ի՞նչ իրավիճակ է Փոթի- Կովկաս նավահանգիստ լաստանավային հաղորդակցության կազմակերպման հետ կապված ։

Ինչպես գիտեք, ՀԿԵ-ի նախաձեռնությամբ 2017 թվականի փետրվարից իրականացվում էր երկաթուղային լաստանավի բեռնափոխադրումներ Կովկաս-Փոթի-Կովկաս ծովային գծում։ Տվյալ երթուղով փոխադրման համար դրույքաչափերը նվազեցվել են ավելի քան 2 անգամ, սահմանվել է երթևեկության ժամանակացույց ՝ ամիսը 3 անգամ ։ Մեր կողմից աշխատանքներ են տարվել Ռուսաստանի և Վրաստանի երկաթուղային վարչությունների հետ սակագնային արտոնություններ տրամադրելու ուղղությամբ։ Սակայն, լաստանավի աշխատանքի գրաֆիկի խափանումների եւ վարձակալության արժեքի կտրուկ բարձրացման հետեւանքով, ՀԿԵ-ից անկախ պատճառներով, 2019 թվականից դադարեցվել է լաստանավի կանոնավոր երթևեկությունը: Ներկայումս ՀԿԵ-ն աշխատանք է տանում Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության հետ՝ Կովկաս-Փոթի երկաթուղային-լաստանավային հաղորդակցության վերականգնման նպատակով: Քննարկվում են տարբեր տարբերակներ։

Այնուամենայնիվ, մենք առաջարկում ենք օգտվել ԵՄ, ԵԱՏՄ, ՌԴ, ԱՊՀ երկրներ բեռների առաքման այլընտրանքային տարբերակից ՝ Ուկրաինայի տարածքով տարանցիկ միջանցքի և Չերնոմորսկ-Փոթի լաստանավային անցման միջոցով: Հենց այդպես էլ անցյալ տարի կազմակերպվեց <ԻԿՕ Մաշիներիի> և <Հրազդան ցեմենտ Քորփորեյշն> ընկերությունների համար ոչ մեծ չափերի բեռների փոխադրումը ։ Բացի այդ, մենք առաջարկում ենք երթուղի Վլադիկովկաս կայարանի տերմինալային համալիրի միջոցով՝ երկու տարբերակով. առաջինը՝ բեռների քարշակումն է մեքենաներից դեպի երկաթուղային շարժակազմ, երկրորդը ՝ կոնտեյների փոխաբեռնումը (Հայաստանում բեռնառաքողի պահեստում բեռնված) ՝ ավտոմեքենայից դեպի երկաթուղային տրանսպորտ։

Բացի այդ, իր գործընկերների համար ՀԿԵ-ն առաջարկում է տրանսպորտային-լոգիստիկ համալիր լուծումներ: Դրանք միջազգային մուլտիմոդալ և կոնտեյներային փոխադրումներ են (երկաթուղային, ջրային, ավտոմոբիլային տրանսպորտով), և բեռների <դռնից դուռ> առաքում։ Բացի այդ, ՀԿԵ-ն պատրաստ է վարձակալությամբ տրամադրել շարժակազմ, պահեստային տարածքներ, բաց հրապարակներ, ոչ ընդհանուր օգտագործման երկաթուղային ուղիներ և այլ օբյեկտներ, ինչպես նաև իրականացնել բեռների առաքման օպերատիվ և դիսպետչերական հսկողություն:

Շնորհակալություն հետաքրքիր հարցազրույցի համար: Ավելացնելո՞ւ բան կա ։

Ուզում եմ դիմել բեռնափոխադրումներով հետաքրքրված բոլոր գործընկերներին։ ՀԿԵ-ն բոլորի համար բաց է, պատրաստ է կառուցողական երկխոսության և ունի բոլոր անհրաժեշտ ռեսուրսները ցանկացած բարդության և ցանկացած հեռավորության փոխադրումների կազմակերպման համար։