էկոնոմիկայի նախարար. Մենք չենք կարող մեզ թույլ տալ Ամուլսարի նախագծի տնտեսական էֆեկտից հրաժարվելու շքեղություն

Արմինֆո. Այսօր մեր երկիրը կանգնած է այնպիսի մարտահրավերների առջեւ, որոնք թույլ չեն տալիս չկատարել միջազգային պարտավորությունները, այդ թվում ՝ հրաժարվել Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման բարձր տնտեսական արդյունքից: Այդ մասին հայտարարել է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը՝ Հանրային հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում։

Նա նշել է, որ կառավարության 2024-2026թթ. միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրի քննարկման ժամանակ պարզ դարձավ, որ իր ամբողջական իրականացման, նախատեսված տնտեսական աճի հասնելու, ինչպես նաև

հարկային եկամուտների համար անհրաժեշտ է համալրել 1.3 տրլն դրամ չբավարարող գումարը: Ուստի, Ամուլսարի նման յուրաքանչյուր արդյունաբերական ծրագիր թույլ կտա երկրին մոտենալ նախանշված տնտեսական ծրագրերի լիարժեք իրականացմանը։

Ընդ որում, նախարարն ընդգծել է, որ բացի տնտեսական էֆեկտից, ծրագիրն իր մեջ որոշակի իմաստով անվտանգության բաղադրիչ է կրում։ Այդ համատեքստում նախարարը նշել է, որ սահմանին մոտ աշխատելու է ամերիկա-կանադական և Բրիտանական ներդրումներով ընկերություն։ Բացի այդ, նա հավելել է, որ սահմանամերձ շրջաններում ապրող մարդիկ անվտանգությանն առնչվող խնդիրների պատճառով չեն լքի սեփական տները ՝ կապված բարձր եկամուտների հետ։ Ստեղծված էկոհամակարգը "Լիդիան Արմենիա" - ի (Ամուլսարի հանքի շահագործող) աշխատանքի շնորհիվ, Քերոբյանի խոսքով, բարձր մակարդակում կպահպանի տնտեսական ակտիվությունն այդ տարածաշրջաններում:

Նախարարը նշել է, որ նախագծի վերագործարկման համար Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) 100 մլն դոլար է ուղղորդել, 50 մլն դոլար ՝ տեղական բանկը (որն առայժմ իրեն չի անվանում), 70 մլն դոլար ՝ Capital National ընկերությունը, որի բաժնետոմսերը ցուցակված են Լոնդոնի բորսայում, եւ 30 մլն դոլար  կներգրավեն ընկերության բաժնետերերը:

Նշենք, որ եռակողմ փոխըմբռնման հուշագրի ստորագրման ժամանակ (ՀՀ կառավարության, "Լիդիան Արմենիա" ՓԲԸ-ի և ԵԱԶԲ-ի միջև, որը նշանավորեց Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման ծրագրի վերագործարկումը) ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարը հաղորդել է, որ հանքավայրի շահագործումը Հայաստանի ՀՆԱ-ն կավելացնի 1% - ով: Քերոբյանը նաեւ ընդգծել է, որ ամեն տարի ընկերությունը կապահովի 30-40 մլրդ դրամի հասույթ, ինչը 20% - ով կավելացնի Հայաստանի հանքարդյունաբերության ոլորտի եկամուտները: Բացի այդ, պայմանավորվածության համաձայն, հանքին հարող համայնքները ընկերությունից տարեկան 7 մլն դոլարի աջակցություն կստանան։ Գործարքի շրջանակներում ՀՀ կառավարությունն ստացել է ընկերության բաժնետոմսերի 12,5% - ը։

Հիշեցնենք, որ 2018 թվականի վերջից Ամուլսարի ոսկու հանքավայրը շրջափակման էր ենթարկվել բնապահպան ակտիվիստների կողմից, եւ շինարարական աշխատանքները ստիպված են եղել դադարեցնել։ 2022 թվականի մարտին ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը նշել էր, որ եթե ոչինչ չխանգարի, ապա Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի աշխատանքը կվերսկսվի, վկայակոչելով գերատեսչության միջոցառումների ծրագիրը, որում ներառված է Ամուլսարի խնդրի լուծման դրույթը։ Ավելի վաղ, մինչ շահառուների փոփոխությունը, Lydian Armenia-ն բրիտանական օֆշորային Lydian International-ի դուստր ձեռնարկությունն էր, որը բաժնետոմսեր էր տեղադրել Տորոնտոյի ֆոնդային բորսայում: Այնուհետև ընկերությունն անցավ ապացուցակման ընթացակարգ: Վերակազմաավորման արդյունքում ընկերության բաժնետոմսերի ամբողջական փաթեթն անցել է նորաստեղծ կանադաամերիկյան <Լիդիան Կանադա վենչուրս> ընկերությանը, որի շահառուներն են ամերիկյան Orion Mine Finance ընկերությունը և Կանադական Osisko Gold Royalties ընկերությունը: Ամուլսարի նախագծի ընդհանուր արժեքը կազմում է 370 մլն դոլար ։ Հանքավայրի շահագործման ժամկետը 10 տարի 4 ամիս է, ընդ որում տարեկան կտրվածքով նախատեսվում է արդյունահանել միջինը 200 հազար ունցիա ոսկի: Հանքավայրը Հայաստանում մեծությամբ երկրորդ պաշարն է։ Ընկերության տեղեկատվության համաձայն ՝ հանքավայրը պարունակում է մոտ 73733 կգ ոսկի ՝ մեկ տոննայում 0,78 գ միջին պարունակությամբ, ինչպես նաև 294.367 տոննա արծաթ ՝ մեկ տոննայում 9.29 գ միջին պարունակությամբ։ Այն գտնվում է Ջերմուկ առողջարանային քաղաքից 13 կմ հեռավորության վրա, Արփա և Որոտան գետերի միջագետքում ։