Արմինֆո. Հայկական ԱԷԿ-ում մեկնարկել են ռեակտորի իրանի վերականգնողական թրծման նախապատրաստական աշխատանքներ:
Հայկական ԱԷԿ-ի աշխատակիցները ռուսաստանյան մասնագետների հետ միասին կհավաքեն ռեակտորի թրծման կայանքը, կկատարեն դրա համապարփակ ստուգումն, ինչպես նաև ռեակտորի կորպուսի անհրաժեշտ հաշվարկները և նյութագիտական ուսումնասիրությունները:
Թրծման աշխատանքներն իրականացվում են Հայկական ԱԷԿ-ի արդիականացման և անվտանոգության մակարդակի բարձրացմանն ուղղված պայմանագրի շրջանակներում: Ռեակտորի թրծումը կմեկնարկի 2021 թվականին կայանում պլանային նախազգուշական վերանորոգման աշխատանքների ընթացքում։ Այդ աշխատանքները նախատեսված է իրականացնել մայիս-հոկտեմբեր ամիսներին։ Ռեակտորի թրծման աշխատանքների կապակցությամբ ՊՆՎ-2021 կտևի սովորականից ավելի երկար՝ շուրջ 140 օր։
Ռեակտորի թրծումը համարվում է մետաղի վերականգնման ամենաարդյունավետ միջոց․ ռեակտորի իրանը թրծման կայանքի օգնությամբ տաքացվում է մինչև 475 աստիճան, պահվում այդ ջերմաստիճանում 150 ժամ, որից հետո տեղի է ունենում դանդաղ սառեցումը։ Այս գործողությունը թույլ կտա ռեակտորի մետաղի շահագործման բնութագրերը 80-ից 85 տոկոսով վերադարձնել ելակետային վիճակին, այսպիսով երկարացնել դրա շահագործմամ ժամկետը։
Թրծման աշխատանքները կացնկացվեն «Ատոմէներգորեմոնտ» ԲԸ մասնագետների մասնակցությամբ։ «Ատոմէներգորեմոնտ»-ը Ռուսաստանի ամենամեծ ընկերությունն է ատոմակայանների տեխնիկական սպասարկման, սարքավորումների վերանորոգման և արդիականացման ոլորտում։ Ընկերությունը ВВЭР տիպի ռեակտորների իրանների վերականգնողական թրծման և հետթրծման մեծ փորձ ունի։
Ռեակտորի թրծման տեխնոլոգիան առաջին անգամ կիրառվել է Նովովորոնեժյան ԱԷԿ-ում (Ռուսաստան)։ Ռեակտորի թրծումն իրականացվում է բոլոր ատոմակայաններում, որտեղ երկարաձգում են կայանի շահագործման ժամկետը: Թրծման աշխատանքներ են իրականացվել ВВЭР-440 տիպի ռեակտորիների վրա Կոլսկայա (Ռուսաստան), Ռովենսկայա (Ուկրաինա), «Կոզլոդույ» (Բուլղարիա) և «Լովիսա» (Ֆինլանդիա) ԱԷԿ-ներում:
Նշենք, որ 2021 թվականին հայկական ԱԷԿ-ում մեծ ծավալի աշխատանքներ են կատարվելու։ Մասնավորապես, կիրականացվեն վերականգնողական աշխատանքներ ռեակտորի կորպուսի այրումը, արդիականացված է ակտիվ գոտու վթարային սառեցման համակարգը, հուսալի սնուցման համակարգը: Հայկական ԱԷԿ-ի համար ռեակտորի կորպուսի մետաղի վերականգնման (ջերմային մշակման) սարք է տեղադրվել։ Կայանը կպատրաստեն շահագործման ժամկետի երկարաձգման աշխատանքների վերջնական մասին, որը տեղի կունենա 2021 թվականին: Հենց հաջորդ տարի կիրականացվի ռեակտորի այրում, որը թույլ կտա ռեակտորը վերադարձնել սկզբնական վիճակին ՝ 80-85 տոկոսով Ընթացակարգը կիրականացնեն մի քանի կազմակերպություններ, որոնցից յուրաքանչյուրը պատասխանատու է իր աշխատանքի տեղամասի համար։
Հիշեցնենք, որ Հայկական ատոմային էլեկտրակայանին կտրամադրվի 63,2 մլրդ դրամ (մոտ 130 մլն դոլար) բյուջետային վարկ: Ծրագրի իրականացման համար ավելի վաղ Հայաստանը Ռուսաստանի Դաշնությունից ներգրավել էր 270 մլն դոլարի վարկ եւ 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ, եւ այսօրվա դրությամբ այդ միջոցների մնացորդային ռեսուրսը կազմում էր 107 մլն դոլար։ Օբյեկտիվ եւ սուբյեկտիվ պատճառներով ռուս գործընկերների հետ չի հաջողվել պայմանավորվել այդ մնացորդային ռեսուրսի շուրջ: Այդ իսկ պատճառով որոշում է կայացվել 63 մլրդ դրամ բյուջետային վարկ ներգրավելու մասին։ 2020 թվականին հայկական ԱԷԿ - ն այդ միջոցներից կստանա 18,7 մլրդ դրամ, 2021 թվականին ՝ 31,5 մլրդ դրամ, իսկ 2022 թվականին ՝ 13 մլրդ դրամ: Յուրաքանչյուր տրանշի մարման ժամկետը 12 տարի է, որից առաջին 2 տարին արտոնյալ կլինի։ Տոկոսադրույքը համարժեք կլինի նախկինում ներգրավված Ռուսաստանի Դաշնության փոխառու միջոցների տոկոսադրույքին։