Մինչեւ տարեվերջ կտրուկ տեղաշարժեր անշարժ գույքի շուկայում սպասել պետք չէ

Արմինֆո. Այսօր անշարժ գույքի շուկայում նկատվում է բնակարանների առք ու վաճառքի գործարքների նվազում քանակական արտահայտությամբ, մինչդեռ գներն աճ են գրանցում։ Այս մասին ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ հեռախոսազրույցում ասել է տնտեսագետ, Անշարժ գույքի բորսայի տնօրեն Արտյոմ Պրիբիլսկին ։

<Սովորաբար գների աճի հետ մեկտեղ աճում է նաեւ գործարքների քանակը, սակայն կորոնավիրուսով պայմանավորված մեծ անորոշության պատճառով շատերը հետաձգում են անշարժ գույք վաճառելու որոշումը: Դրա հետ մեկտեղ շուկայում առաջարկի քանակի նվազման տեմպն ավելի բարձր է եղել բացարձակ արտահայտությամբ, իսկ գնորդների նվազման տեմպը փոքր - ինչ պակաս, ինչի արդյունքում մեզ մոտ տեղի է ունեցել բնակարանների գների աճ>, - պարզաբանել է փորձագետը։

Այս առումով նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ համաճարակաբանական իրավիճակն ինչ-որ առումով դարձել է անկառավարելի։ <Եթե մարտին դեռ կարելի էր շտկել իրավիճակը, երբ օրական ոչ այնքան բարձր ցուցանիշներ էին արձանագրվում, ապա այժմ մենք, ցավոք, բախվել ենք այն բանին, որ ամեն օր վարակման նոր դեպքերի թիվը կազմում է 300-ից մինչեւ 500: Եւ դրա հետ կապված՝ անորոշությունը անշարժ գույքի շուկայում կշարունակվի>,- նշել է Պրիբիլսկին։

Բացի այդ, պանդեմիայի պատճառով է նվազել են մասնավոր տրանսֆերտների ծավալները, ինչը, ըստ Անշարժ գույքի բորսայի ղեկավարի, նույնպես լրացուցիչ բարդություններ է ստեղծում: Ընդ որում, նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ համաճարակի պայմաններում այսօր Հայաստանում ավելի ու ավելի շատ մարդիկ են սկսել դիմակներ կրել, երկրում բարձրացել է վախի գործոնը, որը, փորձագետի կարծիքով, կազդի մարդկանց վարքագծի վրա սանիտարահամաճարակային կանոնների պահպանման տեսանկյունից: Այն հարցին, թե կփոխվի արդյոք իրավիճակը անշարժ գույքի շուկայում մինչեւ տարեվերջ, փորձագետը բացառել է իրավիճակի կտրուկ բարելավման հավանականությունը՝ նշելով, որ, ամենայն հավանականությամբ, անշարժ գույքի շուկան կմնա նույն մակարդակի վրա։

Անշարժ գույքի բորսայի ղեկավարի հետ զրույցում անդրադարձ է կատարվել նաև <Գույքահարկի մասին> ՀՀ օրենքում կատարված փոփոխություններին, որի ընդունումը, նրա կարծիքով, խելամիտ չէր: Նա պարզաբանել է, որ 2021 թվականից հետո օրենքի փոփոխությունները բացասական առումով կանդրադառնան սեփական տների անհատական շինարարության վրա:  <Եվ դրանում ոչ մի լավ բան չկա ։ Երբ կառուցվում էին այդ առանձնատները, <ամրոցները>, ներդրումներ էին կատարվում արդյունաբերության մեջ, աշխատավարձեր վճարվում աշխատողներին, գնվում էին տեղական արտադրության շինարարական նյութեր։ Փոխանակ խրախուսելու մարդկանց ներդրումներ կատարել շինարարության մեջ, հակառակն է տեղի ունենում։ Ընդհանուր առմամբ, նոր կառավարությունը կոպիտ սխալներ չի անում, բայց այդ փոփոխությունները նման են նախորդ իշխանությունների որոշումներին>, - նկատել է փորձագետը։

Հիշեցնենք, որ նախորդ զրույցի ժամանակ Պրիբիլսկին նշել էր, որ համաճարակի պայմաններում առուվաճառքի գործարքների տեսանկյունից կպահպանվի հիմնականում հողի պահանջարկը, քանի որ այսօր այդ ակտիվը դիտարկվում է որպես հեռանկարային ֆինանսական ներդրում:

Անդրադառնալով ՀՀ անշարժ գույքի կադաստրի 2020 թվականի առաջին կիսամյակի տվյալներին ՝ կարելի է խոսել այն մասին, որ փորձագետի կանխատեսումը միանգամայն արդարացված էր, քանի որ գործարքների քանակի ընդհանուր էական նվազման դեպքում դրական դինամիկա (ինչպես Երեւանում, այնպես էլ մարզերում) գրանցվել է հողի հետ գործարքների մասով, այդ թվում ՝ գյուղատնտեսական նշանակության։

Այսպես, ըստ տվյալների, առաջին կիսամյակում հանրապետությունում կատարվել է անշարժ գույքի առքուվաճառքի 19 979 գործարք, ինչը 12,1% - ով ցածր է տարեկան վաղեմության ցուցանիշից, եւ 2019 թվականի երկրորդ կիսամյակի համեմատ անկումը գրանցվել է 30,6% - ի մակարդակում: Գործարքների ընդհանուր թվից հիմնական մասը բաժին է ընկնում հողին (46,2% կամ 9 240)՝ 4,4% տարեկան աճով, 2019 թ․ II կիսամյակի համեմատ 21,4% անկման դեպքում։ Բնակարանների առք ու վաճառքի գործարքներին բաժին է ընկնում 27,5%  կամ 5 501; Ընդ որում, մեկ տարվա ընթացքում այդ ցուցանիշը անկում է գրանցել 29,3 տոկոսով, եւ 43,1 տոկոսով ՝ 2019թ.երկրորդ կիսամյակի համեմատությամբ:

Երևանում հաշվետու ժամանակահատվածում կատարվել է անշարժ գույքի առքուվաճառքի գործարքների 29,9% - ը`27,2% տարեկան անկումով և 2019թ. երկրորդ կիսամյակի 37,9% անկումով։ Երևանում գործարքների հիմնական բաժին է ընկնում բնակարանների առք ու վաճառքին (3 454), ինչը տարեկան վաղեմության ցուցանիշից ցածր է 31,8%-ով։ Ընդ որում, աճ նկատվում է հողի հետ գործարքների մասով (տարեկան 9,5% - ով), այդ թվում ՝ գյուղատնտեսական (տարեկան 11,8% - ով) ։

Հայաստանի մարզերում գործարքների թիվը տարեկան կտրվածքով կրճատվել է 3,5% - ով ՝ մինչև 14 001՝  2019թ. երկրորդ կիսամյակի 26,9% անկման դեպքում ։ Ընդ որում, հիմնական մասը բաժին է ընկնում հողի հետ գործարքներին (61,1% կամ 8 550), որոնց քանակը տարվա ընթացքում աճել է 4% - ով ՝ 2019թ. երկրորդ կիսամյակի 22,2% - ով անկման դեպքում: Ընդ որում, գյուղատնտեսական նշանակության հողերի առքուվաճառքի գործարքները (4 892) մեկ տարում աճել են 6,5 տոկոսով, իսկ 2019թ. երկրորդ կիսամյակի համեմատ նվազել են 20,1 տոկոսով: Պաշտոնական տվյալների համաձայն, ՀՀ մարզերում կատարվել է բնակարանների առքուվաճառքի 2047 գործարք, ինչը 24,7% - ով պակաս է տարեկան վաղեմության ցուցանիշից'2019թ. երկրորդ կիսամյակի 41,9% - ով անկման դեպքում։

Նշենք, որ ըստ ՀՀ անշարժ գույքի պետական կադաստրի տվյալների, Երևանում բազմաբնակարան շենքերի գները տարեկան կտրվածքով աճել են միջինը 13,8% - ով` 2019 II կիսամյակի  6,2% աճի դեպքում: Ավանդաբար ամենաթանկ բնակարանները Կենտրոն վարչական շրջանում գտնվող բազմաբնակարան շենքերն են, որտեղ գները գրանցվել են 665.7 հազ.դրամ/1 քմ մակարդակում, որին հաջորդում են Արաբկիրը (462 հազ. դրամ/1 քմ) եւ Դավթաշեն վարչական շրջանը (346.3 հազ.դրամ/1 քմ): Մայրաքաղաքում առավել մատչելի շարունակում են մնալ Նուբարաշեն վարչական շրջանի բազմաբնակարան շենքերը ՝ 188.4 հազ.դրամ/1 քմ ։

Մարզերում բազմաբնակարան շենքերի գների աճ տարեկան կտրվածքով գրանցվել է միջինը 5,7 տոկոս, իսկ 3,2 տոկոս ՝ 2019թ. երկրորդ կիսամյակի համեմատ: Ավանդաբար բազմաբնակարան շենքերի ամենաբարձր գները գրանցվել են Ծաղկաձորում ՝ 284.3 հազար դրամ / 1 քմ, Աբովյանում՝ 185.2 հազ. դրամ/1 ք. մ. և Վաղարշապատում՝ 156.2 հազ. դրամ / 1 քմ, ամենացածր գները՝ Թումանյանում (Լոռու մարզ)՝ 24 հազ. դրամ / 1 քմ։