Արմինֆո. Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարությունը արտահանման համապարփակ ռազմավարություն է պատրաստում։ Այդ մասին հունիսի 16-ին հայտարարել է Հայաստանի էկոնոմիկայի փոխնախարար Ռաֆայել Գեւորգյանը ՎԶԵԲ-ի (Վերակառուցման եւ զարգացման եվրոպական բանկ) եւ Մեծ Բրիտանիայի Վավ կառավարման հիմնադրամի (Good Governance Fund) աջակցությամբ պատրաստված "Հայաստանի արտահանման ներուժի բացահայտում եւ արտահանման խթանման մեխանիզմների մշակում" թեմայով հետազոտության շնորհանդեսին նվիրված միջոցառման ժամանակ:
Նա պատմել է, որ ռազմավարությունն իր մեջ ներառում է 3 հիմնական ուղղություն. արտահանման շուկաների դիվերսիֆիկացում, արտահանման ապրանքային զամբյուղի դիվերսիֆիկացում և արտահանման զամբյուղի բարդացում։
<Մեր արտահանումը կենտրոնացած է ռուսական շուկայում՝ մի շարք օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ պատճառներով ։ Տնտեսական անվտանգության համատեքստում, կարծում ենք, որ ուղղությունների դիվերսիֆիկացումը չափազանց կարեւոր է", - ասել է էկոնոմիկայի փոխնախարարը։
Խոսելով ռազմավարության երկրորդ եւ երրորդ բաղադրիչների մասին՝ Գեւորգյանը նշել է, որ անհրաժեշտ է համահարթեցնել հայկական արտահանման կախվածությունը որեւէ ապրանքախմբից կամ ծառայություններից եւ բարձրացնել դրանց մրցունակությունը միջազգային շուկայում: "Հուսով ենք, որ արդեն հաջորդ տարեսկզբին ռազմավարությունը կընդունվի, որը կառաջարկի համալիր միջոցառումներ արտահանման գործունեության զարգացման համար եւ կունենա կոնկրետ գործողությունների իրականացման հստակ ժամանակացույց եւ բյուջե", - ընդգծել է գերատեսչության ղեկավարի տեղակալը:
Պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հարցին' փոխնախարարը նշել է, որ մինչ օրս երկրում արտահանման քաղաքականության իրականացման գործում նախարարությունն առաջնորդվել է դեռևս 2011 թվականին ընդունված ռազմավարությամբ: Սակայն, հաշվի առնելով այն փոփոխությունները, որոնք տեղի են ունեցել այս ընթացքում, այդ թվում ՝ նախորդ տարի, ինչը պայմանավորված էր ուկրաինա-ռուսական դիմակայությամբ, նոր մոտեցումների և մեխանիզմների անհրաժեշտություն է առաջացել։ Այդ կապակցությամբ նա ուշադրություն է հրավիրել մակրո միջավայրի փոփոխություններին, մասնավորապես, ազգային արժույթի ամրապնդմանը, արտահանման եւ ներմուծման մատակարարումների զգալի աճին եւ այլն։
<Այս աճը շարունակվում է: Մենք տեսնում ենք, որ առևտրի դեֆիցիտը զգալիորեն նվազել է։ Դրանք դրական երևույթներ են։ Բայց հարցն այն է, թե արդյոք մենք կկարողանանք պահպանել առկա ցուցանիշները, և արդյոք մեր տնտեսական և առևտրային քաղաքականությունը նպաստում է կայուն զարգացմանը> ,- հարցրել է նա: Այդ համատեքստում Գևորգյանն ընդգծել է, որ ընդհանուր մոտեցումները
այսօր ներկայացված ուսումնասիրությունում, ինչպես նաև այլ ուսումնասիրություններում, որոնք դեռ ընթացքի մեջ են, օգտագործվելու են Հայաստանի արտահանման զարգացման ռազմավարության մշակման համար:
Նշենք, որ "Հայաստանի արտահանման ներուժի բացահայտում և արտահանման խթանման մեխանիզմների մշակում" հետազոտությունն իր առջև խնդիր էր դրել բացահայտել արտահանման ներուժ ունեցող ապրանքախմբերն ու դրանց համար մշակել աջակցության լոգիստիկ մեխանիզմներ, որոնք կնպաստեին արտահանման խթանմանը: Ուսումնասիրությունը պարունակում է մի քանի բաղադրիչ. լոգիստիկ շղթաների վերլուծություն, դրանց արդյունավետության, հուսալիության բարձրացման մեխանիզմներ, լոգիստիկ ծախսերի իջեցում, ինչպես նաև առաջարկությունների բլոկ ՝ կապված ավիա-, ավտո - երկաթուղային հաղորդագրությունների և այլնի հետ:
Հիշեցնենք, որ մեկ օր առաջ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը Ազգային ժողովում հաղորդել էր, որ անցած տարի առևտրային դեֆիցիտը պատմական նվազագույն է եղել: Մասնավորապես, նա նկատել է, որ ՀՆԱ - ի նկատմամբ արտահանման հարաբերակցությունը հասել է 48,2 տոկոսի, իսկ ներմուծմանը ՝ 51,3 տոկոսի։ Իսկ արդեն 2023 թվականի առաջին եռամսյակում ՀՆԱ-ի նկատմամբ արտահանման հարաբերակցությունը գերազանցել է 2026 թվականի համար ՀՀ կառավարության հաստատած ցուցանիշը ։
ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը 2022 թվականի արդյունքներով հասել է 14.1 մլրդ դոլարի ՝ 68.6% աճով (2021 թվականի 17.7% - ից) ։ Մասնավորապես, ծավալների աճ է նկատվել ինչպես արտահանման գծով ՝ 77,7% - ով ՝ մինչև 5,4 մլրդ դոլար, այնպես էլ ներմուծման գծով ՝ 63,5% - ով ՝ մինչև 8,8 մլրդ դոլար, մինչդեռ 2021 թվականին երկու հոդվածներն էլ չափավոր աճ են արձանագրել. արտահանումը՝ ՝ 19,1%, և ներմուծումը՝ 16,9%: Արդյունքում՝ Հայաստանի արտաքին առևտրի բացասական սալդոն 2022 թվականին, աճն արագացնելով 15% - ից մինչև 47,8%, հասել է 3,4 մլրդ դոլարի։