Փորձագետ. Որպեսզի գազի գների ձեւավորումը, այնուամենայնիվ, լինի շուկայական, բավական է խելամիտ օգտագործել բորսայական հարթակները

Արմինֆո.Որպեսզի գազի գների ձեւավորումը, այնուամենայնիվ, լինի շուկայական, բավական է խելամիտ օգտագործել բորսայական հարթակները: Հոկտեմբերի 13-ին նման կարծիք է հայտնել էներգետիկայի հարցերով փորձագետ, "Գեոէներգետիկա. ինֆո" ամսագրի խմբագիր Բորիս Մարցինկևիչը՝ Մոսկվա-Մինսկ-Երևան-Բիշքեկ-Նուրսուլթան հեռուստակամրջի ընթացքում:

Այդ կապակցությամբ նա հիշեցրել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի (ԵՏՀ) մտադրության մասին ՝ նման 3 հարթակներ կազմակերպել եվրասիական տարածքում (2-ը Ռուսաստանում և 1-ը Ղազախստանում):  «Ըստ երեւույթին, դա կլինի օպտիմալ տարբերակ, քանի որ կան մաքսային սահմանափակումներ, որոնք առաջանում են տարբեր հարկային ծանրաբեռնվածության պատճառով»։

Նրա խոսքով ՝ պատահական չէ, որ ԵԱՏՄ շրջանակներում գազի միասնական շուկայի ստեղծման համար ընտրվել է 2025 թվականը: «Հավանաբար, հենց նրա համար, որ ինչ-որ կերպ ներդաշնակեցվի մասնակից երկրների հարկային հարցերը»,-ասել է փորձագետը, նշելով, որ անհրաժեշտ է մշակել ընդհանուր քաղաքականություն, ներդաշնակեցնել հարկային հարցերը:

Այդ կապակցությամբ Մարցինկեւիչը նշել է Ռուսաստանի բարձր հարկային բեռը։ "Ես կցանկանայի, որ Ռուսաստանում հարկային բեռը մի փոքր ցածր լիներ։ Պետք է օգտվել առավելություններից, որոնք առկա են: Այնուամենայնիվ, ինչպես Ռուսաստանը, այնպես էլ Ղազախստանը տիրապետում են և նավթի, և գազի պաշարների, և այդ առավելություններից չօգտվել, իմ կարծիքով, բավական տարօրինակ է", - ասել է էներգետիկը։

Նրա խոսքով ՝ ԵԱՏՄ գազի ընդհանուր շուկան գնահատվում է տարեկան 20 մլրդ խմ։ Այս համատեքստում Մարցինկևիչը նշել է, որ և Ռուսաստանին, և Ղազախստանին դա ձեռնտու է։ Իսկ Հայաստանի, Ղրղզստանի և Բելառուսի համար, որպես սպառող երկրների, դա նույնպես ձեռնտու է, "որովհետև կանխատեսելի է" ։ "Հուսանք, որ կլինի փորձնական սակարկություն, հետո՝ էլի փորձնական սակարկություն եւ, ի վերջո, կորոշենք, թե ինչ արժույթով ենք աշխատում: Թե չէ մենք ունենք 5 երկիր և 5 արժույթ", - նշել է նա։

Խոսելով գազի սակագների մասին՝ Մարցիենկեւիչը նշել է, որ սպառողների համար կանխատեսելի է, որ գազի երկարաժամկետ ֆիքսված գները դեռեւս շուկայականից գերադասելի են մնում: <Եթե դիտարկենք, թե ինչպես են աշխատում հեղուկ գազի մատակարարման ժամանակ հարավ-արեւելյան Ասիայի երկրները, նրանք չեն քաշվում նավթային զամբյուղին շաղկապելուց, եւ դա ձեռնտու է արտադրողներին: Նրանք կարող են կանխագուշակել, թե սպառման ծավալն ինչպիսին կլինի առանց այդ բոլոր շուկայական տատանումների", - նկատել է նա։ Ընդ որում, փորձագետը նշել է, որ Եվրոպայում դիտվում է գազի գների մի քանի անգամ աճ, համապատասխանաբար, մոտավորապես նույն կերպ, ըստ նրա, սկսում է իրեն պահել էլեկտրաէներգիայի գների մակարդակը: "Մինչդեռ, երկարաժամկետ պայմանագրերը թույլ են տալիս արտադրողներին հաշվարկել իրենց բեռը: Գազի նման ծավալներ մատակարարելու համար պետք է զգուշորեն աշխատել հանքավայրերի եւ գազատարների ամբողջ ցանցի հետ ։ Երբ դա նախապես հայտնի է, այդ ժամանակ էլ կայունություն է առաջանում", - ասել է նա։

Նշենք, որ հոկտեմբերի 6-ին Նիդերլանդների TTF  հաբում գազի գինը սահմանել է նոր պատմական առավելագույնը՝ գերազանցելով հազար խորանարդ մետրի դիմաց 1900 դոլարը, սակայն դրանից հետո սկսել է նվազել: Սակարկությունների ավարտին ինդեքսը նվազել է մեկուկես անգամ, բայց հետո նորից սկսել է  բարձրանալ: Փորձագետները եւ վերլուծաբանները նշել են, որ եվրոպական գազի շուկայում գների բարձր փոփոխականությունը կապված է նաեւ առաջիկա ձմռանը գազի պահեստարանների ցածր լցվածության հետ: Սակարկությունների փակմանը նոյեմբերյան ֆյուչերսների արժեքը սահմանվել է 1 հազար խորանարդ մետրի դիմաց 1013 դոլարի մակարդակում: Փորձագետների կարծիքով, նման բարձր փոփոխականությունը կապված է եվրոպական կարգավորիչի սխալ դիրքորոշման հետ, որը չի աջակցում երկարաժամկետ պայմանագրերի մեխանիզմին՝ շուկան հանձնելով "բորսայական սպեկուլյանտների ողորմածությանը":