Չորեքշաբթի, 27 Հուլիսի 2022 18:34

Արմինֆո. Սննդամթերքի գների 17,1% բարձրացումը էապես ազդել է Հայաստանի անապահով քաղաքացիների վրա ։ Այս մասին ասված է "Լույս" հիմնադրամի հաղորդագրության մեջ, որը 2022 թվականի հունվար-հունիսին երկրի սոցիալ - տնտեսական զարգացման հետազոտություններ է անցկացրել։

 

Հիմնադրամի թելեգրամյան ալիքում ներկայացված հետազոտությունների համաձայն ՝ քաղաքացիների սպառողական զամբյուղում մեծ դեր են խաղում սննդամթերքը ։ Ավելին, ըստ ՀՀ Կենտրոնական բանկի հաշվետվությունների, առաջիկա ամիսներին գնաճի տեմպերը կշարունակեն արագանալ։

Զուգահեռաբար, թեև հունվար-մայիսին անվանական աշխատավարձի աճի տեմպերը շարունակում էին բարձր մնալ,սակայն գնաճի արագացման պատճառով իրական աշխատավարձի աճը 2022 թվականին ցածր մակարդակի վրա էր ։ Մասնավորապես, հունվար-մայիսին սպառողական գների միջին մակարդակն աճել է 7,7 տոկոսով, ինչի հաշվին իրական աշխատավարձի աճը կազմել է ընդամենը 2,2 տոկոս (հունվար-հունիս ամիսների տվյալները դեռ հրապարակված չեն):

 

Դրամի զգալի արժևորումը բացասաբար է անդրադառնում հայկական արտադրանքի գնային մրցունակության վրա։ ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի միջին փոխարժեքը հունվար-հունիսին արժևորվել է մոտ 11.5% - ով, իսկ եվրոյի նկատմամբ ' 22.6% - ով: Չնայած նրան, որ այս պայմաններում արտահանման աճը կազմել է 36,3 տոկոս, այն, ամենայն հավանականությամբ, վերաարտահանման արդյունք է, քանի որ ներմուծումն աճել է 48,7 տոկոսով ։ Արդյունքում, եթե փոխարժեքն արժեզրկվում է, տուժում են ոչ միայն արտահանողները, այլև ներքին շուկայի արտադրողները, քանի որ նրանց մոտ առաջանում է ներմուծման ապրանքների հետ մրցակցության խնդիր ։ Իսկ ազգային արժույթի ամրապնդումը, իր հերթին, դառնում է եւս մեկ լուրջ գործոն, որն ազդում է գնային մրցունակության վրա:

 

Ինչպես նշում են հետազոտության հեղինակները, ընթացիկ տարվա հունվար-հունիս ամիսներին գյուղատնտեսության անկումը կազմել է 5,5 տոկոս, ինչն իր արտացոլումն է գտել երկրի ՀՆԱ-ի 0,6 տոկոսային կետով նվազման վրա: Ավելին, ինչպես կարծում են հիմնադրամի փորձագետները, տնտեսական ակտիվության աճի ներկայիս բարձր տեմպերը կարող են ժամանակավոր բնույթ կրել: Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը զգալիորեն արագացել է մայիս-հունիսին ՝ գերազանցելով 10 տոկոսի շեմը եւ դառնալով երկնիշ ՝ 11,8 տոկոս: Աշխարհաքաղաքական գործոնների փոփոխության (ռուս-ուկրաինական հակամարտություն) կապակցությամբ կապիտալի և աշխատուժի ներհոսքը Հայաստան զգալի դրական ազդեցություն է ունենում ՀՀ տնտեսության վրա, բայց այդ գործոնները նույնպես կարող են փոխվել ։ Այդ պատճառով ստեղծված դրական իրավիճակը պետք է օգտագործել տնտեսությունում արտադրական հնարավորությունների և տնտեսության ներուժի ավելացման համար, որպեսզի դրական շոկից հետո տնտեսական ճգնաժամի ռիսկեր չլինեն ։ Մինչդեռ, ներկայումս նման միտումներ չեն նկատվում, եւ պետության կողմից տեսանելի քայլեր չեն ձեռնարկվում տնտեսության զարգացմանն ուղղված առկա ռեսուրսների ուղղությամբ։

Նկատվում է նաև մասնավոր փոխանցումների զգալի աճ ։ Մայիսին բանկային համակարգի միջոցով Հայաստան փոխանցված գումարների զուտ ներհոսքը (ներհոսքի և արտահոսքի տարբերությունը) կազմել է 265,9 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը մոտ 3,4 անգամ գերազանցում է նախորդ տարվա նույն ամսվա ցուցանիշը ։ Հատկապես կտրուկ աճել են Ռուսաստանի Դաշնությունից փոխանցված միջոցները, ինչն անվանական փոխարժեքի ամրապնդման էական գործոններից մեկն է: Դրա համար էլ այստեղ անհրաժեշտ է պետական քաղաքականության, հատկապես, Կենտրոնական բանկի գործիքների օգտագործում, որպեսզի աճող դրամական փոխանցումները բացասական ազդեցություն չունենան երկրի ֆինանսական համակարգի վրա։