Ուրբաթ, 11 Փետրվարի 2022 17:35

Արմինֆո.Հայաստանի տնտեսությունը ԵԱՏՄ մյուս երկրների համեմատ ամբողջությամբ չի վերականգնվել։ Փետրվարի 11-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ նման կարծիք հայտնել է տնտեսագետ, Եվրասիական փորձագիտական ակումբի անդամ Աշոտ Թավադյանը։

 

Այդ կապակցությամբ նա նշել է, որ 2021 թվականի արդյունքներով տնտեսական ակտիվությունն աճել է 5,8 տոկոսով՝ 2020թ. 7,5 տոկոսով անկումից հետո: Աճը պայմանավորված էր ծառայությունների, շինարարության, արդյունաբերության ոլորտներում դինամիկայի բարելավմամբ: "Այսինքն ՝ կառուցվածքային առումով մենք լուրջ խնդիրներ ունենք", - ընդգծել է Թավադյանը։

 

Ընդ որում, տնտեսագետը նշել է, որ ՀՆԱ կառուցվածքում արտահանման մասնաբաժինը կազմում է շուրջ 20 տոկոս կամ 2.7 մլրդ դոլար: Սակայն, Թավադյանի համոզմամբ, այդ ցուցանիշը պետք է կազմի 5 մլրդ դոլար: Որպես արտահանման աճի վրա ազդած հիմնական գործոններ՝ նա նշել է ռուսական տնտեսության վերականգնումը, գունավոր մետաղների միջազգային գների աճը եւ հայրենական բիզնեսի ժամանակին արձագանքումը նման դրական միտումներին: Հայաստանի տնտեսությունը, լինելով իր ծավալով փոքր, ըստ փորձագետի, արտահանման գործունեությունում պետք է հիմնական շեշտը դնի պատրաստի արտադրանքի վրա:

 

Ընդ որում, նա անտեղի է համարել Հայաստանում գնաճի մակարդակի համեմատությունը տարածաշրջանի երկրների հետ ' արձանագրված ցածր ցուցանիշների առումով: "Հայաստանում գնաճը 2021 թվականին արձանագրվել է 7,7 տոկոս մակարդակում, Վրաստանում՝ 13 տոկոս, Ռուսաստանում՝ ավելի քան 8 տոկոս։ Սակայն Վրաստանում տնտեսական աճը կազմել է 10,6 տոկոս (2020թ.  6,8 տոկոս անկման դիմաց)։ Իսկ Ռուսաստանում տնտեսությունն ամբողջությամբ վերականգնվել է", - նշել է Թավադյանը։

 

Բացի այդ, նա ուշադրություն է հրավիրել միգրացիայի ավելացմանը, որը պայմանավորված է աշխատավարձերի մակարդակով, գործազրկությամբ եւ մեկ  շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ-ով: Մասնավորապես, այդ տեսանկյունից փորձագետը նշել է, որ Ռուսաստանում ամսական աշխատավարձը 2 անգամ ավելի բարձր է, քան Հայաստանում, ՌԴ-ում բնակճության մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ - ն կազմում է 11 հազար, մինչդեռ Հայաստանում՝ մոտ 4 հազար, ՌԴ-ում գործազրկության մակարդակը 6 տոկոս է, իսկ Հայաստանում' 15 տոկոս: "Այդ խնդիրները կան, և դրանք անհապաղ լուծում են պահանջում", - ընդգծել է նա։

 

Իր հերթին՝ Եվրասիական փորձագիտական ակումբի անդամ, պրոֆեսոր Թաթուլ Մանասերյանը նշել է, որ ԵԱՏՄ շրջանակներում Հայաստանը կարող է ավելի բարձր արդյունքների հասնել: Այս առումով նա նշել է, որ հայ-ռուսական հարաբերությունների մոդելը պետք է տարածվի նաև Միության մյուս անդամների հետ հարաբերությունների վրա ։ "Անհրաժեշտ է պրոֆեսիոնալ կերպով խնդիրներ դնել և լուծել դրանք։ Այդ դեպքում հեռու չի լինի այն օրը, երբ Հայաստանն իր կոմպակտ տնտեսությամբ այս տարածաշրջանում կարողանա առաջատար տեղեր զբաղեցնել", - ասել է նա։

 

Արտահայտելով Եվրասիական փորձագիտական ակումբի համախմբված դիրքորոշումը՝ համակարգող Արամ Սաֆարյանը, խոսելով ինտեգրման հեռանկարների մասին, նշել է, որ Հայաստանն այլընտրանք չունի արտահանման և պատրաստի արտադրանքի արտադրության ավելացմանը, որպես ԵԱՏՄ-ում երկրի ներկայացվածության աճ: Ընդ որում, նա կարևորել է կառավարության մոտ առկա պահուստների օգտագործումը տնտեսության առողջացման համար։ "Կառավարությունը բանկերի միջոցով սուբսիդավորում է բազմաթիվ ճյուղեր ։ Բայց դա ծանր, թանկարժեք փողի քաղաքականություն է ։ Բազմաթիվ երկրներ այդ սուբսիդիաները տալիս են հենց արտադրողներին, նվազեցնելով վերաֆինանսավորման արժեքը՝ դրանով իսկ բարձրացնելով արտադրանքի ինքնարժեքը և գրավչությունը", - ասաց Սաֆարյանը։

 

Նշենք, որ ըստ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների, 2021թ. հունվար - դեկտեմբերին Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունն աճել է տարեկան 5,8% - ով'  2020թ.7,5% անկման և 2019թ. 7,8% աճի դիմաց:

Համաշխարհային բանկի ս. թ. հունվարյան կանխատեսման համաձայն, 2021-2022 թթ. սպասվում է Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճի դանդաղում' 6,1% - ից մինչեւ 4,8%: ԱՄՀ-ը նույնպես իր նոյեմբերյան կանխատեսման մեջ կանխատեսում էր Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճի դանդաղում 2021թ. 5,5 տոկոսից մինչև 5,3 տոկոս 2022թ., իսկ ՀՀ Կենտրոնական բանկի դեկտեմբերյան կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2021թ. 4,2 տոկոսից  կարագանա մինչև 5,3 տոկոս 2022թ.: ՀՀ պետբյուջեում 2021 թվականի համար ՀՆԱ - ի 3,2 տոկոս աճ է ամրագրվել, իսկ 2022 թվականի համար ՝ ՀՆԱ-ի 7 տոկոս աճ։ Եվ դա 2020թ.ՀՆԱ-ի փաստացի 7,4% անկումից և նախաքովիդյան  2019թ.  ՀՆԱ-ի 7,6% աճից հետո։

 

Ըստ վիճակագրական տվյալների՝ ԵԱՏՄ երկրների հետ Հայաստանի արտաքին առեւտրային շրջանառությունը 2021թ. հունվար-դեկտեմբերին գերազանցել է 2.7 մլրդ դոլարը՝ 20.6% տարեկան աճով: Մասնավորապես, արտահանումն այդ ուղղությամբ կազմել է 888.8 մլն դոլար (տարեկան աճը ՝ 25.2%), իսկ ներմուծումը ՝ 1.8 մլրդ դոլար (տարեկան աճը ՝ 18.5%)։ Հայաստանի արտաքին առեւտրային շրջանառության մեջ ԵԱՏՄ-ի մասնաբաժինը 2020թ. 31,9% - ից աճել է մինչեւ 32,7%՝ 2021թ.: