Չորեքշաբթի, 30 Դեկտեմբերի 2020 13:53

Արմինֆո.Հայաստանի Կենտրոնական բանկը 2020 թվականի նորացված կանխատեսման մեջ սպասում է պետբյուջեի ավելի բարձր դեֆիցիտ ՝ ՀՆԱ - ի 6,2% - ը (նախկինում կանխատեսվող 5,7% - ի դիմաց) ՝ տարեկան 4,8 տոկոսային կետ աճով: 2021 թվականին այդ ցուցանիշը կնվազի 1 տոկոսային կետով, որի պայմաններում հարկաբյուջետային քաղաքականությունը փոքր-ինչ զուսպ կլինի, ինչը թույլ կտա միջնաժամկետ հեռանկարում նվազեցնել կառավարության պարտքը եւ ապահովել հարկաբյուջետային կայունություն:

Ինչպես նշվում է դեկտեմբերի 29-ին հրապարակված՝ ԿԲ 2020թ.IV եռամսյակի դրամավարկային քաղաքականության ծրագրում, այդ մակարդակը սպասվում է 2020 թվականի ՀՆԱ-ի անկման վատթարացված կանխատեսման պայմաններում ՝ նախկին 6,2 տոկոսից մինչև 7,2% (2019թ.փաստացի 7,6 տոկոս աճի դիմաց) ։

 

Հարկ / ՀՆԱ հարաբերակցությամբ Կենտրոնական բանկը 2020թ. - ի համար կանխատեսում է 22% մակարդակ (նախկինում սպասվող 22,1% - ի դիմաց) ՝ տարեկան 0,3% տոկոսային կետ անկումով ։ 2021 թվականին այդ ցուցանիշը կբարձրանա 0.3 տոկոսային կետով։

 

Ծախսերի/ՀՆԱ հարաբերակցությամբ Կենտրոնական բանկն այժմ 2020թ. - ի համար կանխատեսում է 30,6% մակարդակ (նախկինում ակնկալվող 29,4% - ի դիմաց) ՝ տարեկան 5,8 տոկոսային կետ աճով:

 

ՀՀ ԿԲ գնահատմամբ, հատկապես արտահայտված թերակատարումը սպասվում է 2020 թվականին աջակցության արտաքին ծրագրերի շրջանակներում կապիտալ ծախսերի գծով, որոնք 9 ամիսների ընթացքում կազմել են պլանավորված ծավալի միայն 31 տոկոսը կամ 34.1 մլրդ դրամ: ԿԲ-ն նշում է, որ 2020 թվականի պետական ծախսերի կառուցվածքում կորոնավիրուսի պանդեմիային հակազդելու կառավարական ծրագրերի արդյունքում ավելանում է ընթացիկ ծախսերի տեսակարար կշիռը կապիտալ ծախսերի համեմատ, ընդ որում՝ ընթացիկ ծախսերը ներառում են սոցիալական աջակցության ծրագրերն ու առողջապահական ծախսերը:

 

ԿԲ-ն, հաշվի առնելով այդ գնահատականները, կանխատեսում է, որ 2020 թվականին հարկաբյուջետային քաղաքականության ազդեցությունը համախառն պահանջարկի վրա կլինի ընդլայնող (5,6 տոկոս):

 

ԿԲ-ի գնահատմամբ ՝ 2021 թվականին հարկաբյուջետային քաղաքականությունը լինելու է փոքր-ինչ զուսպ, իսկ 2022-2023 թվականներին նախատեսվում է հիմնականում չեզոք հարկաբյուջետային քաղաքականության անցկացում ՝ ելնելով 2021-2023 թվականների ծախսերի միջնաժամկետ ծրագրի բազային սցենարից: Տնտեսության վերականգնմանը զուգահեռ անհրաժեշտ է միջնաժամկետ մակրոտնտեսական կայունության տեսանկյունից հարկաբյուջետային նորմերին համահունչ ապահովել պետական պարտքի մակարդակի աստիճանական նվազեցում ՝ ներկայումս 2020 թվականի համար կանխատեսվող ՀՆԱ-ի 61,5% - ից ՝ հարկային եկամուտների աճի եւ ծախսերի կառուցվածքի բարելավման ճանապարհով։

 

Նշենք, որ ըստ ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների ՝ ՀՀ բյուջեի դեֆիցիտը 2019թ.գերազանցել է $133 մլն-ը ՝ տարեկան կտրվածքով կրճատվելով 39,3% - ով (2018թ. - ի 60,5% - ի փոխարեն) ։ Բյուջեի եկամուտներն արագացրել են աճի տարեկան տեմպերը 8,4 տոկոսից մինչեւ 16,3 տոկոս, իսկ ծախսերը 3,8 տոկոսից նվազել են 12,2 տոկոսով ՝ կազմելով համապատասխանաբար 3.3 մլրդ դոլար եւ 3.4 մլրդ դոլար: 2020 թվականին հունվար-հոկտեմբերին Հայաստանի բյուջեի դեֆիցիտը կազմել է 424.6 մլն դոլար (որից 25% - ը կամ $105.4 մլն-ը բաժին է ընկել հոկտեմբերին) ՝ տարեկան կտրվածքով վատթարացնելով դինամիկան մինչև 5,5 անգամ անկում ՝ նախորդ տարվա պրոֆիցիտից մինչև  ներկայիս դեֆիցիտ (մինուսային մակարդակի ամսական աճի շարունակական արագացմամբ) ։ Բյուջեի եկամուտները տարեկան կտրվածքով կրճատվել են 2 տոկոսով (մեկ տարի առաջվա 19,2 տոկոս աճի դիմաց) ՝ կազմելով 2.573 մլրդ դոլար, մինչդեռ ծախսերը կտրուկ արագացրել են աճը 10,2 տոկոսից մինչեւ 19,8 տոկոս ՝ կազմելով 2.998 մլրդ դոլար: Ամսական կտրվածքով եկամուտների 25,5 տոկոսով համեստ աճը ուղեկցվել է ծախսերի 42,4 տոկոս ծանրակշիռ աճով, ինչի հետևանքով դեֆիցիտը հոկտեմբերին աճել Է 2,6 անգամ: