Երկուշաբթի, 5 Դեկտեմբերի 2022 17:20

Արմինֆո.Հայաստանում տնտեսական ակտիվության աճը 2022թ.հունվար-հոկտեմբերին արագացել է մինչև  տարեկան 14,5% (նախորդ տարվա 4,3%-ից)՝ անհամեմատ գերազանցելով նախաքովիդյան 7,1% աճը (2019թ. նույն ժամանակահատվածում)։ Սա ուղեկցվում է արտահանման և ներմուծման տպավորիչ աճով։ Այդ մասին են վկայում ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի վերջնական տվյալները, որոնց համաձայն, տնտեսական աճի շարժիչ ուժը շարունակում է մնալ ծառայությունների ոլորտը։

 

Ս. թ. հոկտեմբերին 2021թ. հոկտեմբերի համեմատ տնտեսական ակտիվությունն արագացրել է աճը մինչև 17,5% (նախորդ տարվա 3,6% - ից) ՝ անհամեմատ գերազանցելով նաեւ նախաքովիդյան աճը՝ 7,7% - ով։ Ընդ որում, միայն 2022թ. հոկտեմբերին տնտեսական ակտիվությունը սեպտեմբերյան 8,9% աճից նվազել է 2% - ով, ինչ դիտվել է նաև 2021թ. սեպտեմբերյան 12,6% աճից մինչև հոկտեմբերյան 4,9% անկում՝ նախաքովիդյան շրջանում (2019թ.հոկտեմբերին)՝ սեպտեմբերյան 7,8% աճից մինչև հոկտեմբերյան 4,7% անկում ։

 

Ընդ որում, գնաճը շարունակում է աճել. 2022թ. հունվար-հոկտեմբերին 2021թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ այն հասել է 8,7% - ի, ս. թ. հոկտեմբերին 2021թ. հոկտեմբերի նկատմամբ այն բարձրացել է մինչև 9,5% (միայն հոկտեմբերի 0,3% գնաճի դեպքում), դիտարկվող ժամանակահատվածներում 2021թ. արձանագրված մակարդակներից ՝ 6,9% հունվար-հոկտեմբերին, 9,1% հոկտեմբերին 2020թ.հոկտեմբերի նկատմամբ (միայն հոկտեմբերի 0,7% գնաճային 2022թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին տնտեսական ակտիվության աճը մեծապես պայմանավորել է ծառայությունների ոլորտը ՝ 27,9% - ով, իսկ ավելի քիչ ՝ էներգահամալիրը՝ 16,8% - ով, առևտրի ոլորտը ՝ 15,5% - ով, շինարարության ոլորտը ՝ 14,4% - ով և արդյունաբերական ոլորտը ՝ 9,9% - ով ։ Ըստ ագրոհատվածի ՝ տվյալները հրապարակվում են միայն եռամսյակային կտրվածքով ։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2021թ. հունվար-հոկտեմբերին, անկման մեջ էր միայն էներգահամալիրը՝ 3,1% - ով, իսկ մնացած բոլոր ոլորտները, ինչպես և հիմա, աճ էին ցուցաբերում, բայց համեմատաբար համեստ ՝ առևտրային հատվածը ՝ 7% - ով, ծառայությունների ոլորտը ՝ 6,4% - ով, շինարարության ոլորտը ՝ 5,9% - ով, արդյունաբերական հատվածը ՝ 1,1% - ով ։

 

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2022 թվականի հունվար-հոկտեմբերին 2020 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 3,4% - ով, 2022 թվականի հոկտեմբերին 2021 թվականի հոկտեմբերի համեմատ նվազել է 2,9% - ով, իսկ միայն 2022 թվականի հոկտեմբերին աճը դանդաղել է մինչև 0,7% ՝ սեպտեմբերի 2,9% - ից ։ 2021թ. հունվար-հոկտեմբերին 2020թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճը կազմել է 9,9%, 2021թ. հոկտեմբերին 2020թ. հոկտեմբերի համեմատ աճը կազմել է 10,8%, միայն 2021թ. հոկտեմբերին աճի դանդաղումը մինչև 0,2% ՝ սեպտեմբերի 2,7% - ից։

 

Իսկ ամսական կտրվածքով (2022թ.հոկտեմբերին) դինամիկայի վատթարացում է դիտվել առևտրային հատվածում ՝ մինչև 1,9 տոկոս անկում սեպտեմբերյան 2,1 տոկոս աճից ։ Շինարարության ոլորտը' սեպտեմբերյան 8.8% - ից մինչև 6.2% դանդաղումով, ծառայությունների ոլորտը' սեպտեմբերյան 4.7% - ից մինչև 4.4% դանդաղումով, իսկ արդյունաբերական ոլորտը և էներգահամակարգը, համապատասխանաբար, 5.2% և 2.6% աճ' սեպտեմբերյան 1.7% և 12.4% անկումից: Մեկ տարի առաջ ՝ 2021թ. հոկտեմբերին, անկում են ապրել առևտրի և ծառայությունների ոլորտները ՝ 3,8 - 1,5%-ով, իսկ մնացած ոլորտներն աճ են գրանցել. արդյունաբերության հատվածը՝ 9,6% - ով, էներգահամալիրը ՝ 5,8% - ով, շինարարության ոլորտը ՝ 4,2% - ով։

 

Տարեկան կտրվածքով (2022թ. հոկտեմբերը 2021թ. հոկտեմբերի նկատմամբ) բոլոր ոլորտներն աճ են գրանցել, ընդ որում, տեմպերի արագացմամբ, և, նույնիսկ, էներգահամալիրին հաջողվել է անկումից դուրս գալ երկնիշ աճի ։ Մասնավորապես, ծառայությունների ոլորտը աճի տեմպերն արագացրել է մինչեւ 34,9 տոկոս, առեւտրի ոլորտը՝ մինչև 23,1%, շինարարության ոլորտը ՝ մինչև 15,1%, արդյունաբերական ոլորտը ՝ մինչև 9,7%, իսկ էներգահամալիրը անկումից հասել է  15,7% աճի։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2021թ. հոկտեմբերին, 2020թ. հոկտեմբերի համեմատ, անկում դիտվել է  միայն էներգահամալիրում ՝ 6,2% - ով, իսկ մնացած ոլորտները աճ են գրանցել. ծառայությունների ոլորտը ՝ 14,6% - ով, առևտրի ոլորտը ՝ 12,7% - ով, արդյունաբերական ոլորտը ՝ 3,9% - ով, շինարարության ոլորտը ՝ 3,6% - ով։

 

2022թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսների վիճակագրական տվյալների համաձայն, բացարձակ մեծությամբ առաջատարը առևտրային հատվածն է՝  3.4 տրիլիոն դրամ ($7.7 մլրդ) ծավալով։ Երկրորդ հորիզոնականում է արդյունաբերական հատվածը՝ 2.13 տրլն դրամ ($4.8 մլրդ) ծավալով, երրորդ հորիզոնականում է ծառայությունների ոլորտը՝ 2.07 տրլն դրամ ($4.7 մլրդ): Իսկ չորրորդ հորիզոնականում  շինարարության ոլորտն է՝ 360.8 մլրդ դրամ ($812.9 մլն), գյուղատնտեսության ոլորտի տվյալների բացակայության պատճառով։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2022թ. հունվար-հոկտեմբերին կազմել է 7198 մլն կվտ/ժամ, որից 673.9 մլն կվտ/ժամ՝ հոկտեմբերին:

 

Այս ֆոնին կտրուկ արագացել է Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության տարեկան աճը 2022թ. հունվար-հոկտեմբերին՝ 13,6% - ից մինչև 66,4% ՝ կազմելով 4,7 տրլն դրամ ($10.9 մլրդ): Դրա կառուցվածքում վերելքի տեմպերի նման կտրուկ արագացում է նկատվել ինչպես արտահանման՝ 16,9% - ից մինչև 71,2%, այնպես էլ ներմուծման ՝ 11,8% - ից մինչև 63,5%, համապատասխանաբար, հասնելով 1,8 տրլն դրամի ($4.1 մլրդ) և 2.9 տրլն դրամի  ($6.8 մլրդ): 2022թ. հոկտեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառության աճը արագացել է 1,1%-ից մինչև 4,4% ՝ ի հաշիվ լճացումից ներմուծման դուրս գալու՝ 6,1% աճի ՝ արտահանման աճի 2,9% - ից մինչև 1,9% դանդաղման դեպքում։ Իսկ 2022թ. հոկտեմբերին 2021թ. հոկտեմբերի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության ծանրակշիռ  91%  աճը պայմանավորված էր ինչպես արտահանման 2,2 անգամ, այնպես էլ ներմուծման 74,4% աճով, մինչդեռ 2021թ. նույն ժամանակահատվածում (հոկտեմբերին 2020թ. հոկտեմբերի նկատմամբ) արտաքին առևտրաշրջանառությունը շատ ավելի համեստ աճ է գրանցել ՝ 24,1% - ով, որը բխել է առավելապես  ներմուծուման 29,4%, քան արտահանման 14,7% աճից։

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2022թ. հոկտեմբերին կազմել է 402,73 դր/$1, իսկ 2022թ. հունվար-հոկտեմբերին՝ 443,81 դր/$1, 2021թ. հոկտեմբերի 479,25 դր/$1-ի և 2021թ. հունվար - հոկտեմբերի 508,24 դր/$1-ի դիմաց: