Տնտեսագետ. ներկա պահին Ռուսաստանի եւ Հայաստանի տնտեսությունները գտնվում են փոխկախվածության վիճակում

Արմինֆո.Այս պահին Ռուսաստանի տնտեսությունը, հատկապես, զարգացման ներկա փուլում, բավականին զգալի չափով կախված է Հայաստանից։ Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ի թղթակցին հայտարարել է տնտեսագետ, Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի "Տնտեսական անորոշության մոդելավորում" լաբորատորիայի վարիչ Աղասի Թավադյանը:

Նրա խոսքով՝ 2023 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ տարեկան կտրվածքով Հայաստանից Ռուսաստան արտահանվել է 3,68 մլրդ դոլարի ապրանք, իսկ ներմուծվել է 2,97 մլրդ դոլարի ապրանք։ Այսպիսով, այս պահի դրությամբ Հայաստանը Ռուսաստան է արտահանում 24% - ով ավելի ապրանք, քան ներմուծում է։ Ընդ որում, արտահանվում է բարձր ավելացված արժեք ունեցող արտադրանք։

Համեմատության համար փորձագետը նշել է 2021 թվականի տվյալները, երբ Ռուսաստանի Դաշնություն տարեկան արտահանումը կազմում էր 841 մլն դոլար, իսկ ներմուծումը՝ գրեթե 2 անգամ ավելի՝ 1,79 մլրդ դոլար։ Այսօր այդ հարաբերակցությունը ճիշտ հակառակն է։ <Այս 2 տարվա ընթացքում արտահանումն աճել է ավելի քան 4 անգամ: Մեր գնահատմամբ ՝ արտահանման ընդհանուր ծավալի շուրջ 43%-ը վերաարտահանումն է ։ Ընդ որում, արտահանման գագաթնակետը եղել է 2023 թվականի կեսերին, սակայն այս պահին դեպի Ռուսաստան արտահանման ցուցանիշները նվազման միտում ունեն", - նշել է Թավադյանը։

Այս ֆոնին նա կոչ է արել պատրանքներ չկառուցել ռուսական ուղղությունը որևէ այլ ուղղությամբ փոխարինելու հնարավորությունների վերաբերյալ։ "Այսօր Հայաստանից արտահանման ավելի քան 52% - ը գնում է Եվրասիական տնտեսական միության երկրներ, իսկ, ասենք, Եվրոպա՝ ընդամենը 16%։ Ընդ որում, ի տարբերություն Ռուսաստանի և ԵԱՏՄ-ի, եվրոպական ուղղությամբ հայկական ամբողջ արտահանման ավելի քան 80% - ը կազմում են գունավոր մետաղներն ու հանքաքարը, ինչպես նաև տեքստիլը՝ 10% - ի սահմաններում, այն էլ, հիմնականում, տոլինգով։ Այնպես որ, միամտություն է կարծել, որ տնտեսական առաջնահերթությունների արհեստական շրջադարձը դեպի Եվրոպա երկրին օգուտ կբերի", - ընդգծել է Թավադյանը։

Վիճակագրական տվյալների համաձայն ՝ Հայաստանն, այնուամենայնիվ, փոքր-ինչ դիվերսիֆիկացրել է իր իրացման շուկաները ։ Երկիրը փոքր-ինչ ավելացրել է արտաքին առևտուրն ԱՄՆ-ի (2 անգամ), ԱՄԷ-ի (2,3 անգամ) և ԵՄ շատ երկրների (2-2,2 անգամ) հետ ՝ զուգահեռաբար (2,3-2,8 անգամ) ավելացնելով արտաքին առևտրաշրջանառությունը Ճապոնիայի, Կանադայի և Կորեայի հետ։ Այդ մասին են վկայում ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի 2023թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսների տվյալները։

Արտահանման և ներմուծման ծավալներով առաջատարը Ռուսաստանն է, իսկ հաջորդ չորս հորիզոնականները զբաղեցրել են ԱՄԷ - ն, Չինաստանը, Նիդերլանդները ($218.7 մլն) և Իրաքը ($1375 մլն), իսկ ներմուծման գծով ՝ Չինաստանը, ԱՄՆ - ը, Իրանը և Գերմանիան ($428.3 մլն):