Երկուշաբթի, 17 Հունվարի 2022 14:26

Արմինֆո.Հայաստանի տնտեսության իրական հատվածում ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալը 2021թ. հունվար-սեպտեմբերին 2020թ.նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 33%-ով (մեկ տարի առաջվա 32% անկումից հետո), գերազանցելով  նախաքովիդյան 2019թ. նույն ժամանակահատվածի 27,1% աճը, 2021թ. 9 ամսվա ընթացքում հասնելով 1.954 մլրդ դոլարի:

Ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումներում 2021թ. հունվար-սեպտեմբերին ՕՈՒՆ բաժինւ կազմել է 28% (նախորդ տարվա 25%-ի և երկամյա վաղեմության 21% - ի դիմաց) կամ 549 մլն դոլար, ինչը 50,2%-ով ավելի է 2020թ. նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշից (2020թ.  20% անկման և 2019թ.  17,4% աճի դիմաց): Այդ մասին են վկայում ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալները։

 

Նշենք, որ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեն օտարերկրյա ներդրումների վերաբերյալ տվյալները հրապարակում է եռամսյակը մեկ' նշելով դրանք դրամային համարժեքով և համախառն հոսքի տեսքով' 1988թվից մինչև հաշվետու թվականը, տվյալ դեպքում մինչև 2021թ. սեպտեմբերի 30-ը կուտակված ծավալի (առանց մարումների): Այս  նյութի պատրաստման համար ԱրմԻնֆո-ի մասնագետներն ինքնուրույն հաշվարկել են տարեկան ծավալները' հիմք ընդունելով 2019-2021թթ. դիտարկվող համապատասխան ժամանակաշրջաններում համախառն հոսքի վիճակագրական տվյալները: Նման վիճակագրությունը չի տալիս իրական թվեր կոնկրետ ժամանակահատվածում ներդրումային մուտքերի վերաբերյալ, սակայն ցույց է տալիս ընդհանուր դինամիկան եւ միտումը: Իսկ ներդրումների զուտ ներհոսքի վերաբերյալ տվյալները Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակում հաշվետու ամսաթվից վեց ամիս անց:

 

Ըստ վիճակագրական տվյալների, ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալով առաջատար եռյակում փոխվել է միայն երզաափակողը: Այսպես, 2021 թվականի հունվար-սեպտեմբերին առաջնությունը պահում է Ռուսաստանը, ընդ որում, ինչպես ներդրումների ընդհանուր ծավալով ՝ 975.1 մլն դոլար (86.1 տոկոս տարեկան աճով ՝ 2020թ. 31 տոկոս անկման և  2019թ. 29,1% աճի դիմաց), այնպես էլ ՕՈՒՆ-ի ծավալով ՝ 371.1 մլն դոլար (տարեկան 41% աճով ՝ 2020թ. 7% անկման և 2019թ. 21.4% աճի դիմաց) ։ Ներդրումների ընդհանուր ծավալով երկրորդ տեղն Է զբաղեցնում Գերմանիան՝ 501.2 մլն դոլար (տարեկան 1,2 տոկոս աճով, 2019-2020թթ. Աճի 8,5 տոկոսից մինչեւ 5,6 տոկոս դանդաղումից հետո), որից 92.8 մլն դոլարը ՕՈՒՆ- ն է (տարեկան  4,4 անգամ աճով, 2019-2020թթ.անկման 29 տոկոսից մինչեւ 25,7 տոկոս դանդաղումից հետո ): Եվ առաջատարների եռյակն այս անգամ եզրափակում է Նիդերլանդները, որտեղից ներդրումների ընդհանուր ծավալը տարեկան կտրվածքով աճել է 33,1 տոկոսով ՝ մինչեւ 27,5 մլն դոլար, ՕՈՒՆ-ի զգալի 4,4 անգամ աճի դեպքում՝ մինչեւ 11,5 մլն դոլար: Սակայն, ըստ ՕՈՒՆ-ի, Կիպրոսը գերազանցում է Նիդերլանդներին 33.5 մլն դոլար ծավալով (տարեկան աճի արագացմամբ՝ 1,1% - ից մինչեւ 19.4%), չնայած ներդրումների ընդհանուր ծավալի բացասական մեծությանը (- $48.9 մլն, տարեկան դինամիկայի 72.4% աճից մինչեւ 2,5 անգամ անկում շրջադարձի դեպքում), ինչը կրկնում է նախաքովիդյան  2019թ. նույն ժամանակահատվածի միտումը (ՕՈՒՆ-ի 44% աճը՝ ընդհանուր ներդրումների 12%  անկման դեպքում), սակայն մինչեւ 2021 թվականի ներդրումների  ընդհանուր ծավալի մեծությունը դրական էր:

 

Ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալում 2021թ. 9 ամիսներին Ռուսաստանին բաժին է ընկել 49,9%, Գերմանիային՝ 25,7%, Նիդերլանդներին՝ 1,4%, եւ Կիպրոսին՝ մինուս 2,5%, իսկ ընդհանուր ՕՈՒՆ ծավալում այդ երկրների մասնաբաժինը կազմում է, համապատասխանաբար, 67,6%, 16,9%, 2,1% եւ 6,1%: Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. 9 ամիսների ընթացքում, ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալում Ռուսաստանին բաժին էր ընկնում 35,6%, Գերմանիային՝ 33,6%, Կիպրոսին՝ 6,9%, Նիդերլանդներին՝ 1,4%, իսկ ընդհանուր ՕՈՒՆ ծավալում այդ երկրների մասնաբաժինը կազմում էր, համապատասխանաբար, 72%, 5,7%, 7,7% եւ 0,7%: Երկու տարի առաջ, 2019թ. 9 ամիսների ընթացքում ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալում Ռուսաստանին բաժին էր ընկնում 35,1%, Գերմանիային՝ 21,7%, Կիպրոսին ՝ 2,7%, իսկ ընդհանուր ՕՈՒՆ ծավալում այդ երկրների մասնաբաժինը կազմում էր, համապատասխանաբար, 62,8%, 6,2% և 6,2%։

 

Ուշագրավ է, որ հանքարդյունաբերության ճյուղը, որտեղ ներդրումների առյուծի բաժինը գալիս է Ջերսիից, ներարկումների երկամյա բացակայությունից հետո (2018թ. ապրիլից), 2020թ. երկրորդ եռամսյակում "հայտնվել է" 3.2 մլրդ դրամ (6.6 մլն դոլար) ներհոսք, ինչը Ջերսիից ներդրումների ընդհանուր ծավալը (և դա ամբողջությամբ) ավելացրել է մինչև 141.9 մլրդ դրամ (290.5 մլն դոլար ՝ համախառն ներհոսքը 1988 - 2020թթ.), սակայն 2020թ. III եռամսյակից ներարկումները կրկին դադարել են, ինչը կրճատել է ընդհանուր ներդրումների ծավալը, ինչպես նաեւ ՕՈՒՆ՝ մինչեւ 2021 թ. հոկտեմբերի 1-ը ավելի քան 8 անգամ: Ջերսիից ներդրումների նախորդ ներհոսքը տեղի է ունեցել 2018թ. առաջին եռամսյակում՝ շուրջ 43 մլն դոլար ծավալով, և դրանից հետո 2 տարի մուտքեր չեն եղել, ինչը, ամենայն հավանականությամբ, պայմանավորված է Ամուլսարի ծրագրի փաստացի կասեցմամբ (տեսչական մարմնի կողմից հայտնաբերված, այսպես կոչված, "նոր էկոլոգիական գործոնների" պատճառով - խմբ.)։

 

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականին Հայաստանի տնտեսության իրական հատվածում ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալը կրճատվել է 39% - ով, կազմելով 1.8 մլրդ դոլար, մինչդեռ մեկ տարի առաջ գրանցվել էր 19% աճ: Դրանց կառուցվածքում ՕՈՒՆ-ի ծավալը 2020թ.  կրճատվել է 21% - ով, կազմելով 466 մլն դոլար ՝ 2019թ. 2%  չնչին անկման դիմաց, ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումներում ՕՈՒՆ-ի մասնաբաժինը 2016-2019թթ. ընթացքում 35.2% - ից մինչև 20% նվազեցումից հետո, 2020թ. հասել է 26%-ի։ Որպես համեմատություն նշենք, որ 2019 թվականին ընդհանուր օտարերկրյա ներդրումների ծավալը (ներդրումների բոլոր տեսակները և ձևերը - խմբ.) Հայաստանի տնտեսության իրական հատվածում արագացրել է տարեկան աճը ՝ 7,9%-ից մինչեւ 17,7%, որոնց կառուցվածքում ՕՈՒՆ ծավալի անկումը դանդաղել է՝ 11,2% - ից մինչեւ 2,5%։ (Դրամի հաշվարկային փոխարժեքը 30.09.2021 թ. կազմել է 484.20 դրամ/1դոլար, իսկ 31.12.2020 թ. ՝ 522.59 դրամ/1դոլար):