Փորձագետ.  Կենսաթոշակային հիմնադրամների միջոցով տնտեսության մեջ ներդնելը հետճգնաժամային շրջանում մեկնարկային բարենպաստ պայմաններ կստեղծի

Արմինֆո."Չեմ կարծում, որ կենսաթոշակային բարեփոխումը ժամանակավրեպ է, քանի որ այսօր սոցիալական վճարների մասով քաղաքացիներին բաժին է ընկնում ընդամենը 2,5% - ը", - Հայաստանի տնտեսական լրագրողների ակումբի նախաձեռնած համաժողովի ժամանակ ասել է ՀՀ կենտրոնական բանկի Ֆինանսական համակարգի կարգավորման վարչության առաջատար փորձագետ Վիգեն Շահնազարյանը:

Նա նշել է, որ այսօր պետք է կենտրոնանալ կենսաթոշակային հիմնադրամների միջոցով երկրի տնտեսության մեջ ներդրումներ կատարելու հնարավորության վրա, ինչը, փորձագետի կարծիքով, կօգնի կառավարության հակաճգնաժամային ջանքերին: "Կենսաթոշակային հիմնադրամները երկարաժամկետ կայունության կարիք ունեն։ Եվ եթե մենք դա անենք, հետճգնաժամային շրջանում կունենանք բարենպաստ մեկնարկային պայմաններ", - ընդգծել է Շահնազարյանը։

Միաժամանակ, նա նշել է, որ եթե կենսաթոշակային բարեփոխումը չընդունվեր, ապա դա հետագայում կհանգեցներ գլոբալ խնդրի ՝ կուտակումների անբավարար մակարդակի, ինչն, իր հերթին, կազդեր կենսաթոշակների չափերի վրա:

Նա հիշեցրել է, որ, բարեփոխման համաձայն,  2020 թվականի հուլիսի 1-ից 500 հազար դրամից պակաս աշխատավարձ ստացող քաղաքացիների համար ոչինչ չի փոխվի, իսկ նրանց համար, ում եկամուտն ավելի բարձր է, եկամտահարկի աստիճանական իջեցմամբ տեղի կունենա կենսաթոշակային վճարումների շեմի նման բարձրացում: Այսպես, ըստ նրա, 2023 թվականին այդ քաղաքացիները կվճարեն աշխատավարձի 10 տոկոսը, որից պետությունը կվերցնի 37 500 դրամի վճարումը: "Արդյունքում մարդիկ ավելի շատ կշահեն եեկամտահարկի նվազման պատճառով, քան կենսաթոշակային վճարումների բարձրացումից", - ասել է փորձագետը:

Շահնազարյանը հաղորդել է, որ այսօրվա դրությամբ Հայաստանի կուտակային կենսաթոշակային համակարգում հաշվվում է ավելի քան 600 հազար քաղաքացի, որոնցից վերջին մեկ ամսվա ընթացքում ակտիվ փոխանցումներն իրականացրել են շուրջ 370 հազարը: Նա նշել է, որ առյուծի բաժինը պատկանում է մասնավոր հատվածին, մինչդեռ պետական հատվածի մասնաբաժինը կազմում է ընդամենը 77 հազար մարդ: Խոսելով Հայաստանի կենսաթոշակային հիմնադրամնների եկամտաբերության մասին՝ փորձագետը նշել է, որ վերջին հինգ տարիների կտրվածքով, սկսած 2014 թվականից, վերջինս միջինը կազմում է 9,5 տոկոս:

Նշենք, որ մի շարք պատգամավորներ նախապատրաստել են նախագիծ, ըստ որի, 2020 թվականի հուլիսի 1-ից կենսաթոշակային հիմնադրամին վճարումների բարձրացման մասով նախատեսված փոփոխությունները նախատեսվում է ժամանակավորապես նշել ։ Պատգամավորները կարծում են, որ այդ միջոցների դուրս բերումը շրջանառությունից եւ բյուջեի վրա լրացուցիչ ծանրաբեռնվածությունն այսօր, ճգնաժամի պայմաններում, բոլորովին արդարացված չէ: Օրենքով նախատեսված այս միջոցը նախատեսված չէր ֆորսմաժորային իրավիճակի համար։ Այն արհեստականորեն նվազեցնում է պահանջարկի մակարդակը, քանի որ շրջանառությունից հանվելու է շուրջ 8 մլրդ դրամ։ Անկախ վերլուծաբաններն էլ են կարծում, որ այսօր կենսաթոշակային հիմնադրամների ակտիվներն ավելացնելու ժամանակը չէ, քանի որ, ամեն դեպքում, այդ ռեսուրսների մեծ մասը գնում է կամ ավելցուկային լիկվիդայնությամբ տառապող բանկերի ավանդներին կամ ուղղվում են պետական արժեթղթերին: Այսպիսով, պետությունը մի կողմից գումար է հատկացնում կենսաթոշակային հիմնադրամ, իսկ մյուս կողմից, փաստորեն, դրանք ներգրավում է արդեն որպես պետական փոխառու պարտավորություններ։ ԿԲ-ն, ի տարբերություն նման դիրքորոշման, հիմնականում, մտահոգված է, որպեսզի կառավարող ընկերություններին «ահարմար կացության մեջ չդնի», ուստի պնդում է խաղի կանոնների պահպանումը:

Հիշեցնենք, որ 1974թ. հունվարի 1-ից հետո ծնված անձանց համար Հայաստանում 2014թ. հունվարի 1-ից ներդրվել է պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգ, որի շրջանակներում գործում է երկու կենսաթոշակային հիմնադրամ' "Ամունդի-Ակբա Ասեթ Մենեջմենթ" ՓԲԸ - ն (2013թ.նոյեմբերի 19-ից) և "Ցե-Կվադրատ Ամպեգա Ասեթ Մենեջմենթ Արմենիա" ՍՊԸ-ն (2013թ. նոյեմբերի 29-ից): "Ամունդի-Ակբա Ասեթ Մենեջմենթ" ՓԲԸ - ի բաժնետերերն են ֆրանսիական ընկերությունը' 51% եւ Ակբա-Կրեդիտ Ագրիկոլ Բանկը' 49%: "Ցե-Կվադրատ Ամպեգա Ասեթ Մենեջմենթ Արմենիա" ՍՊԸ-ի բաժնետերերն են ավստրիական C - QUADRAT Investment AG ներդրումային ընկերությունը '74,9% եւ գերմանական Talanx Asset Management GmbH ընկերությունը'  25,1%: Կենսաթոշակային հիմնադրամների ընդհանուր ակտիվները կազմում են շուրջ 280 մլրդ դրամ։ Նրանց միջին կշռված եկամտաբերությունը կազմում է  տարեկան 9,1%: