Անշարժ գույքի շուկայի փորձագետի կարծիքը. Անհեռատես է ակտիվորեն շարունակել բնակարանաշինությունը՝ պահանջարկի ակնկալվող անկման պայմաններում

Արմինֆո.2021 թվականի առաջին կիսամյակում Երևանում կնքվել է անշարժ գույքին առնչվող 27984 գործարք, ինչը 23,7 տոկոսով գերազանցում է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշը։

Ինչպես վկայում են ՀՀ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի տվյալները, այդ գործարքների ընդհանուր թվից առուվաճառքին բաժին է ընկնում 27%-ը կամ 7 574 գործարք ' տարեկան 26,7% աճով: Ընդ որում, գործարքների առավել բարձր տոկոսը բաժին է ընկել Արաբկիր վարչական շրջանին՝ 18,2 տոկոս, իսկ ամենափոքրը՝ Նուբարաշեն վարչական շրջանին՝ 0,7 տոկոս։ Մայրաքաղաքում անշարժ գույքի վարձակալության գործարքների մասնաբաժինը կազմում է 9,9% կամ 2 779 գործարք, ինչը 7,6% - ով ցածր է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշից:

Սակայն առքուվաճառքի գործարքների նման ծանրակշիռ աճը ոչ մի կերպ չի կարելի կապել Երևանի բազմաբնակարան շենքերում բնակարանների միջին շուկայական արժեքի նվազման հետ։ Այսպես, կադաստրային տվյալների համաձայն, 2021թ. առաջին կիսամյակում 2020թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ գները նվազել են 5,1%-ով՝ մինչև 328.4 հազար դրամ/1քմ:

Կիսամյակի համար գների, Անշարժ գույքի բորսայի տնօրեն, տնտեսագետ Արտյոմ Պրիբիլսկու կարծիքով, էական չէ: Ավելին, ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում նա նշել է, որ գործարքների քանակի նման աճի դեպքում գների աճը պետք է համաչափ լիներ՝ 20 տոկոսի մակարդակում։ Այս համատեքստում փորձագետը նշել է, որ Հայաստանի անշարժ գույքի շուկայում դիտվում է լճացում, որը նա ավելի վաղ կանխատեսել էր։

Վերլուծելով ստեղծված իրավիճակը՝ Պրիբիլսկին չի բացառել, որ նման պատկերը կապված է շինարարության ակտիվության հետ, որը սկիզբ է առնում Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության իշխանության գալուց ի վեր։ "Նոր իշխանությունը եկավ 2018թ. առաջին կիսամյակի վերջին, և այդ պահից սկսվեց հողի գնման և շինարարության ակտիվ գործընթաց։ Եվ ստացվում է, որ այսօր անշարժ գույք են գնում նրանք, ովքեր նախապես գրանցվել են, վճարել որոշակի գումար", - պարզաբանել է Պրիբիլսկին:

Ընդ որում, Անշարժ գույքի բորսայի ղեկավարը նշել է, որ կառուցապատողները Հայաստանում շարունակում են կառուցել անկախ, ամեն ինչից, իսկ դա, նրա կարծիքով, անհեռատես դիրքորոշում է: "Մինչեւ 2020թ. մեզ հայտնի իրադարձությունները, նորակառույցներն արագ, արդյունավետ եւ մեծ քանակությամբ վաճառվել են՝ ինչպես մեր քաղաքացիներին, այնպես էլ օտարերկրացիներին։ Բայց, կարծում եմ, որ հաջորդ տարի մենք կբախվենք մի իրավիճակի, երբ մայրաքաղաքում մեծ թվով շենքեր կլինեն, բայց դրանց գնման հավակնորդներ չեն գտնվի", - ասել է Պրիբիլսկին։ Միեւնույն ժամանակ, նա ուշադրություն է հրավիիիրել այն հանգամանքին, որ երկրում անշարժ գույքի գնման վրա ազդեցություն կունենա նաեւ գույքահարկը: Այս տեսանկյունից տեղին է ներկայացնել վիճակագրական տվյալները, որոնց համաձայն, 1-ին կիսամյակում Հայաստանում կառուցվել է 359 շենք՝ տարեկան 2,1 անգամ աճով։ Իսկ շինարարական աշխատանքների մակերեսը հանրապետությունում կազմել է 95 919 քմ, ինչը 2,4 անգամ գերազանցում է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշը։

Բացի այդ, Անշարժ գույքի բորսայի ղեկավարը ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքին, որ գործարքների աճը պայմանավորված է եղել Հայաստանում իրենց անշարժ գույքից որքան հնարավոր է շուտ ազատվելու շատերի ցանկությամբ: Այդ համատեքստում փորձագետը նշել է, որ այս պահին երկրում ավելի շատ անշարժ գույքիվաճառողներ կան, քան՝ գնորդներ։ "Այլ հանգամանքներում, եթե չլիներ միգրացիան, այդ թվերը բոլորովին այլ կլինեին", - նկատել է նա (առաջին կիսամյակի ընթացքում միգրացիոն բացասական սալդոն տարեկան 23,2 տոկոսով աճել է - խմբ.):

Ըստ կադաստրային տվյալների, Երևանում անշարժ գույքի առքուվաճառքի գործարքների ընդհանուր թվից բնակարաններին բաժին է ընկնում 60,6% կամ 4 592 գործարք: Տարեկան կտրվածքով այդ ցուցանիշը բարձրացել է 32,9 տոկոսով։ Բնակարաններից հետո մայրաքաղաքում անշարժ գույքի առքուվաճառքի գործարքների առավելագույն թիվը բաժին է ընկնում առանձնատներին առնչվող գործարքներին' 901 գործարք կամ 11,9% (27,4% տարեկան աճով), որոնց հետեւում են ավտոտնակներին առնչվող գործարքները' 826 կամ 10,9% (տարեկան 36,3% աճով), հողին առնչվող գործարքները՝ 664 կամ 8,7% (տարեկան 3,8% անկումով), հասարակական նշանակության շենքերին առնչվող գործարքները' 512 կամ 6,7% (տարեկան 17,2% աճով), իսկ նվազագույն հետաքրքրություն է ներկայացնում արտադրական նշանակության անշարժ գույքը՝ 79 գործարք կամ 1% (տարեկան անկումը 6%):

Երևանում բնակարանների ամենաբարձր գներն ավանդաբար պահպանվում են Կենտրոն համայնքում՝ միջինը 611.2 հազար դրամ/1քմ (տարեկան անկումը ՝ 8.2%)։ Այնուհետև գալիս է Արաբկիրը, որտեղ բազմաբնակարան շենքերի բնակարանների գինն արձանագրվել է 440.5 հազար դրամ/1քմ մակարդակում (տարեկան անկումը 4,7%)։ Առաջատարների եռյակը եզրափակում է Քանաքեռ-Զեյթունը՝ 316 հազար դրամ/1քմ արժեքով (տարեկան անկումը ՝ 6,1 տոկոս)։ Մայրաքաղաքում բնակարանների ամենացածր գները պահպանվում են Նուբարաշեն համայնքում, որտեղ բնակարանի քառակուսի մետրի գինը միջինը կազմել է 175.5 հազար դրամ/1քմ՝ նվազելով տարեկան 6.8%-ով:

Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանում առաջին կիսամյակում կատարվել է  անշարժ գույքին առնչվող 91 157 գործարք, ինչը 27,5 տոկոսով գերազանցում է մեկ  տարվա վաղեմության ցուցանիշը: Ընդհանուր թվից առքուվաճառքի գործարքներին բաժին է ընկնում 27,4% - ը կամ 24 961-ը' տարեկան 24,9% աճով: Միաժամանակ, Հայաստանում կատարվել է բնակարանների առքուվաճառքի 7 029 գործարք ' տարեկան 27,8 տոկոս աճով:

Հիշեցնենք, որ Հայաստանի խորհրդարանը 2020թ. հունիսի 25-ի արտահերթ նիստում փոփոխություններ է կատարել հարկային օրենսգրքում։ Նորացված տարբերակը նախատեսում է գույքահարկի հաշվարկման նոր մեխանիզմների կիրառում ՝ ելնելով դրա շուկայական, այլ ոչ թե կադաստրային գնից։ Սակայն, այդ գործընթացը պետք է իրականացվի փուլերով, վեց տար վա ընթացքում: Մասնավորապես, 2021 թվականին հարկումը կիրականացվի գույքի շուկայական արժեքի 25%-ի չափով, հետագա տարեկան 25% աճով: Բացի այդ, 200 մլն դրամ եւ ավելի արժողությամբ գույքի նկատմամբ կկիրառվի տարեկան տոկոսադրույքը ՝ դրա արժեքի 1,5% - ի չափով ՝ նախկինում նախատեսված 1%-ի փոխարեն։ Այսպիսով, գույքահարկի չափի առաջին աննշան բարձրացումը երկրի քաղաքացիները կզգան 2022թ. դեկտեմբերի 1-ից: