ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի ներդրումային ամփոփագիր. Հայաստանում ֆինանսական միջնորդության մակարդակն անմխիթար է  

Արմինֆո.Հայաստանում ֆինանսական միջնորդության մակարդակն անմխիթար է, եւ, չնայած այն հանգամանքին,  որ բանկային համակարգը երկրում կայուն է եւ լավ է կարգավորվում, սակայն, ներդրողների կարծիքով, ֆինանսական հատվածն այնքան էլ զարգացած չէ: Բանկային հատվածի ակտիվները կազմում են ֆինանսական հատվածի բոլոր ակտիվների 80 տոկոսը:

Այդ մասին ասվում է Հայաստանում 2021 թվականի ներդրումային կլիմայի մասին ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի հրապարակած հաշվետվությունում։

Փաստաթղթում նշվում է, որ գրեթե բոլոր բանկերը վարկառուներից պահանջում են Հայաստանում գտնվող գրավային ապահովում, եւ ապահովմանն առնչվող մեծ պահանջները հաճախ թույլ չեն տալիս պոտենցիալ վարկառուներին շուկա դուրս գալ: Ամերիկյան ձեռնարկությունները նշել են, որ դա զգալի խոչընդոտ է ստեղծում փոքր եւ միջին ձեռնարկությունների եւ սկսնակ ընկերությունների համար:

Ինչպես ասվում է հաշվետվությունում, Հայաստանի կառավարությունը ողջունում է օտարերկրյա պորտֆելային ներդրումները, որոնց իրականացման համար գոյություն ունի աջակցող համակարգ եւ իրավական բազա: Սակայն, Հայաստանի արժեթղթերի շուկան այնքան էլ լավ զարգացած չէ եւ ունի միայն նվազագույն առեւտրային ակտիվություն Հայկական ֆոնդային բորսայի միջոցով, թեեւ ջանքեր են գործադրվում կապիտալի շուկաների զարգացման ուղղությամբ:

Խոշոր ֆինանսական դիրքերից դուրս գալու համար բավարար իրացվելիություն հաճախ դժվար է լինում հասնել հայկական շուկայի փոքր չափի պատճառով։ Հայաստանի կառավարությունը հուսով է, որ 2014թ. կենսաթոշակային բարեփոխումների արդյունքում, որոնց արդյունքում Հայաստան են ժամանել երկու միջազգային կառավարիչներ, կապիտալի շուկաներն ավելի զգալի դեր կխաղան երկրի ֆինանսական հատվածում:

Նշվում է, որ Հայաստանը հավատարիմ է ԱՄՀ-ի հանդեպ ստանձնած իր պարտավորություններին՝ զերծ մնալով ընթացիկ միջազգային գործառնությունների համար վճարումների եւ փոխանցումների սահմանափակումից: Որպես հետեւանք, վարկերը երկրում տրամադրվում են շուկայական պայմաններով, եւ օտարերկրյա ներդրողները կարող են վարկերի հասանելիություն ստանալ տեղական մակարդակով:

Հաշվետվության համաձայն, 2020 թվականին երկրի բանկային հատվածը դիմացել է COVID-19-ի եւ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հետեւանքով առաջացած կրկնակի շոկին:

Ֆինանսական կայունության ցուցանիշները, ներառյալ կապիտալի համարժեքությունը եւ չաշխատող վարկերի մակարդակը (NPL), ընդհանուր առմամբ, բարձր են մնացել, թեեւ վերջին շրջանում դրանց վիճակը փոքր-ինչ վատացել է: Ոլորտը լավ կապիտալացված է և իրացվելի։

Ավանդների եւ վարկավորման պատմականորեն բարձր դոլարիզացիան վերջին տարիներին նվազել է:

Հայաստանում գործում են 17 առեւտրային բանկեր եւ 45 վարկային ընկերություններ (այդ թվում ՝ 37-ունիվերսալ եւ 4-լիզինգային): Առկա է մասնաճյուղային ցանց ողջ Հայաստանում։ 2020թ. վերջի դրությամբ հայաստանյան խոշորագույն բանկերի եռյակում ըստ ընդհանուր ակտիվների գնահատման ընդգրկված են Ամերիաբանկը (909 մլրդ դրամ կամ 1,7 մլրդ ԱՄՆ դոլար), Հայբիզնեսբանկը (889 մլրդ դրամ կամ 1,7 մլրդ ԱՄՆ դոլար) և Արդշինբանկը (880 մլրդ դրամ կամ 1,7 մլրդ ԱՄՆ դոլար):

Օտարերկրացիների համար բանկային հաշիվներ բացելու սահմանափակումներ չկան: Ռեզիդենտները եւ օտարերկրյա քաղաքացիները կարող են ունենալ արտարժութային հաշիվներ, ինչպես նաեւ համեմատաբար ազատ ներմուծել, արտահանել եւ փոխանակել արտարժույթը' արժութային կարգավորման եւ արժութային վերահսկողության մասին օրենքին համապատասխան: Օտարերկրյա բանկերը կարող են ստեղծել դուստր ընկերություններ, մասնաճյուղեր կամ ներկայացուցչություններ, իսկ օտարերկրյա բանկերի դուստր ընկերություններին թույլատրվում է մատուցել նույն տեսակի ծառայություններ, ինչ տեղական բանկերին:

ԱրմԻնֆո-ի պատրաստած Հայաստանի բանկերի էքսպրես-ռենքինգի 30.06.2011 թ.տվյալներով, բանկային համակարգի ընդհանուր կապիտալը գերազանցել է 1,8 մլրդ ԱՄՆ դոլարը, ակտիվները հասել են 13,7 մլրդ դոլարի, վարկային ներդրումները եւ այլ փոխառությունները կազմել են 7,9 մլրդ դոլար: 2021թ. առաջին կիսամյակի արդյունքներով, բանկային հատվածի զուտ շահույթը կազմել է 82 մլն ԱՄՆ դոլար: