Երկուշաբթի, 6 Նոյեմբերի 2023 14:00

Արմինֆո.2024 ֆինանսական տարում ՀՀ առողջապահության նախարարության կարիքների համար նախատեսվում է ուղղել 168 մլրդ 022 մլն դրամ: Այդ մասին նոյեմբերի 6-ին ՀՀ Ազգային ժողովի հանձնաժողովներում 2024 թվականի պետական բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը։

 

Նրա խոսքով ՝ նշված գումարը 21 մլրդ դրամով կամ 14% - ով գերազանցում է ընթացիկ տարվա ֆինանսավորման ծավալները։ Հաջորդ տարի առողջապահության ոլորտի կապիտալ ծախսերին նախատեսվում է ուղղել 11 մլրդ 881 մլն դրամ և 156 մլրդ դրամ՝ ընթացիկ ծախսերի կատարմանը: 2024 թվականին ՀՀ առողջապահության նախարարությունը նախատեսում է իրականացնել 12 ծրագիր և 49 միջոցառում։

 

2024 թվականին նախատեսվում է 18 մլրդ դրամ ուղղել համընդհանուր բժշկական ապահովագրության ծրագրի իրականացմանը։ Մանրամասները ճշտելուց հետո այդ միջոցները կբաշխվեն տարբեր միջոցառումների։ Նախարարն ընդգծել է, որ, ի վերջո, բոլոր վճարումները պետք է կատարվեն հարկատուների հաշվին: <Թե ինչպես նրանք կվճարեն եկամտահարկի, շահութահարկի, ակցիզային հարկի տեսքով, դա խնդիր է, որը պետք է լուծվի։ Առաջին հերթին, խոսքը ֆինանսավորման մոդելի մասին է, ինչից հետո որոշել այդ նպատակների համար միջոցներ հավաքելու առավել նպատակահարմար եղանակը", - ընդգծել է նախարարը, հավելելով, որ ներկայումս որոշում չկա, թե ինչպես դա տեղի կունենա ։ Հովհաննիսյանն այդ առնչությամբ նշել է համընդհանուր բժշկական ապահովագրության ծրագրի ֆինանսավորման ուղղությամբ քայլերի անտրամաբանական լինելը։ Նրա կարծիքով, առաջին հերթին, անհրաժեշտ էր կողմնորոշվել ֆինանսավորման եղանակների հարցում, որից հետո միայն՝ լուծել ֆինանսավորման ծավալների և ուղղությունների հետ կապված հարցերը:

 

Հիշեցնենք, որ այս տարվա փետրվարից Հայաստանում սկսվել է համընդհանուր պարտադիր բժշկական ապահովագրության համակարգի ներդրման նախապատրաստական աշխատանքները: ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի խոսքով ՝ պարտադիր բժշկական ապահովագրության համակարգի ներդրումը կառավարության ծրագրի կարևոր մասն է և առողջապահական համակարգի բարեփոխումների ծրագրի իրականացման կարևորագույն բաղադրիչը: Ծրագրի մշակումը պայմանավորված է բժշկական ապահովագրության այնպիսի համակարգի հետևողական իրականացման անհրաժեշտությամբ, որը կապահովի քաղաքացիների համար բժշկական ծառայությունների մատչելիությունը, բժշկական օգնության և սպասարկման կարիք ունեցող յուրաքանչյուր քաղաքացու ծառայությունների պատշաճ և ժամանակին մատուցումը ՝ անկախ վճարունակությունից, սեռից, տարիքից, բնակության վայրից և սոցիալական վիճակից:

 

Համակարգի ներդրման մասին անընդհատ խոսվում էր, բայց ամեն անգամ հետաձգվում էր մինչև ավելի լավ ժամանակներ ։ Մինչդեռ, ինչպես ընդգծել Է նախարարը, ինստիտուցիոնալ բարեփոխումները պետք է իրականացվեն անկախ իրավիճակներից և մարտահրավերներից: Ավանեսյանն ընդգծել է, որ հայեցակարգի վրա աշխատանքներն իրականացվել են վերջին երկու տարիներին ՝ ապահովագրության առավել իրատեսական և օպտիմալ մոդելի մշակման նպատակով: Հայաստանի առողջապահության ֆինանսավորման համակարգի գնահատականների և ծախսարդյունավետ ծրագրերի դիտարկումների միջազգային համադրումները ցույց են տալիս, որ առողջապահական համակարգն աշխատում է արդյունավետ և համապատասխան ֆինանսական ռեսուրսներով, սակայն առողջապահական համակարգի ֆինանսավորման ներկայիս մեխանիզմներն են պատճառը, որ հիվանդացության կանխարգելման հետ կապված հարցերը հետաձգվում են և առողջական խնդիրների առկայության դեպքում ժամանակին չեն դիմում: Հայեցակարգի համաձայն, ինչպես ընդգծել Է նախարարը, նախատեսվում է ներդնել բժշկական ապահովագրության խառը համակարգ, որը կիրառվում է աշխարհի շատ երկրներում ՝ դրանով իսկ ապահովելով ֆինանսական մատչելիությունն ու պաշտպանությունը: Հիմնական բժշկական ծառայություններ ստանալիս կկրճատվեն քաղաքացիների բժշկական ծառայություններին ուղղվող ծախսերը, ինչը թույլ կտա կրճատել աղքատների թիվը և մեծացնել մարդկային կապիտալի ներուժը:

 

Պարտադիր բժշկական ապահովագրության համակարգի փուլային ներդրումը միջնաժամկետ և երկարաժամկետ հեռանկարների տեսանկյունից ամենաօպտիմալ տարբերակն է: Համակարգի ներդրման աշխատանքները կսկսվեն 2023 թվականից, որի ընթացքում կիրականացվի նախապատրաստական աշխատանք ։ Մասնավորապես, ընթացիկ տարվա ընթացքում նախատեսվում է իրականացնել ծառայությունների փաթեթի վերանայմանը, փաթեթի գների հաստատմանն ուղղված միջոցառումներ, որոնք ոչ թե հաշվարկվելու են քաղաքացիների աշխատավարձի տոկոսների տեսքով, այլ ունենալու են ծառայությունների համար հաստատված գին, ինչպես նաև պետության կողմից համաֆինանսավորման չափ:

 

Ավանեսյանի հավաստմամբ, 2024 թվականին հավասարեցվելու են պետական պատվերի շրջանակներում անցնող շահառուների բոլոր խմբերը, և նրանց համար բոլոր բժշկական ծառայությունները լինելու են միասնական: Դա անհրաժեշտ է, որպեսզի շահառուների մի խմբի համար չհանձնվի ծառայությունների մեկ փաթեթ, իսկ մյուս խմբին ՝ մեկ այլ փաթեթ։

 

2025 թվականին շահառուների թվին կմիանան թոշակառուները։ Այս ամբողջ ընթացքում շարունակվելու է պարտադիր բժշկական ապահովագրության համակարգում այն շահառուների ներգրավման գործընթացը, ովքեր ծրագրին մասնակցում են կամավոր հիմունքներով: 2026 թվականին համակարգին կմիանան մնացած շահառուները։ Դրանով, ինչպես հայտնել է նախարարը, 2027 թվականին համակարգն ամբողջությամբ կգործարկվի։ Նա կարևորել է փուլային համակարգի ներդրումը, որը կապվում է ենթակառուցվածքների բարելավմանն ուղղված բարեփոխումների ծրագրերի հետ: Մասնավորապես, մինչև 2026 թվականը Հայաստանում կկառուցվի, կվերանորոգվի և ամենաժամանակակից սարքավորումներով կհամալրվի առնվազն 50 բժշկական կենտրոն։ Միայն ընթացիկ տարում արդեն ընթանում են 13 նման կենտրոնների շինարարություն, 20 ամբուլատորիաների կառուցման նախագծային աշխատանքներ։ Իրականացվում են նաև 7 նոր բժշկական կենտրոնների նախագծման աշխատանքներ: Առողջապահության ոլորտում այս բոլոր ծրագրերն իրականացվում են պետական բյուջեի միջոցների հաշվին, բայց մասնավոր բիզնեսը նույնպես ակտիվ մասնակցություն է ցուցաբերում ժամանակակից բժշկական հաստատությունների ստեղծմանը: