Երկուշաբթի, 17 Հունվարի 2022 20:34

Արմինֆո. 2009 թվականին Հյուսիս-Հարավ ավտոմայրուղու կառուցման ծրագրի մեկնարկից ի վեր, որն ընդգրկում է 556 կմ, մինչ օրս կառուցվել է ընդամենը 31 կմ երկարությամբ հատված, որը կազմում է ճանապարհի ընդհանուր երկարության ավելի քան 5% - ը:

 

Ընդ որում, ըստ Ֆինանսների նախարարության տվյալների, 2009թ. - ից Հայաստանի կառավարությունը 3 վարկային համաձայնագիր է կնքել միջազգային գործընկերների հետ այդ ծրագրի իրականացման համար, ընդհանուր առմամբ, 541 մլն դոլարի չափով, որից 283.2 մլն դոլարը ընդհանրապես չի օգտագործվել: Մասնավորապես, Ասիական զարգացման բանկի հետ վարկային համաձայնագրի ծավալը կազմել է 323.6 մլն դոլար, Եվրասիական զարգացման բանկի հետ' 150 մլն դոլար, Եվրոպական ներդրումային բանկի հետ' 67.3 մլն դոլար: 2009 թվականից ի վեր այդ վարկերի գծով Հայաստանը միայն տոկոսադրույքների մարմանն է ուղղել 26 մլն դոլար, իսկ 2.8 մլն դոլար' տուգանք վարկային միջոցների չօգտագործման համար:

 

Տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարությունում դեռեւս դժվարանում են պատասխանել ավտոմայրուղու շինարարության ավարտի ժամկետների վերաբերյալ հարցին: Մասնավորապես, տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Քրիստինե Ղալեչյանի խոսքով, նման հարցին հնարավոր կլինի պատասխանել այն դեպքում, եթե հաջողվի ճշտել ավտոմայրուղու բոլոր հատվածների ֆինանսավորման աղբյուրները։ Մասնավորապես, ըստ նրա, այս փուլում Գյումրի-Բավրա, Արտաշատ-Սիսիան ճանապարհների եւ Քաջարանի թունելի ֆինանսավորման առնչությամբ հստակություն չկա: "Բայց ակտիվ աշխատանք է տարվում ֆինանսավորման աղբյուրների որոնման եւ ճշգրտման համար", - ընդգծել է նա: Ընդ որում, փոխնախարարի համոզմամբ, եթե ֆինանսական ռեսուրսների հարցը հաջողվի լուծել, եւ շինարարական աշխատանքները սկսվեն միաժամանակ, ապա Հյուսիս-Հարավ ավտոմայրուղու կառուցման ծրագիրը կավարտվի 6-7 տարի հետո:

 

Ընդհանուր առմամբ, ծրագիրը գնահատվում է 3.5 մլրդ դոլար, որից 1.5 մլրդ անհրաժեշտ է միայն Սիսիան-Ագարակ հատվածի համար, որը ներառում է Սիսիան-Քաջարան ճանապարհը (920 մլն դոլար), թունելը (7 կմ, 250 մլն դոլար), Քաջարան-Ագարակ ճանապարհը (32 կմ, 249 մլն դոլար):

 

2018 թվականի սեպտեմբերին այս ծրագրի շրջանակներում հարուցվել են քրեական գործեր, ինչի արդյունքում մեղադրանք է առաջադրվել 17 անձի ։ 2019 թվականին Գլխավոր դատախազության կողմից կատարված վերջին գնահատականներով ՝ պետությանը հասցված վնասը գնահատվում է 50 մլն դոլար: Հայտնի է նաեւ, որ այդ ծրագրի գծով չվճարված հարկերի գումարը գնահատվում է շուրջ 5.5 մլն դոլար:

 

Հիշեցնենք, որ 556 կմ ընդհանուր երկարությամբ "Հյուսիս-Հարավ" տրանսպորտային միջանցքի ստեղծման նախագիծը թույլ կտա ապահովել ելք դեպի Սեւ ծով եւ դեպի եվրոպական երկրներ Հայաստանի (Մեղրի - Կապան-Գորիս-Երեւան - Աշտարակ-Գյումրի-Բավրա) եւ Վրաստանի տարածքով: Ներդրումային ծրագիրը նպատակ ունի ապահովել Հայաստանի հյուսիսի (Վրաստանի հետ սահման) և հարավի (Իրանի հետ սահման) կապը միջազգային բարձր չափանիշներին բավարարող տրանսպորտային հաղորդակցությունների միջոցով և դուրս գալ համաշխարհային շուկաներ։ Միջանցքի շինարարությունն ի սկզբանե նախատեսվում էր ավարտել 2019 թվականին։