2022 թվականի 9 ամիսների ընթացքում Հայաստանի պետական բյուջեի հարկային մուտքերի ամենամեծ բաժինն ապահովել են օգտակար հանածոների արդյունահանումից ստացված եկամուտները

Արմինֆո.2022 թվականի հունվար-սեպտեմբեր ամիսների ընթացքում Հայաստանի պետական հարկերի թվում ամենամեծ տեսակարար կշիռը բաժին է ընկնում ԱԱՀ-ին, այնուհետև՝ ֆիզիկական անձանց եկամտահարկին, որոնց մուտքերի բաժինը 2021 թվականի 701,4 մլրդ դրամից հասել է 816,6 մլրդ դրամի։

ՀՀ պետեկամուտների կոմիտեի տեղեկատվության համաձայն, 2022 թվականի 9 ամիսների ընթացքում պետական բյուջե հավաքագրվել է 1 տրլն 412 մլրդ դրամի հարկային եկամուտներ, ինչը նախորդող տարիների նույն ժամանակահատվածի համեմատությամբ աննախադեպ ցուցանիշ է։ Հարկային եկամուտների հավաքագրման ծրագրային 1334.9 մլրդ դրամ ցուցանիշը գերակատարվել է 77.2 մլրդ դրամով կամ 5.8%-ով: 

Հաշվետու ժամանակահատվածում Հայաստանի պետական գանձարան կատարված հարկային մուտքերը 24.2% - ով կամ 274.8 մլրդ դրամով գերազանցել են նախորդ տարվա մուտքերը: 2020 թվականի համեմատ աճը կազմել է 395.3 մլրդ դրամ կամ 38.9%, 333 մլրդ դրամով կամ 30.9% - ով ավելի, քան 2019 թվին, և 59.1%-ով ով կամ 524.4 մլրդ դրամով ավելի 2018 թվականի ցուցանիշից։

Ընդ որում, հարկ վճարողներին եւ ֆիզիկական անձանց վերադարձվել է 172 մլրդ դրամ, ինչը 39,7 մլրդ դրամով կամ 30 տոկոսով ավելի է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշից: ԵԱՏՄ անդամ պետությունների միջև ներմուծման մաքսատուրքերի բաշխման արդյունքում ներմուծման մաքսատուրքերի գծով մուտքերը կրճատվել են 21,6 մլրդ դրամով կամ 35% - ով 2021 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ 2021 թվականի հունվար - սեպտեմբերին 62,5 մլրդ դրամից հասնելով 40,9 մլրդ դրամի։

2022 թվականի 9 ամիսների ընթացքում բյոուջեի հարկային եկամուտների ամենամեծ բաժինը կազմում են օգտակար հանածոների արդյունահանումից ստացված եկամուտները՝ 8%, ծխախոտի արտադրությանը բաժին է ընկնում հարկային եկամուտների 3,7% - ը, բանկային գործունեությանը և ծրագրային ապահովմանը՝ 3,1%, իսկ էլեկտրաէներգիայի և գազամատակարարման ոլորտն ապահովում է պետական բյուջեի հարկային եկամուտների 3%-ը։

Հարկային եկամուտների կառուցվածքում հաշվետու տարում ամենամեծ մասնաբաժինը զբաղեցրել է ավելացված արժեքի հարկը՝ 468,1 մլրդ դրամ՝ 2021 թվականի 9 ամիսների 383 մլրդ դրամի դիմաց (22% աճ), որին հետեւում է եկամտահարկը՝ 348,5 մլրդ դրամ՝ նախորդ տարվա 318,4 մլրդ դրամի դիմաց (9% աճ), կազմակերպությունների շահութահարկը՝ 192,5 մլրդ դրամ՝ 2021 թվականի 131,5 մլրդ դրամի դիմաց (46% աճ)։ Պետական տուրքի գծով մուտքերն աճել են 163 տոկոսով՝ մինչեւ 90,7 մլրդ դրամ (34,5 մլրդ դրամ 2021 թվականին), ակցիզային հարկի աճը կազմել է 12 տոկոս՝ 85,1 մլրդ դրամ (76 մլրդ դրամ՝ նախորդ տարվա 9 ամիսների ընթացքում), բնապահպանական վճարներն ավելացել են 49 տոկոսով՝ 48 մլրդ դրամից մինչեւ 71,5 մլրդ դրամ, իսկ շրջանառության հարկի աճը կազմել է 28 տոկոս՝ 22,7 մլրդ դրամից մինչեւ 29 մլրդ դրամ։

Հաստատված պետական բյուջեի համաձայն,  պետական բյուջեի եկամուտները 2022 թվականին կկազմեն 1 տրլն 947,8 մլրդ դրամ (ՀՆԱ - ի 24,7%), ծախսերը՝ 2 տրլն 184 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ - ի 27,7%, իսկ դեֆիցիտը ՝ 236,2 մլրդ դրամ։ Պետական բյուջեի եկամտային հոդվածի առյուծի բաժինը' մոտ 95%, կապահովվի հարկային վճարների (հարկային եկամուտներ և պետական տուրք) հաշվին: Արդյունքում՝ հարկային մուտքերը կկազմեն 1 տրլն 844 մլրդ դրամ՝ 2021 թվականի փաստացի 1 տրլն 586,9 մլրդ դրամի կամ ՀՆԱ-ի 22,7 տոկոսի դիմաց (0,3 տոկոսային կետով բարձր 2020 թվականի ցուցանիշից)։ Հունիսի 23-ին ՀՀ կառավարությունը վերանայել է 2022թ. հարկային մուտքերի վերաբերյալ իր ակնկալիքները՝ նշաձողը բարձրացնելով 40 մլրդ դրամով (մոտ 100 մլն դոլարով)։