Արմինֆո. ՀՀ էկոնոմիկայի նախկին նախարար Կարեն Ճշմարիտյանը կոշտ քննադատության է ենթարկել Կենտրոնական բանկում բանկային հաշիվների կենտրոնացված ռեեստր ստեղծելու հայեցակարգը: Իր ֆեյսբուքյան էջում Ճշմարիտյանը նշել է, որ, գործնականում, այդ օրենսդրական նախաձեռնության ընդունումից հետո, որին երեկ պատգամավորներին ծանոթացրել է ՀՀ ԿԲ փոխնախագահ Ներսես Երիցյանը, կարելի է այլևս չանհանգստանալ երկրի բանկային համակարգում ներդրումների առնչությամբ, քանի որ դրանք լինելու են զրոյական:
Ճշմարիտյանի կարծիքով, ԿԲ-ի մասին օրենքում փոփոխությունների ընդունումից հետո չի բացառվում որոշ խոշոր ներդրումների հնարավոր արտահոսքը։ « Հետաքրքիր է` Հայաստանյան մասնավոր բանկերը համաձա՞յն են, որ իրենց բոլոր հաճախորդների բանկային հաշիվների մասին ամբողջական տվյալները ԿԲ-ում կենտրոնանան, և այնտեղ նստած որևէ ՏՏ մասնագետ, ինչ ցանկանա, երբ ցանկանա, ում ցանկանա` մի հատ «ֆլեշկա»-ով փոխանցի»:
Նշենք, որ ներկայացնելով "Կենտրոնական բանկի մասին" ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրինագիծը, ՀՀ ԿԲ նախագահի տեղակալ Ներսես Երիցյանը նշել էր, որ նման ռեեստրի ներդրման անհրաժեշտությունը բխում է փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի ընդհանուր չափանիշներից: Հետագայում այդ փոփոխությունները, նրա խոսքով, թույլ կտան զարգացնել նորարարական գաղափարներ ՝ կապված քաղաքացիների բանկային հաշիվների ավտոմատացման, էլեկտրոնային արժույթի ներդրման հետ եւ այլն: Ընդ որում, Երիցյանը նկատել է, որ ռեեստրը հաշվի մնացորդի կամ ընթացիկ միջոցների շարժերի մասին տեղեկատվություն չի պարունակում: Նա պարզաբանել է, որ արդյունավետությունը կայանում է նրանում, որ իրավապահ մարմինների հետ տարբեր վերլուծությունների եւ հաղորդակցությունների ժամանակ կասկածի կենթարկվեն ոչ բոլոր հաշիվները կամ բանկերը, այլ ընտրողաբար կհավաքվեն միայն նրանք, որոնք վեճի առարկա են:
«Անունը դնում են «կոռուպցիայի դեմ պայքար», և սուզվող երկրի գլխից ևս մի ծանր գործիքով սեղմում դեպի հատակը: Դա բավարար չէ, մի բան էլ լրացնում են, թե իբր` «...նորարարական գաղափարների...» համար հող ենք նախապատրաստում: Հետաքրքիր է, որ գաղափարների` տոտալ գլոբալիստակա՞ն... Իսկ երկրի ֆինանսական անվտանգությու՞նը, իսկ բանկային գաղտնի՞քը, իսկ մասնավոր բանկերի ինքնուրույնությունն ու նրանց տարածաշրջանային մրցունակության ապահովումը: Սրանք անպետք և անկարևոր գործառույթներ ե՞ն: Ժամանակին տարածաշրջանային ֆինանսական կենտրոնի վերածվելու հավակնություններ կային, ի՞նչ եղան: Աշխարհով մեկ փող լվացողներն են անհա՞յտ, թե՞ ահաբեկչություն ֆինանսավորողները: Անհա՞յտ են, հաստա՞տ... Թուրքիան ու Ադրբեջանը այլևս չկա՞ն... Տեղեկություններ չունե՞նք, տեղյակ չե՞նք... Պատերազմներն ովքե՞ր են հրահրում, ովքեր են փողեր լվանում, ֆինանսավորում, անհա՞յտ են` Մարս մոլորակի՞ց են: Իսկ միգուցե պայմանական «Բիթքոյնը» չի վերահսկվում նրանց կողմից, ովքեր փաստացի հովանավորում են այդ ամենը: Լավ, ինչքա՞ն կարելի է ձև անել... Նաև` հեղինակներին հիշեցրեք, որ Հայաստանը ոչ Մալթա է, ոչ Չեխիա է, ոչ Իսպանիա է, ոչ էլ` առավել ևս` Ֆրանսիա, կամ Ավստրիա: Եթե աչք ծակող այլ տարբերությունները մի կողմ թողնենք, ապա` կարելի է ընդգծել, որ համենայն դեպս, նշված երկրները վերջին երեք տարում ինքնաոչնչացման ուղին չեն բռնել, և իրենց պետություններն այսչափ չեն խարխլել: Եվ կարիք չկա պարբերաբար փորձել սեփական արտադրության «Երազ»-ի վրա «Ռոլս Ռոյսի» շարժիչ հարմարեցնել: Կամ մտածված վատ բան են անում, կամ էլ հոգնել են տղաները` ակնհայտ տեղապտույտի մեջ են...», - գրել է Ճշմարիտյանը։
Մինչդեռ, ինչպես կարծում են ԱրմԻնֆո-ի ֆինանսական վերլուծաբանները, ԿԲ-ի նախաձեռնությունը, ամենայն հավանականությամբ, բխում է ուժի մեջ մտած ԵՄ-Հայաստան համապարփակ գործընկերության համաձայնագրի (CEPA) շրջանակներում Հայաստանի պարտավորություններից: Այն վերաբերում է Եվրոպական միության, այսպես կոչված, " հինգերորդ դիրեկտիվին AML (Anti-Money Laundering Directive)>, որը ուժի մեջ է մտել 2020 թ. հունվարի 10-ին եւ հասցրել է բերել զգալի փոփոխությունների՝ ինչպես, ընդհանուր առմամբ, փողերի լվացման փորձերը կանխելու միջոցառումներում, այնպես էլ կրիպտոարժույթների շառայությունների շուկայում, փոխանակման կետերում եւ բորսաներում, որոնց հիմքը եղել է անանունությունը եւ աշխատանքի պարզությունը: Ցավոք, այդ դիրեկտիվը վերաբերում է ոչ միայն ԵՄ երկրներին, որտեղ միասնական ռեեստրի պահանջները պարտադիր են դառնում, այլ նաև ԵՄ-ի հետ ասոցացման հարաբերություններ ունեցող երկրներին, թեև տնտեսությունների և ներդրումային միջավայրի տեսանկյունից ասոցիատիվ անդամներն էապես զիջում են Եվրամիության երկրներին և զարգացման լրացուցիչ խթանիչների կարիք ունեն, այլ ոչ թե՝ հակառակին նպաստող միջոցների:
Ավելին, այս նախաձեռնությունը կարող է էապես հարվածել Հայաստանի ներդրումային գրավչությանը երրորդ աշխարհի երկրների, ինչպես նաև Մերձավոր Արևելքի պետությունների և իրանցի ներդրողների կողմից ։ Վերլուծաբաններն այն կարծիքին են, որ զարգացող երկրներում ներդրումների ծավալի ընդհանուր նվազման պայմաններում, ի նպաստ զարգացած երկրների, այսպես կոչված, "հետկորոնաճգնաժամային" ժամանակաշրջանում, ԵՄ-ի կարգավորումների ընդունումն այնպիսի թույլ երկրների համար, ինչպիսին Հայաստանն է, որնք նաեւ խիստ թուլացած են համավարակի եւ պատերազմի հետեւանքով, ոչ միայն աննպատակահարմար է, այլեւ՝ չափազանց վնասակար:
Երկիրը պետք է սկսի զարգացնել նաեւ արժեթղթերի շուկան, հատկապես, կորպորատիվ արժեթղթերի, որոնք մինչ այժմ սաղմնային վիճակում են եւ արտասահմանյան պորտֆելային ներդրողների կողմից խթանման կարիք ունեն: Եվ այդ առումով, կարծում են ԱրմԻնֆո-ի վերլուծաբանները, ԵՄ-ի "առաջադեմ" կարգավորումները միանգամայն ավելորդ են և, մեղմ ասած, հետընթաց են տնտեսության համար, քանի որ AML 5 դիրեկտիվով նախատեսված շահառուների ռեեստրը նախատեսում է դրան հասանելիություն բավականին լայն շրջանակի անձանց համար, այդ թվում նաև Ոստիկանության համար ՝ առանց դատարանի սանկցիաների, և վերաբերում է ոչ միայն ահաբեկչության ֆինանսավորմանը, այլև այնպիսի երևույթներին, ինչպիսիք են մաքսանենգությունը, կաշառակերությունը, կոռուպցիան, հարկերից խուսափելը:
Վերլուծաբանները նաեւ նշում են, որ AML հինգերորդ դիրեկտիվի շրջանակներում համաձայնելով ԵՄ-ի "հանձնարարականներին", Հայաստանը շուտով ստիպված կլինի համաձայնել նաեւ վեցերորդ դիրեկտիվին, որն ուժի մեջ պետք է մտնի արդեն այս տարի: Այն նախատեսում է կասկածելի դրամական հոսքերի համար պատժի զգալի խստացում ՝ ընդհուպ մինչեւ ընկերությունների հարկադիր լուծարում եւ ֆիզիկական անձանց լուրջ քրեական պատասխանատվություն:
Սարգիս Խաչատրյան. Մեր գործունեությունն ուղղված է լինելու հաճախորդների փորձառության բարելավմանը
Բիզնեսի թվայնացման հիմնախնդիրը, ո՞ր հանգրվանում է Հայաստանը
Գևորգ Մանթաշյան. Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունը հետևողական աշխատանք է տանում Հայաստանում ստարտափների կայացման ուղղությամբ
Bank of Georgia-ն հայտարարել է 303.6 մլն դոլարով "Ամերիաբանկի" ձեռք բերման շուրջ նախնական համաձայնության մասին
Նախկին պատգամավորը՝ Հայաստանի տնտեսական իրավիճակի մասին. այն, ինչը ջուրն է բերում, ջուրն էլ տանում է