Փորձագետ. Ռուսաստանի հետ Հայաստանի փոխհաշվարկներում դրամի մասնաբաժինը 4 տոկոս է

Արմինֆո. Հայաստանը, ինչպես և Ղրղզստանը, բավականին լավ առաջ են անցել փոխհաշվարկներում ազգային արժույթի մասնաբաժնի տեսանկյունից, սակայն դրանք ավելի շատ կետային պատմություններ են։ Այդ մասին "Միջազգային հաշվարկներում ԵԱՏՄ ազգային արժույթների դերի բարձրացում" շնորհանդեսի ընթացքում հայտարարել է Կայունացման և զարգացման եվրասիական հիմնադրամի (ԿԶԵՀ) նախագծային բլոկի մակրոտնտեսական վերլուծության և վիճակագրության բաժնի պետ Նատալյա Լավրովան։

"Եթե նայենք Ռուսաստանի հետ Հայաստանի առեւտրին, հարկ է նշել, որ դրամի մասնաբաժինը բավականին բարձր է՝ կազմում է մոտ 4 տոկոս ։ Հարցն այն է, թե ինչպես պետք է շարունակել մեծացնել այդ ծավալները, ինչ խթանող միջոցներ պետք է իրականացվեն։ Եվ այստեղ շատ կարևոր է կենտրոնանալ ոչ թե առանձին ազգային արժույթի հաջողության, այլ ԵԱՏՄ երկրներում և տնտեսություններում դոլարիզացման մակարդակի նվազեցման վրա", - ասել է նա։

Դրա հետ մեկտեղ, Լավրովայի խոսքով, դրամի բաժինն էական չէ ԵԱՏՄ փոխհաշվարկների շրջանակներում, եւ մեծ մասամբ կենտրոնացած է ռուսական տնտեսության մեջ: "Այդ մասնաբաժնի ավելացման համար, հավանաբար, Հայաստանի տնտեսությունը պետք է կենտրոնանա իր արժույթի համատարած առաջխաղացման վրա, չսահմանափակվելով Ռուսաստանի կողմից, այլ այդ ուղղությամբ աշխատելով այլ երկրների հետ, որոնց հետ ակտիվ առևտուր է ընթանում", - հավելել է փորձագետը: Դրա հետ մեկտեղ Լավրովան հաղորդել է, որ ԵԱՏՄ-ի ներսում փոխադարձ առեւտրի 74 տոկոսն իրականացվում է ազգային արժույթներով, որտեղ առյուծի բաժինը պատկանում է ռուբլուն: Այդ կապակցությամբ նա ընդգծել է, որ հետագա աճի ներուժ կա։ ԵԱՏՄ երկրների ներքին փոխադարձ հաշվարկներում վերջին 7 տարիների արդյունքներով ազգային արժույթով վճարումներն ավելացել են 2013 թվականի 63 տոկոսից մինչեւ 74 տոկոս՝ 2019 թվականի արդյունքներով: Ընդ որում, վերջին հինգ տարվա ընթացքում դոլարի բաժինը 2015 թվականի 25 տոկոսից նվազել է մինչեւ 19 տոկոս՝ 2019 թվականին, իսկ եվրոն համեստ տեղ է զբաղեցնում միության երկրների փոխհաշվարկներում ՝ քննարկվող ժամանակահատվածում շուրջ 7 տոկոս:

ԵԱՏՄ երկրների ազգային արժույթների դերի ուժեղացման հիմնական խոչընդոտներից մեկը, ըստ ԿԶԵՀ փորձագետների, մնում են մակրոտնտեսական հարթության  խնդիրները: Առաջին հերթին, առանձնանում են ազգային արժույթի օգտագործման պահպանվող բարձր գործարքի ծախսերը, ինչը կապված է տնտեսությունների դիվերսիֆիկացման ցածր մակարդակի, տարածաշրջանի մի շարք երկրներում համեմատաբար թույլ մակրոտնտեսական կայունության եւ ֆինանսական շուկաների զարգացման անբավարար մակարդակի հետ:

Հիշեցնենք, որ Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) միջազգային ֆինանսական կազմակերպություն է, որն աջակցում է մասնակից երկրների ՝ Հայաստանի, Բելառուսի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Ռուսաստանի եւ Տաջիկստանի ինտեգրմանը եւ զարգացմանը: ԵԱԶԲ-ի կանոնադրական կապիտալը կազմում է 7 մլրդ դոլար: Բանկը հիմնադրվել է 2006 թվականի հունվարին Ռուսաստանի եւ Ղազախստանի կողմից, որի կենտրոնակայանը գտնվում է Ալմաթիում: ԵԱԶԲ-ի պորտֆելում հիմնական մասն են կազմում տրանսպորտային ենթակառուցվածքի, էներգետիկայի, քիմիական եւ հանքարդյունաբերության, մեքենաշինության ոլորտներում ինտեգրացիոն էֆեկտով նախագծերը:

Կայունացման եւ զարգացման եվրասիական հիմնադրամը (ԿԶԵՀ)՝ 8,513 մլրդ դոլարի չափով, ստեղծվել է 2009 թվականի հունիսի 9-ին նույն 6 երկրների կառավարությունների կողմից: ԿԶԵՀ-ի նպատակներն են. աջակցել մասնակից պետություններին գլոբալ ֆինանսական ճգնաժամի հետեւանքների հաղթահարմանը, դրանց տնտեսական եւ ֆինանսական կայունության ապահովմանը եւ տարածաշրջանում ինտեգրացիոն գործընթացներին: ԿԶԵՀ-ի մասնակից պետությունները ԵԱԶԲ-ին օժտել են Հիմնադրամի միջոցների կառավարչի գործառույթներով եւ բանկի հետ կնքել են ԿԶԵՀ միջոցների կառավարման համաձայնագիր: