Չորեքշաբթի, 28 Հոկտեմբերի 2020 19:00

Արմինֆո. Թուրքիայի համար Հայաստան թուրքական ապրանքների ներմուծման արգելքը, նույնիսկ, եթե լինի "կաթիլ ծովում", միեւնույն է,  իր ազդեցությունը կունենա։ Այդ մասին հոկտեմբերի 28-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ նշել է տնտեսագետ, Երեւանի նախկին քաղաքապետ Վահագն Խաչատրյանը։ Իր կարծիքը փորձագետը պայմանավորել է թուրքական տնտեսության առկա դժվարություններով։

 

Մասնավորապես, նա նշել է, որ եթե Հայաստանի կողմից էմբարգոն այդքան էլ զգալի ազդեցություն չունենա Թուրքիայի տնտեսության վրա, ապա Սաուդյան Արաբիայի կողմից նման որոշումը, որի հետ ապրանքաշրջանառությունը կազմում է 3 մլրդ դոլար (Հայաստանի հետ ապրանքաշրջանառությունը կազմում է շուրջ 270 մլն դոլար) կհանգեցնի որոշակի տնտեսական դժվարությունների: Բացի այն, որ Սաուդյան Արաբիան դադարեցրել է թուրքական ապրանքների ներմուծումը, որոշում է կայացվել նաև փակել և վաճառել իր բիզնեսը Թուրքիայում։ Ավելին, Սաուդյան Արաբիայից տարեկան Թուրքիա է այցելում մոտ 1.3 մլն զբոսաշրջիկ, որոնք, միջին հաշվով, ծախսում են մոտ 15 մլրդ դոլար: "Բացի այդ, կարելի է նշել նաեւ այն, որ հյուրանոցների 40 տոկոսը համաճարակաբանական իրավիճակի պատճառով ծանրաբեռնված չէ զբոսաշրջիկներով, ինչը հղի է ավելի լուրջ խնդիրներով", - ասել է նա:

 

Խաչատրյանը նկատել է, որ Թուրքիայի տնտեսությունը ճգնաժամի մեջ է վերջին 3-4 տարիներին, որն ավելի է խորանում։ Դա պայմանավորված է նաև ռազմական գործողություններով, որոնք հանգեցնում են խելահեղ ծախսերի ։ Իշխանությունների վարած քաղաքականության պատճառով, ըստ տնտեսագետի, Թուրքիայում նկատվում է ներդրողների արտահոսք։ Միայն անցած տարի նրանց թիվը կրճատվել է 40 տոկոսով։ Այդ բոլոր փաստերին կարելի է ավելացնել նաև թուրքական լիրայի արժեզրկումը։ Բացի այդ, այսօրվա դրությամբ Թուրքիայի ընդհանուր պետական պարտքը գերազանցել է ՀՆԱ-ի 60 տոկոսը։

 

"Էրդողանը ստանձնել է ԿԲ ղեկավարի պարտականությունները եւ պարտավորեցրել է էժան փող տալ։ Բայց դա հնարավոր է միայն դոլար ու եվրո տպող մեքենայի առկայության դեպքում, իսկ եթե այն չկա, ապա տեղական արժույթը բավարար չէ նման քաղաքականության համար, եւ այսօրվա պատասխանը նման գործողություններին արժեզրկումն է", - պարզաբանել Է Խաչատրյանը։

 

Նա նաեւ նշել է, որ Moody ' s-ը իջեցրել Է Թուրքիայի վարկանիշը՝ այն հասցնելով այնպիսի երկրների մակարդակին, ինչպիսիք են Ուգանդան, Ռուանդան: Կենտրոնական բանկի անկախության բացակայության պատճառով շատ կազմակերպություններ Թուրքիայի հետ աշխատելու ցանկություն չունեն։ "Այսինքն, նույնիսկ այդ 270 մլն դոլարը Թուրքիայի համար նշանակություն ունի եւ իր դերն ունի", - ընդգծել է նա:

 

Նշենք, որ Համաշխարհային բանկը (ՀԲ) եւ Արժույթի միջազգային հիմնադրամը (ԱՄՀ) Թուրքիայի տնտեսության համար 2020 թվականին կանխատեսում են ավելի խորը անկում, քան՝ Ադրբեջանի ՀՆԱ գծով: Ըստ 2020 թվականի համաշխարհային տնտեսության հեռանկարների հունիսյան կանխատեսումների ՝ Թուրքիայի տնտեսությունը 3,8 տոկո անկում կապրի՝ ՀԲ-ի գնահատականների համաձայն, իսկ ԱՄՀ-ի սպասումների համաձայն՝ անկումն ավելի մեծ կլինի՝ 5 տոկոսով:

 

Հարկ է նշել, որ այդ կանխատեսումները ներկայացվել են Թուրքիայի աջակցությամբ Արցախի Հանրապետության դեմ Ադրբեջանի ռազմական գործողություններից շատ առաջ։  Դժվար չէ ենթադրել, որ Համաշխարհային բանկի եւ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի նոր կանխատեսումներում այդ իրադարձությունների հաշվառումն էլ ավելի կխորացնի 2020 թվականի բացասական սպասումները Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի տնտեսությունների համար, ինչի հետեւանքով 2021 թվականի հեռանկարներն էլ կարող են վերանայվել երկարաժամկետ ռեցեսիայի ուղղությամբ: