Երեթշաբթի, 6 Դեկտեմբերի 2022 14:38

Արմինֆո. ՀՀ քաղաքացիների եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման համակարգի շրջանակներում նախատեսվում է ներդնել սոցիալական վարկերի կամ սոցիալական ծախսերի համակարգ։

Այդ մասին դեկտեմբերի 6-ին ՀՀ Ազգային ժողովում, առաջին ընթերցմամբ ներկայացնելով Հարկային օրենսգրքում եւ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում կատարված փոփոխությունները, որոնք ուղղված են եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման համակարգի ներդրմանը, հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների փոխնախարար Արման Պողոսյանը։

 

Նա նշել է, որ ոչ վերջին դերն է խաղում նաեւ ֆիզիկական անձանց եկամուտների հաշվառման անձնավորված համակարգի ներդրումը, որպեսզի պետությունը կարողանա ավելի լավ ճանաչել իր քաղաքացիներին, բացահայտել քաղաքացիների սոցիալապես խոցելի խմբերը ՝ նրանց ավելի հասցեական աջակցության համար: Նախաձեռնությունը պարունակում է նաև շատ կարևոր մոտիվացիոն բաղադրիչ ՝ համաշխարհային պրակտիկայում լայնորեն կիրառվող սոցիալական ծախսերի համակարգի ներդրման տեսքով ։ Մասնավորապես, հայտարարագիր ներկայացնողները հնարավորություն կստանան հարկային տարվա ընթացքում իրենց կամ իրենց ընտանիքի որոշ անդամների կողմից կատարված առողջապահության, կրթության և բնակարանային ապահովման ծախսերի չափով նվազեցնել հարկային պարտավորությունները՝ դրանք հաստատելով հաշվարկային փաստաթղթերով։ Հայաստանի կառավարությունն առանձնակի կարևորում է մարդկային կապիտալի զարգացումն ու պահպանումը, իսկ նշված ուղղություններն այդպիսին են ։ "Նախագծով առաջարկվում է կառավարությանը լիազորություններ տրամադրել ՝ որոշելու սոցիալական ծախսերի առանձին ուղղությունները, չափերը, ընտանիքի անդամ անձանց շրջանակը, որի համաձայն անձը կարող է հավակնել իր վճարած եկամտահարկից որոշակի գումարի վերադարձին", - պարզաբանել Է Պողոսյանը:

 

Ինչ վերաբերում է այլ երկրներում ՀՀ քաղաքացիների ստացած եկամուտներին, ապա դրանք, ըստ էության, առաջնահերթ պետք է հարկվեն ծագման երկրում։ Բացի այդ, գործող օրենսդրության համաձայն, արտասահմանից ՀՀ քաղաքացիների ստացած եկամուտները չեն հարկվում Հայաստանում, եթե դրանք արդեն հարկվել են ծագման երկրում ավելի բարձր դրույքաչափով։ Այս դեպքում պահանջվում է հարկի վճարման մասին փաստաթուղթ ներկայացնել այն երկրի հարկային մարմնի կողմից, որտեղ ստեղծվել է եկամուտը: "Այս փուլում կառավարությունն առաջարկում է անցումային շրջան սահմանել եւ առաջիկա 5 տարիների ընթացքում հրաժարվել այդ պահանջից, եթե ամսական եկամտի չափը չի գերազանցում 1 մլն դրամը (տարեկան 12 մլն դրամը)", - պարզաբանել է փոխնախարարը: Իսկ 5 տարի անց տեղեկանքների ներկայացման ինստիտուտն ընդհանրապես հնանալու է ։

 

Հարկերի համընդհանուր հայտարարագրման համակարգի ներդրման գործում կառավարության մեկ այլ նպատակ է հարկերի վճարման մշակույթի ամրապնդումը: Յուրաքանչյուր հարկատու պետք է գիտակցի, որ հանրային ռեսուրսների ձեւավորման մասնակից է եւ, որպես հետեւանք, պահանջատեր լինի բյուջետային միջոցների արդարացի բաշխման նկատմամբ ։ Դրանով, ինչպես ընդգծել է փոխնախարարը, նախատեսվում է "քաղաքացի-պետություն" հարաբերությունների նոր մակարդակ ստեղծել ՝ իրենց նոր փիլիսոփայությամբ ։

Առաջարկվող կարգավորումների համաձայն ՝ երկրում երեք փուլով ՝ 3 տարվա ընթացքում ՝ 2023-2025 թվականներին, առաջարկվում է ներդնել եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման համակարգ ։ Հայտարարագրման համակարգում յուրաքանչյուր ֆիզիկական անձ կունենա նույնականացված հաշիվ: Հայտարարատուն, հարկային մարմնի տրամադրած նույնականացման տվյալներով մուտք գործելով հարկային հաշվետվությունների էլեկտրոնային համակարգ, կարող է ստուգել իր համար նախապես լրացված հայտարարագիրը, անհրաժեշտության դեպքում կատարել փոփոխություններ և լրացումներ, որից հետո մինչև յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանին հաջորդող հարկային տարվա ապրիլի 20-ը հաստատել հայտարարագրի վերջնական տարբերակը: Ընդ որում, հայտարարագիրը չհաստատելու համար նախատեսված են պատժամիջոցներ 20 հազար դրամից մինչեւ 300 հազար դրամի չափով ։ Այսպիսով, առաջին փուլում ՝ մինչև 2024 թվականի ապրիլի 20-ը, 2023 թվականի եկամուտների հայտարարագիր պետք է ներկայացնեն այն քաղաքացիները, ովքեր 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ <Հանրային ծառայության մասին> օրենքի համաձայն զբաղեցնում են համայնքային կամ պետական պաշտոններ, 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ նոտար են (եղել են), 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ հանդիսանում են ՀՀ ռեզիդենտ առևտրային կազմակերպության բաժնետերեր, որոնք հայտարարագրել են 2022 թվականի մեկ միլիարդ դրամ և ավելի համախառն եկամուտ, հանդիսանում են հիփոթեքային վարկավորման ծրագրով եկամտահարկի վերադարձման ծրագրի շահառու, հանդիսանում են Հայաստանի Հանրապետության ռեզիդենտ և 2023 թվականի ընթացքում 20 մլն ՀՀ դրամ և ավելի վարկեր և փոխառություններ ստացած, համարվում են շահառու սեփականատերեր "փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին" Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն: 2024 թվականի հաշվետու տարվա համար հայտարարագիրը կներկայացնեն այն քաղաքացիները, ովքեր մասնավոր հատվածի աշխատողներ են, և նրանք, ովքեր եկամուտ են ստացել Քաղաքացիական պայմանագրով: 2025 թվականին հայտարարատու կդառնան մնացած բոլոր քաղաքացիները։