Հայաստանի բյուջեի ծախսերի ավելի քան 40 տոկոսը, որի ծախսային մասը կավելանա մոտ 1 մլրդ դոլարով, կուղղվի սոցիալական ոլորտին

Արմինֆո. 2023 թվականին Հայաստանի պետական բյուջեի սոցիալական պաշտպանության ծախսերը կավելանան մոտ 166 մլն դոլարով (դոլարի նկատմամբ հայկական դրամի հաշվարկային փոխարժեքը գրանցվել է 404.74 դրամ/1դոլարի մակարդակում): Այդ մասին ասվում է հաաջորդ տարվա պետական բյուջեի նախագծի բյուջետային ուղերձում։

Փաստաթղթի համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2023 թվականին կկազմի 7 տոկոս (այս տարվա արդյունքներով ակնկալվում է 11 տոկոս աճ), դեֆլյատորի աճը՝ 5 տոկոս, այս տարվա արդյունքներով ակնկալվող 7 տոկոսի եւ 2021 թվականի փաստացի 6,9 տոկոսի դիմաց: Գնաճը այս տարվա արդյունքներով կանխատեսվում է 8,5 տոկոսի մակարդակում, իսկ 2023 թվականի վերջին ցուցանիշը կվերադառնա նպատակային միջակայքին (4 տոկոս գումարած/հանած 1,5 տոկոս շեղումով):

Եկամուտները կհասնեն 2,301.3 մլրդ դրամի կամ ՀՆԱ-ի 24,7%-ի ' 2022-ի արդյունքներով սպասվող 2,042.5 մլրդ դրամի կամ ՀՆԱ-ի 24,6% - ի եւ 2021-ի փաստացի 1,683.8 մլր դրամի կամ ՀՆԱ-ի 24,1% - ի դիմաց:

Հայաստանի 2023թ. պետբյուջեի ծախսային մասը, ընթացիկ տարվա հաստատված ցուցանիշի համեմատ, կավելանա մոտ 406,1 մլրդ դրամով' մինչև 2,590.1 մլրդ դրամ (ՀՆԱ 27,8%)' այս տարվա արդյունքներով սպասվող 2,246.7 մլրդ դրամի (ՀՆԱ 27,1%) և 2021թ.փաստացի 2,004. 3 մլրդ դրամի (ՀՆԱ 28,7%) դիմաց: Ծախսերի ամբողջ ծավալի 78,9% կամ 2,042.5 մլրդ դրամ բաժին է ընկնում ընթացիկ ծախսերին (ՀՆԱ-ի 21,9%) ՝ 2022-ի ավարտին սպասվող 1,857.0 մլրդ դրամի (ՀՆԱ-ի 22,4%) և 2021-ի 1,788.0 մլրդ դրամի փաստացի ծախսերի (ՀՆԱ-ի 25,6%) դիմաց: Դեֆիցիտը կկազմի ՀՆԱ-ի ընդամենը 3,1% - ը կամ 288,9 մլրդ դրամ ' 204,2 մլրդ դրամի փոխարեն, որն ակնկալվում է այս տարի (ՀՆԱ-ի 2,5%) եւ 2021թ. 320,5 մլրդ դրամի կամ ՀՆԱ-ի 4,6% - ի դիմաց:

2023թ. պետական բյուջեի բոլոր ծախսերի 40,3% - ը' 1,046.018.5 մլն դրամ, նախատեսվում է ուղղել սոցիալական ոլորտի ֆինանսավորմանը' հաստատված 929,603.0 մլն դրամի և 2021թ. փաստացի և 960,012.6 մլն դրամի դիմաց:

Մասնավորապես, ինչպես նշվում է, 2019-2021թթ. սոցիալական պաշտպանության ոլորտի ֆինանսավորումը կրել է աճող բնույթ՝ կազմելով, համապատասխանաբար, 453, 921.2 մլն դրամ, 546, 575.7 մլն դրամ, 620,005.4 մլն դրամ: Ոլորտի ծախսերը 2022 թվականին նախորդ տարվա համեմատ նվազել են 73,4 մլն դրամով։ 2023թ. կրկին նախանշվում է 648,476.2 մլն դրամ կազմող հատվածի ֆինանսավորման աճի միտում, որն, առաջին հերթին, ուղղվելու է տարեցներին և հաշմանդամներին աջակցություն ցուցաբերելուն, ինչպես նաև գործազրկության նպաստներին, հատուկ սոցիալական նպաստներին, կացարաններին, ընտանեկան նպաստներին և այլ սոցիալական ծառայությունների: Բացի այդ, ոլորտի ֆինանսավորումն ուղղվելու է ծնելիության խթանմանն ու բազմազավակ ընտանիքներին պետական աջակցություն ցուցաբերելուն ։

Կրթության ոլորտի հատկացումները կավելանան մոտ 19 մլրդ դրամով՝ մինչեւ 212,1 մլրդ դրամի (ծախսերի 8,8%- ը), այս տարվա 193 մլրդ դրամից, 2021թ.-ի  149,1 մլրդ դրամից։ Միջոցները կուղղվեն կրթության առանձին տեսակների' նախադպրոցական, տարրական, միջնակարգ, մասնագիտական, բարձրագույն, հետբուհական կրթության, ինչպես նաեւ ոլորտում մատուցվող օժանդակ ծառայությունների ֆինանսավորմանը:

Առողջապահության ոլորտի ֆինանսավորումը կավելանա 26,7 մլրդ դրամով՝ մինչև 149,1 մլրդ դրամ (ծախսերի 5,8% - ը)՝ 2022թվի 122,4 մլրդ դրամի (ծախսերի 5,6% - ը) և 2021թվի 160,5 մլրդ դրամի (8% - ը) փոխարեն։ Ֆինանսավորումը, հաշվի առնելով համավարակի հետեւանքով առողջապահության համակարգի գլոբալ մարտահրավերները, առաջին հերթին, ուղղված կլինի վերջինիս դեմ պայքարի միջոցառումների իրականացմանը, բնակչությանը պատվաստանյութերով ապահովելուն, առողջապահության համակարգի ռիսկերին արագ եւ համարժեք արձագանքմանը: Դրանք նաեւ ուղղված կլինեն առողջապահական տարածաշրջանային կազմակերպությունների շինարարական եւ նյութատեխնիկական վիճակի բարելավման աշխատանքների իրականացմանը:

Հանգիստը, մշակույթն ու կրոնը կստանան 36,2 մլրդ դրամի հատկացումներ՝ 2022 թվականի 32, 7 մլրդ դրամի եւ 2021 թվականի 30,4 մլրդ դրամի դիմաց:

Պետական գանձարանի բոլոր ծախսերի գրեթե մեկ երրորդը՝ 21,9% - ը կամ 567,7 մլրդ դրամը (69,3 մլրդ դրամով ավելի), բաժին է ընկնում ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայություններին և պահուստային ֆոնդերի ոլորտին՝ ս.թ. հաստատված բյուջեի 22,8% - ի և 498,4 մլրդ դրամի, 2021 թվականի 19% - ի և 380,9 մլրդ դրամի դիմաց ։

Պաշտպանության, հասարակական կարգի, անվտանգության ապահովման և դատական գործունեության ծախսերը ծրագրվում է ավելացնել մոտ 190 մլրդ դրամով ՝ մինչև 708,6 մլրդ դրամ (ընդհանուր ծախսերի 27.3% - ը)՝ 2022թ. 518,6 մլրդ դրամի կամ 23,7%-ի, մոտ 496 մլրդ դրամի և 2021-ի 24,7% - ի փոխարեն ։

Տնտեսական ոլորտում գործունեության ապահովման համար կհատկացվի բոլոր ծախսերի 10,3% - ը' 267,7 մլրդ դրամ' նախորդ տարվա 10% կամ 237,3 մլրդ դրամ, 8,3% կամ 167,3 մլրդ դրամ: Մասնավորապես, տնտեսական հարաբերությունների ոլորտը կստանա 240,9 մլրդ դրամ ՝ 2021թ. 211,6 մլրդ դրամի և 2020թ. 151,7 մլրդ դրամի դիմաց ։ Շրջակա միջավայրի պաշտպանության համար հատկացումները կկրճատվեն 8,9 մլրդ դրամից ՝ այս տարվա 9,7 մլրդ դրամի եւ 2021 թվականի 6 մլրդ դրամի դիմաց: Բնակարանային շինարարության և կոմունալ ծառայությունների գծով ֆինանսավորումը կաճի այս տարվա 16 մլրդ դրամից մինչեւ 17,8 մլրդ դրամ (9,5 մլրդ դրամ՝ 2021 թվականին)։