Արմինֆո. Գինեգործության և խաղողագործության հիմնադրամի ղեկավար Զարուհի Մուրադյանը կարևորում է հայկական արտադրանքի իրացման շուկաների դիվերսիֆիկացման ուղղությամբ աշխատանքների ինտենսիվացումը:
ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում նա նշել է, որ Հայաստանի արտահանող գինեգործների համար ռուսական կողմի հետ փոխհարաբերությունների համատեքստում խնդրահարույց է դառնում ռուբլու փոխարժեքի անկանխատեսելիությունը, ինչի պատճառով հարկ է լինում հաճախ խզել գործող պայմանագրերը և վճարումների մեխանիզմներ կառուցել հայկական գինեգործական արտադրանքի շահութաբեր արտահանումը պահպանելու համար:
Այդուհանդերձ, Մուրադյանը կարծում է, որ գինեգործական արտադրանքի արտահանման մեծ կախվածությունը ռուսական շուկայից ռիսկեր է պարունակում, և անհրաժեշտ է համարում լուրջ աշխատանք սկսել արտահանման շուկաների դիվերսիֆիկացման ուղղությամբ: Նրա խոսքով ՝ եթե 2022 թվականին Ռուսաստանի մասնաբաժինը հայկական գինու արտահանման ուղղությունների համատեքստում կազմել է 80 տոկոս, ապա 2023 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսների արդյունքներով Ռուսաստանի մասնաբաժինը հասել է 86 տոկոսի ։ "Այս թվերը, անկեղծ ասած, վախեցնում են", - ասել է նա: Ընդ որում, ընդամենը 4,9% բաժին է ընկնում ԱՄՆ-ի շուկային, 1%՝ Ֆրանսիային, 0,9%՝ Լիտվային, 0,4%՝ Լեհաստանին, և 6,8%՝ այլ երկրների։
Անդրադառնալով "Ռոսսելխոզնադզորի" կողմից հայկական կոնյակի որակի նկատմամբ պահանջների խստացմանն առնչվող իրավիճակին' Մուրադյանը նշել է, որ հայկական գինիներին այդ պահանջները դեռ չեն վերաբերում: <Իրականում, հայկական կոնյակը նույնպես կարող էր խուսափել այդ պահանջներից, եթե մենք ունենայինք իզոտոպների բանկ՝ օրինակ: Դա թույլ կտար փաստարկված հիմնավորել, որ մեր կոնյակի սպիրտերը մաքուր են։ Իսկ այսպես, մենք նման հիմնավորումների հիմք չունենք, ուստի նույն "Ռոսսելխոզնադզորը" կարող է առիթի դեպքում շահարկել դա։ Բայց ես կարծում եմ, որ դա ժամանակավոր խնդիր է>, - ասել է նա:
Հիշեցնենք, որ անցյալ տարվա դեկտեմբերին հայկական կոնյակի արտահանումը Ռուսաստան ժամանակավորապես արգելափակվել էր "Ռոսսելխոզնադզորի" որոշմամբ, որը սահմանին բավականաչափ անորակ արտադրանք էր հայտնաբերել: Ռուսական կողմի տվյալներով՝ Ռուսաստան ներկրվող կոնյակի, ընդամենը, յուրաքանչյուր 10-րդ շիշն է համապատասխանում ԳՕՍՏ - ին. որակի առումով ամենից շատ անհամապատասխանություններ են հայտնաբերվել հայկական բրենդերում:
Հայաստանի գինեգործների միության ղեկավար Ավագ Հարությունյանի կարծիքով, որը նա ներկայացրել է ԱրմԻնֆո-ի թղթակցին, տեղի ունեցածը վերջին 15-20 տարիների ընթացքում Հայաստանի Հանրապետության վարած սխալ քաղաքականության հետևանք էր: <Ալկոհոլային արտադրանքի բարձրորակ արտադրությունը խթանելու փոխարեն՝ կառավարությունը մշտապես որոշում է կայացնում արտադրողների սուբսիդավորման վերաբերյալ, այդ թվում՝ խաղողի գնման, ինչը թույլ է տալիս այդ արտադրողներին թողարկել էժան անորակ արտադրանք, որն իրացվում է արտահանման շուկաներում, ոչ հազվադեպ՝ ինքնարժեքից ցածր գնով", - նշել է նա։
Հարությունյանը, վկայակոչելով առկա տեղեկությունները, հաղորդել է, որ շուտով ռուսական կողմը նման կարգավորումներ կկիրառի նաև հայկական գինու նկատմամբ: Նա նշել է, որ Հայաստանը տարեցտարի դիվերսիֆիկացնում է գինու արտահանման շուկաները, նվազեցնելով ռուսական շուկայի ընդգրկվածության մասնաբաժինը, սակայն արտադրողներն, առաջին հերթին, պետք է մտածեն իրենց արտադրանքի որակի բարձրացման մասին։
Որոշ փորձագետներ կարծում են, որ ոգելից խմիչքների և, առաջին հերթին, կոնյակի արտադրության աճը ոչ մի կերպ չի ապահովվում խաղողի և տեղական այլ հումքի արտադրության աճով, և հայ արտադրողները հաճախ խմիչքների արտադրության մեջ օգտագործում են ներկրվող էժան սպիրտ, ինչն անդրադառնում է արտադրանքի ցածր գնի և որակի վրա:
Նշենք, որ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով ՝ 2023թ. հունվար-նոյեմբեր ամիսներին Հայաստանում արտադրվել է 12,5 մլն լիտր գինի, ինչը 14,1 տոկոսով գերազանցում է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշը (նախորդ տարվա 2,7 տոկոս կրճատման դիմաց)։ 2018-2022 թվականներին Հայաստանից կոնյակի արտահանումն աճել է 85 տոկոսով՝ 29,3 մլն լիտրից մինչեւ 54,2 մլն լիտր։ Այդ արտադրանքի մոտ 80% - ը մատակարարվում է ռուսական շուկա։