Երկուշաբթի, 30 Մայիսի 2022 15:02

Արմինֆո.Չնայած հայ-իրանական հարաբերությունների ավանդական բարձր քաղաքական մակարդակին՝ դրանց առեւտրատնտեսական մասը, նույնպես ավանդաբար, կաղում է։ ԱրմԻնֆո-ին նման կարծիք է հայտնել փորձագետ-իրանագետ Արմեն Վարդանյանը։

 

"Ցավոք, այդ ուղղությամբ առկա ներուժը միայն մասամբ է իրացվել։ Որպես արդյունք՝ առևտրա-տնտեսական առևտրաշրջանառության ծավալները չեն գերազանցել 300-ը, իսկ վերջին տարիներին ՝ մինչև կես միլիարդ ԱՄՆ դոլարը ։ Նման առաջընթացի ֆոնին Երեւանն ու Թեհրանը պատրաստվում են այն հասցնել մինչեւ միլիարդ", - նշել է նա։

 

Փորձագետի գնահատմամբ՝ գործերի նման վիճակը պայմանավորված է ինչպես օբյեկտիվ, այնպես էլ սուբյեկտիվ պատճառներով։ Առաջինին նա դասում է Թեհրանի նկատմամբ միջազգային պատժամիջոցները։ Երկրորդին՝ Երևանի ոչ նախաձեռնողական և անհետևողական քաղաքականությունը։ Այնուամենայնիվ, վերջին ամիսներին դիտվող փոխայցելությունների ակտիվացման ֆոնին Վարդանյանը հնարավորություններ է տեսնում վերը նկարագրված վիճակը բեկելու համար։

 

Այս համատեքստում նա հույս է հայտնել, որ դեռևս բացառապես թղթի վրա մնացած հայ-իրանական բազմաթիվ համատեղ նախագծեր կմտնեն իրագործման գոնե սկզբնական փուլ։ Թուրքմենստանից Հայաստան սվոփ սխեմայով գազ մատակարարելու Իրանի վերջին պատրաստակամությունը, որն արտահայտվել է ԻԻՀ նավթի նախարար Ջավադ Օուջիի երևանյան այցի ընթացքում, փորձագետը բացատրում է էներգակիրների սեփական արտահանման ընդհանուր ծավալներն ավելացնելու Թեհրանի մտադրությամբ: Եվ Հայաստանը, որն Իրանից եկող գազատարն օգտագործում է ընդամենը 20 տոկոսով, փորձագետի կարծիքով, նման մտադրությունների տրամաբանական օբյեկտ է։

 

Նշելով Հայաստան իրանական գազի ուղղակի մատակարարումների ավելացման անշահավետությունը՝ ռուսական գազի համեմատ դրա ավելի մեծ արժեքի պատճառով, Վարդանյանը նշել է էլեկտրաէներգիայի դիմաց մատակարարումների ավելացման շահավետությունը: Ինչը, նրա կարծիքով, միանգամայն բխում է նաեւ "Գազպրոմ Արմենիայի"շահերից։ Մինչդեռ, այս սխեման, այսպես թե այնպես, թույլ կտա Հայաստանին դիվերսիֆիկացնել "երկնագույն վառելիքի" ռուսական մատակարարումները, ինչը, ի թիվս այլ հանգամանքների, կբարձրացնի երկրի էներգետիկ անվտանգության աստիճանը։

 

"Այսպես թե այնպես, բայց այդ ծրագիրը պետք է համաձայնեցվի ՌԴ-ի հետ, որին պատկանում է ոչ միայն Իրանից եկող խողովակաշարը, այլև Հայաստանի ողջ գազային ենթակառուցվածքը։ Միակ այլընտրանքը նոր ենթակառուցվածքների կառուցումն է, ինչը մեծ ֆինանսական ներդրումներ ու ժամանակ է պահանջում։ Իրանի նախարար Օուջիի հայտարարության լույսի ներքո՝ ես չեմ բացառում, որ Թեհրանի կողմից թուրքմենական գազի սվոփ-մատակարարումները Հայաստան արդեն համաձայնեցված է Մոսկվայի հետ",-ամփոփել է Վարդանյանը։